adscode
adscode

Öğrencinin Öğretimi/Öğretmeni Değerlendirmesi (ÖÖD)

Prof. Dr. Nizamettin KOÇ'un "Öğrencinin Öğretimi/Öğretmeni Değerlendirmesi" başlıklı makalesi...

Öğrencinin Öğretimi/Öğretmeni Değerlendirmesi (ÖÖD)
Konuk Yazar

Öğrencinin Öğretimi/Öğretmeni Değerlendirmesi (ÖÖD)

Dr. Ahmet YILDIRIM*1 Prof. Dr. Nizamettin KOÇ**

Giriş

MEB’in 1997 yılında yayınlamış olduğu “Öğretmen Strateji Belgesi”nde,“öğretmen performansının değerlendirilmesi” nde öğrencilere de rol verileceği yer almaktadır. Bu makale, ağırlıklı olarak üniversite eğitiminde olmak üzere, eğitim uygulamalarında öğrencilere öğretimi/öğretmeni değerlendirme fırsatları verilmesinin niteliği geliştirme açısından katkıları ana hatları ile ele alınmıştır.

Eğitimde öğrencilere sunulan eğitim-öğretim hizmetlerinin niteliğini arttırmada yararlanılan çeşitli yöntemler vardır. Bu yöntemlerden birisi de bu sürece katılan öğrencilerin görüşüne başvurmaktır. Öğrenci görüşlerinin alınmasında yaygın olarak kullanılan araçlardan birisi ise öğrencilere izledikleri derslerin dönem sonunda, derslerdeki yaşantılarını ve gözlemlerini değerlendirmelerine olanak veren bir aracın (anket) uygulanmasıdır.

Ders için belirlenmiş olan amacın uygunluğu, dersin işleniş biçimi; eğitim-öğretimde kullanılan yöntemlerin uygunluğu, öğreticinin alan ve mesleki bilgisi ile kültürel donanımı, öğreticinin not verme yaklaşımı, öğreticinin öğrenci ilgisini canlı tutabilme gücü vb. öğretim sürecinin kritik yönlerine ilişkin olarak, bu sürece katılan öğrencilerin görüşlerinin bir ölçme aracına dayalı olarak ortaya konulması ve bu sürecin işleticisi olan öğretmen başta olmak üzere ilgililerin sonuçlardan etkili bir biçimde yararlanması, öğretimin sürekli olarak geliştirilmesine olanak sağlar.

Öğrencilerin öğretimi değerlendirmelerinin iki temel amaca hizmet ettiği kabul edilmektedir. Bunlardan ilki, öğretim kurumundaki öğretimin haritasını (profilini) çıkarmaktır. İkincisi de, öğreticilerin öğretim etkinliklerini geliştirmelerine yardımcı olacak bilgileri sağlamaktır. Günümüzde öğrenci değerlendirmeleri aynı zamanda; yönetsel kararların verilmesinde, ders seçimleri ile ilgili olarak öğrencileri bilgilendirmede, program geliştirmede, kaliteyi koruma ve yükseltmede, öğretim üzerinde araştırma yapma etkinliklerinde de kullanılmaktadır. Ayrıca, çağdaş bir üniversitede kendilerine sunulan eğitim hizmetlerinin niteliği ile ilgili olarak öğrencilerin görüşlerine başvurulması, bu yolla onların bir bakıma karar süreçlerine katılmalarının sağlanması, “kendi kendini değerlendirme”, “işbirliği”, “genişlik-kapsamlılık”, “ölçme araçlarında çeşitlilik” ilkeleri başta olmak üzere, değerlendirmenin bazı temel ilkelerinin bir gereği olarak da görülmektedir (Koç ve Özoğlu, 1996).

Avrupa Birliği’ne uyum süreci başta olmak üzere; “akreditasyon”, öğrenci ve öğretim üyesi değişim programlarının da günümüzde kazandığı öneme paralel olarak; eğitim-öğretimde öğrencilerin görüş ve önerilerinin de dikkate alınması gerektiğine ilişkin anlayış değişiklikleriüniversitelerde eğitim ve öğretimin kalitesini yükseltme çabalarının bir boyutu olarak, “öğrencinin öğretimi değerlendirmesi” uygulamalarını ön plana çıkartmıştır.

Öğrencilere “öğretimi değerlendirme” fırsatı verilmesindeki temel amaç, öğreticiye sunduğu “öğretim hizmetinin etkililiği” konusunda geri bildirim sağlamaktır. Bu geri bildirime dayalı olarak öğreticinin; sunduğu eğitim-öğretimin güçlü ve zayıf yönleri konusunda bilgilenmesini sağlayarak, gerekli iyileştirme ve geliştirme çalışmalarına yönlendirilmesidir.

