Yıldız Teknik Üniversitesi (YTÜ) Bilgisayar Mühendisliği bölümü öğrencisi Hakan Kalmaç, görme engellilerin dokunmatik ekranlı mobil cihazları kullanmalarına imkan sağlayacak yazılım geliştirdi. ‘moBraille’ adlı yazılım sayesinde daha önce dokunmatik cihazları tek başlarına kullanmayan görme engeliler, arama yapma, sms gönderme, sms alma, sosyal ağları takip etme, sosyal ağa mesaj gönderme, mail alma gibi pek çok uygulamayı rahatlıkla kullanabilecek.
Son dönemde teknolojide yaşanan gelişmeler ve dokunmatik ekranlı ürünlerin artması görme engellilerin teknolojiden faydalanmasını güçleştiriyor. Klavyeli cihazları ‘referans’ kabartmaları sayesinde kullanabilen görme engelliler, dokunmatik ekranlarda bu imkan bulunamadığı için bu cihazları kullanamıyor. Apple ve Google gibi büyük firmaların bu sorunu aşmak için hazırladıkları ses tabanlı ‘Siri’ ve ‘Talkback’ gibi uygulamalar da sorunun çözülmesinde yeterli olmuyor. Teknolojinin her dokunmatik ekran tabanlı ilerlemesi ile birlikte görme engelliler her geçen gün dijital çağın dışına doğru kayıyor.
TUBİTAK’IN YARIŞMASINDA BİRİNCİ PROJE OLDU
YTÜ Bilgisayar Mühendisliği öğrencisi Hakan Kalmaç, danışmanlığını Doç. Dr. Banu Diri’nin yaptığı mezuniyet projesinde, görme engellileri teknolojiye bağlayacak çalışmaya imza attı. YTÜ’lü öğrenci hazırladığı proje ile TÜBİTAK Bilim İnsanı Destekleme Daire Başkanlığı (BİDEB) tarafından düzenlenen “2241/B Sanayi Odaklı Lisans Bitirme Proje Yarışması”nda Sosyal Yaşam ve Eğlence Uygulamaları (Mobil Uygulamalar) alanında Türkiye birincisi oldu.
“GÖRME ENGELLİLERİ SOSYAL MEDYAYA BAĞLAYACAK”
YTÜ Bilgisayar Mühendisliği öğrencisi Hakan Kalmaç, yaklaşık 6 aylık çalışma sonrasında ‘MoBraille’ adını verdiği yazılımı hazırladı. Yazılım sayesinde görme engelli kullanıcıların bir markaya, modele bağlı kalmadan mobil cihazdaki temel hizmetleri rahatlıkla kullanabilecek. Görme engellilerin kullandığı braille klavyesinin dinamik bir şekilde uyarlandığı yazılımda, kullanıcılar arama yapabilme, e posta alıp gönderebilme, not alma, müzik dinleme, sosyal medyayı takip edebilme, içerik yükleme gibi pek çok özelliği rahatlıkla kullanabilecek.
moBraille, görme engelli kullanıcılar için geliştirilmiş en kapsamlı uygulama olduğunu belirten YTÜ Öğrencisi Hakan Kalmaç, yazılımın tamamen kullanıcı odaklı ve modüler bir yapıya sahip olduğunu aktardı.
“MARKA VE MODEL SINIRLAMASI YOK”
Uygulamanın, standart bir bilgisayar klavyesindeki tüm tuşları kapsamakta olduğunu aktaran Kalmaç, “Bu nedenle görme engelli bir kullanıcıya sınırsız veri girişi imkânı sağlamaktadır. Uygulama, kullanıcıya dinamik bir klavye sunar. Bu klavye, kişinin ekrana bastığı konumları algılayarak veri üretir ve bu verilerle ilgili karakterler oluşturulur. Kişi yazdığı veriyi (kelime veya metin) silebilir, sese dönüştürebilir. Uygulama, kullanıcı sesini yazıya dönüştürebilir veya gelen sese göre bir hizmeti çalıştırabilir.” diye konuştu.
Uygulamanın herhangi bir markaya bağımlı olmadığını belirten Kalmaç, uygulamanın piyasada satılan 100 TL’lik bir Çin malı bir tablette çalışabildiği gibi, 2000 TL’lik bir cihazda da çalışabilmektedir.” şeklinde konuştu. Kalmaç moBraille’nin ilk aşamada android tabanlı tablet ve telefonlarda kullanılabildiğini ancak kısa bir çalışma ile ios ve Windows tabanlı cihazlarda da rahatlıkla kullanılabileceğini vurguladı.
“TÜM DÜNYADAKİ GÖRME ENGELLİLERİN SORUNUN ÇÖZECEK”
Uygulamanın tüm dilleri desteklediğini anlatan YTÜ Öğrencisi Hakan Kalmaç, “Görme engelli kullanıcılara geliştirilecek yazılımlar, dil tabanlı olmalıdır. Örneğin; İngilizce dili için yazılmış bir uygulamayı Türk kullanıcı rahatlıkla kullanamaz. Çünkü her iki dilin körler alfabesi farklıdır ve her alfabenin özel karakterleri(w, x, ç, ş) bulunmaktadır. Bu problem göz önüne alınarak, uygulama geliştirilmiştir. Uygulama, herhangi bir dile rahatlıkla adapte edilebilir. Bu sayede, geliştirilen yazılımı dünyadaki çoğu görme engelli kullanıcı kullanabilecektir. Uygulama, lego gibi bir yapıya sahiptir. Yeni hizmetler eklenebilir veya var olan hizmetler kullanıcı tarafından kaldırılabilir.