Öğretimin değerlendirilmesinde, genel olarak öğreticinin (öğretmenin) ilgili alandaki uzmanlığı, öğrencilerde konuyla ilgili ilgi ve merak uyandırma becerisi, alandaki yeniliklere ve gelişmelere açık olması, mezuniyet durumu ve akademik programların geliştirilmesine ilişkin maddeler yer alması gerekmektedir. Öğretimin etkililiği de ancak öğrencilerin katkılarıyla ve yorumlarıyla değerlendirilebilir.

Öğrencilerin gelişim ihtiyaçlarına yönelik olarak düzenlenmiş bir eğitim programında geri bildirimin (feedback) çok önemli bir işleve sahip olduğu uzunca bir zamandır bilinmekte ve kabul edilmektedir. Bu çerçevede, öğrenci değerlendirmelerine dayalı geri bildirimlere ABD üniversiteleri ve Avrupa ülkelerindeki birçok üniversite başta olmak üzere günümüz çağdaş üniversitelerinde çok önem verilmektedir. Bunun bir sonucu olarak, bilgisayar destekli programlardan da yararlanılarak, öğrencilere izledikleri eğitim programlarını ve öğreticilerini değerlendirme fırsatları sıklıkla verilmekte; bu uygulamaları etkileyen faktörleri ortaya çıkarmaya yönelik birçok araştırma gerçekleştirilmektedir.

Eğitimde Hesap Verilebilirlik İlkesi” Çerçevesinde ÖÖD

Öğretimde nitelik söz konusu olduğunda, öğretmenler öğretim sürecinin temel aktörleri olarak değerlendirilebilir. Hem öğretmenin hem de öğretimin etkililiğinin değerlendirilmesi, uzun vadede eğitim çıktılarının niteliğinin geliştirilmesi için büyük bir önem taşımaktadır. Birçok kurum (OECD vb.) öğretimin/öğretmenin değerlendirilmesinin, eğitim/öğretim standartlarının gelişmesine temel oluşturduğunu ileri sürmektedir. Bununla birlikte öğretimin değerlendirilmesinin, hesap verilebilirlik ilkesine katkı sağladığı ileri sürülmektedir. Ancak bu noktada sorulması gereken bazı sorular vardır: Öğretmenleri kim değerlendirmelidir? Çalışma arkadaşları mı, okul yöneticileri mi, öğrenciler mi ya da hepsi birlikte mi? Öğrencilerin öğretmenlerini değerlendirme konusundaki yeterliliği, üzerinde durulması gereken başka bir konudur. Bunlara ek olarak, değerlendirme içeriğinin nasıl oluşturulması gerektiği, sorulması gereken başka bir soru olarak karşımıza çıkmaktadır (Hajdin ve Pazur, 2012).

Öğretmenlerin ve öğretim elemanlarının öğrenciler tarafından değerlendirilmesi, yükseköğrenim kurumlarında başlamış ve daha sonra farklı eğitim kademelerinde de uygulanmıştır. Kuzey Amerika üniversitelerinde yaklaşık yarım asırdır öğrenciler, öğretim elemanlarını değerlendirmektedir. Öğrencilerin öğretmenleri değerlendirmelerinin başlangıcı ABD’de 1960’lı yılların sonlarına denk gelmektedir. 1960’lı yılların sonlarında “öğretimle ilgili söyleyecek bir şeyleri olanlar, hesap verilebilirlik ve halkla ilişkiler konularına öncelik verenler ve görevde yükselmenin yalnızca yayın sayısına değil de başka şeylere de bağlı olması gerektiğini savunanlar” tarafından öğretimin değerlendirilmesi fikri ortaya atılmış ve desteklenmiştir (Murray, 2005).

ÖÖD’de Değerlendirmeye Alınan Boyutlar ve ÖDD’nin Kapsamı

Öğretim, karmaşık ve çok boyutlu bir yapıya sahiptir. Bu boyutlar arasında, öğretmenin ders materyalini açık ve net bir biçimde sunması, öğrenci ile etkileşimi, dersi planlaması ve organize etmesi ile öğretmenliğe yönelik isteği yer almaktadır. Öğretimin değerlendirilmesi amacıyla geliştirilen ölçme araçlarının geçerliği ve kullanışlılığı, ölçme aracının kapsamına bağlı olmaktadır (Marsh ve Roche, 1997). Öğretimi ve öğretmeni değerlendirmeyi amaçlayan ölçme araçlarında farklı bölümler ve yapılar ortaya çıkmaktadır (Hajdin ve Pazur, 2012). Bir başka deyişle, öğrencilerin öğretmenleri ve öğretimin etkililiğini değerlendirmesi amacıyla kurumlar tarafından geliştirilen ölçme araçları, genellikle çok boyutlu bir yapıya sahiptir. Bu boyutlar da genel olarak öğrencilerin; (a) öğretim elemanının alan bilgisine, (b) planlama becerilerine, (c) sınıf yönetimi becerilerine, (d) iletişim becerilerine ilişkin algılarını içine almaktadır. Farklı çalışmalarda, öğretimin etkililiğinin değerlendirilmesi için farklı ölçütler önerilmişdir. Bu ölçütler, okulların amaçlarına göre farklılık göstermekle birlikte genel olarak değerlendirmede şu iki ölçütün kullanılması önerilmektedir: öğretmen özellikleri ve dersin kapsamı (Chan Yin Fah ve Osman, 2011).

 

Öğrenciye Almış Olduğu Bir Dersle İlgili Olarak Değerlendirme Yapma Olanağı Verilebilen Boyutlar Nelerdir?

Eğitimde/öğretimde öğrencilere izlemiş oldukları derslerle ilgili görüşleri alınmak suretiyle; “öğretimi değerlendirme” fırsatının verilebileceği belli başlı boyutlar, her boyut için ikişer tipik örnekle aşağıda verilmiştir (American University, 2016).

Öğrencinin;

  1. Derste edindiği bilgi ve beceriler ile ilgili görüşleri

Bu dersin ilkelerini yeni durumlara uygulamayı öğrendim”

Bu derste yaratıcılık becerilerimi geliştirdim”


 

  1. Dersle ilgili merak ve ilgileri konusundaki görüşleri

Ders dışında da dersle ilgili konular hakkında tartışma yapma konusunda isteğim arttı”

Bu dersle ilgili başka dersler alma konusunda isteğim arttı


 

  1. Derste kazandığı sosyal beceriler ve tutumlar konusundaki görüşleri

Sınıf-içi tartışmalara aktif bir şekilde katılmayı öğrendim”

Bu ders için bir çalışma grubuna katıldım


 

  1. Dersin benlik algısına katkısı ile ilgili görüşleri

Bu ders sayesinde kendimi daha iyi anladım”

İlgi ve yeteneklerimle ilgili farkındalığım arttı”


 

  1. Derste kazandığı mesleki beceri ve tutumlar konusundaki görüşleri

Misafir öğretim elemanlarının sunularıyla, önemli mesleki bakış açılarına ilişkin farkındalık kazandım”

Mesleki kimliğime ilişkin daha derin bir anlayış geliştirdim”

 

  1. Öğretmenin (öğretim elemanının) değerlendirilmesi


 

  • Öğretmenin öğretim becerileri konusundaki görüşleri

Öğretim elemanı, sınıf düzeyine uygun bir biçimde ders vermektedir”

Öğretim elemanı, alandaki son gelişmeleri dersle ilişkilendirmektedir”


 

  • Öğretmenin öğrencilerle ilişkileri konusundaki görüşleri

Öğretim elemanı, öğrencilere saygılı bir biçimde davranmaktadır”

Öğretim elemanı, yapıcı eleştirileri teşvik etmektedir”


 

  • Dersteki/sınıftaki etkileşim konusundaki görüşleri

Bu dersteki öğrenciler itiraz etmekte ve soru sormakta özgürdür”

Bu dersteki öğrenciler sınıf dışında da birlikte çalışmaya teşvik edilir”


 

  • Öğretmenin verdiği geri bildirimlerle ilgili görüşleri

Öğretim elemanı, öğrencilerin kendilerini geliştirebileceği farklı yollar sunmaktadır”

Öğretim elemanı, öğrencilere gelişimleriyle ilgili geri bildirimde bulunmaktadır


 

  • Dersin organizasyonu ile ilgili görüşleri

Öğretim elemanı, her bir derse hazırlıklı gelmektedir”

Öğretim elemanı, ders süresini etkin bir biçimde kullanmaktadır”


 

  1. Dersle ilgili maddeler (Course Elements)


 

  • Ders izlencesi (programı) ile ilgili görüşleri

Dersin amaçları ve öğrenme hedefleri açık bir biçimde açıklanmıştır

Ders için gerekli çalışmalar doğru bir biçimde tanımlanmıştır


 

  • Okuma ödevleri ile ilgili görüşleri

Okuma ödevleri, dersin amacına hizmet edecek şekilde belirlenmiştir”

Okuma ödevleri, öğrencileri düşünmeye sevk etmektedir


 

  • Ders kitabı ile ilgili görüşleri

Ders kitabının okunması ve anlaşılması kolaydır”

Ders kitabı, konulara çeşitli bakış açıları sunmaktadır


 

  • Yazılı ödevler ile ilgili görüşleri

Yazılı ödevler, dersin amacına hizmet edecek şekilde belirlenmiştir”

Yazılı ödevler, derste anlatılanlarla ilişkili ve uyumludur”


 

  • Laboratuvar ödevleri ile ilgili görüşleri (Fen bilimleri dersi ve laboratuvar kullanımı gerektiren başka dersler için)

Laboratuvar ödevleri, özenle seçilmiştir”

Laboratuvar ödevleri için verilen yönergeler açık ve nettir”


 

  • Yaparak-yaşayarak yapılan öğrenme etkinliklerine ilişkin görüşleri

Yaparak-yaşayarak öğrenme, bu dersin önemli bir bölümünü oluşturmaktadır”

Yaparak-yaşayarak öğrenme etkinlikleri, ilgi çekici ve ufuk açıcıdır


 

  • Dersin tartışma bölümlerine ilişkin görüşleri

Tartışma bölümleri bu dersin önemli bir bölümünü oluşturmaktadır”

Tartışma bölümlerinde soru sormamıza fırsat tanınmaktadır


 

  • Derste yararlanılan görsel-işitsel araçlar (filmler, videolar, slaytlar, ses kayıtları vb.) ile ilgili görüşleri

Medya araçları, bu dersin önemli bir bileşenidir”

Uygun medya araçları, bu derse önemli derecede katkı sağlamaktadır


 

  • Dersteki bilgisayar destekli öğrenme ile ilgili görüşleri

Bu ders sayesinde alandaki bilgisayar uygulamalarını öğrendim”

Bu ders sayesinde veri analizi becerilerim gelişti”


 

  • Ders çerçevesinde yapılan sınavlar ile ilgili görüşleri

Sınavlar, derste anlatılanları yeterince temsil etmektedir”

Sınavlara ilişkin geri bildirim makul bir sürede verilmektedir

  • Dersin gerektirdiği ön bilgi ve becerilerle ilgili görüşleri

Geçmiş bilgilerim, bu ders için yeterince hazırlıklı olmamı sağlamaktadır”

Ders kapsamında yapılması gereken çalışmalar, dersin düzeyine uygundur


 

  • Dersteki not verme uygulamaları ile ilgili görüşleri

Değerlendirme, adil ve tarafsız bir biçimde yapılmaktadır”

Derse aktif katılımın değerlendirilmesi ile ilgili standartlar belirlenmiştir


 

  • Sınıfın (dersin yapıldığı ortamın) olanakları ile ilgili görüşleri

Sınıfın büyüklüğü ders için oldukça uygundur”

Sınıf bu dersin ihtiyaçlarını sağlayacak ekipmana sahiptir


 

Bir dönem/yıl/yarıyıl boyunca alınan/izlenen bir ders için yukarıda tanımlanan boyutlara ilişkin dersi izleyen öğrencilerin önemli gözlem ve deneyimlere sahip olabilecekleri açıktır. Zira eğitim öğretim etkinliklerinin merkezinde kendilerine sunulan eğitim ortamları çerçevesinde istenen davranışları, değerleri kazanmaları; kendilerini geliştirmeleri beklenen öğrenciler bulunmaktadır. Bu bakımdan öğretimi/öğretmeni öğrenci tarafından değerlendirilen herhangi bir dersle ilgili öğrencilerden bilgi toplamak amacıyla kullanılabilecek bir ölçme aracının içerdiği maddeler (sorular), ilgili dersin;

a ) niteliği (fen bilimleri, sosyal bilimler, sağlık bilimleri; kuramsal/uygulamalı vb.),

b) bulunduğu eğitim düzeyi (ilköğretim, ortaöğretim, lisans, lisansüstü),

c) öğrencilerinin içinde bulundukları gelişim evresi (yaş/sınıf) vb. faktörler,

dikkate alınarak yukarıda tanımlanan boyutlar temeline dayalı olarak belirlenebilir. Nitekim günümüzde teknolojinin bize sağlamış olduğu olanaklar çerçevesinde elektronik ortamda çeşitli eğitim kademelerinde “öğrencinin öğretimi/öğretmeni değerlendirmesi”nde kullanılmak üzere; “Anket”, “Bilgi Formu” vb. adlar altında hazırlanmış pek çok örneğe rahatlıkla ulaşılabilmektedir. Örnek olmak üzere EK 1’de üniversite lisans öğrenimi düzeyinde kullanılan bir bilgi toplama (ölçme) aracı örneği ve EK 2’de benzer bir ölçme aracının yine üniversite lisans düzeyinde uygulanmasından elde edilen analiz sonucunun ilgili öğretim elemanına iletilmesine ilişkin bir örnek verilmiştir (Koç ve diğerleri, 2012). Ayrıca günümüzde, analiz sonuçlarının elektronik ortamda doğrudan öğretim elemanına(öğretmene) ulaştırılabildiği uygulamalar da bulunmaktadır.

ÖÖD’nin İşlevleri ve Yararları

Yukarıdaki açıklamalarda da üzerinde durulduğu gibi, öğretimin değerlendirilmesi, birçok amaçla kullanılmaktadır. En temel amaç ise, öğretimin etkililiğine ilişkin ilgililere (öğretim elemanlarına, yöneticilere vb.) geri bildirimde bulunmak ve öğretimin geliştirilmesini sağlamaktır (Bembenutty, 2009). Öğrencinin öğretimi değerlendirmesinin, çok eleştirilen/tartışılan yönleri olmasına karşın; öğretmenlerin işe alınması, terfi ettirilmesi ve işine son verilmesi gibi yönetsel amaçlarla kullanıldığı uygulamalar da bulunmaktadır (Boring, Ottoboni ve Stark, 2016). Başka bir yaklaşıma göre, öğrencilerin öğretimi/öğretmeni değerlendirmesi, temel olarak; (1) biçimlendirme-yetiştirmeye yönelik değerlendirmeye (formative assessment) ve (2) değer biçmeye yönelik değerlendirmeye (summative assessment) olmak üzere iki amaca hizmet etmektedir (Chen ve Hoshower, 2003). Değer biçmeye yönelik değerlendirme, yönetsel kararlar için (öğretmenin işe alınması ve işine son verilmesi vb.) kullanılmaktadır. Ancak biçimlendirme-yetiştirmeye yönelik değerlendirme, öğreticinin kendini geliştirmesi için kendisine geri bildirim verilmesini içine almaktadır.

Başka bir görüşe göre öğretimin etkililiğinin değerlendirilmesinin üç temel amaca hizmet ettiği ileri sürülmektedir (Kelly, 2012):

  • Biçimlendirmeye yönelik değerlendirme bakış açısı ile değerlendirme sonuçları, öğretmenlerin öğretim yöntemlerini geliştirmelerini ve dersin kapsamını değiştirmelerini sağlayacak biçimde öğretmenlere geri bildirim sunmaktadır.

  • Öğrenmenin değerlendirilmesine katkı sağlaması bakımından düşünüldüğünde, öğretimi değerlendiren öğrenciler, değerlendirme formları yoluyla dolaylı olarak kendi öğrenmelerini değerlendirmektedirler.

  • Değerlendirme sonuçları, idari kararların verilmesini de sağlayabilmektedir. Bir başka deyişle, öğretimin değerlendirilmesi; öğretmenlerle ilgili terfi, işe alma ve işten çıkarma gibi kararların verilmesi amacıyla kullanılabilmektedir.

 

ÖÖD’nin Sınırlılıkları

Öğrencinin öğretimi değerlendirmesi kapsamında yapılan değerlendirme çalışmalarının, yanlı sonuçlar doğurduğunu ve ölçülmek istenen özelliği (öğretimin ve öğretmenin etkililiğini) tam olarak ölçemediğini, dolayısıyla geçerli olmadığını ileri süren görüşler bulunmaktadır (Boring ve diğerleri, 2016). Bu çerçevede, öğrencilerin öğretmenleri ile ilgili yaptıkları olumlu değerlendirmeler, dersinden yüksek not almayı bekledikleri öğretmenleri ödüllendirme; olumsuz değerlendirmeler ise dersinden düşük puan almayı bekledikleri öğretmenleri cezalandırma biçiminde yorumlamaların yapıldığı durumlarla karşılaşılabilmektedir. Buna ek olarak, ilgili dersin güçlüğü öğrencilerin yaptıkları değerlendirmeyi olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Bir başka deyişle öğrenciler, öğretmenin niteliklerini ve kullandığı yaklaşımları dikkate almadan yalnızca dersin güçlüğünden etkilenerek öğretmenlerini olumsuz değerlendirebilmektedirler (Chan Yin Fah ve Osman, 2011). Bu yüzden, bu değerlendirme çalışmalarının personel seçme ve değerlendirme (personelin işe alınması, işine son verilmesi) gibi amaçlarla kullanılmaması gerektiğini savunan görüşler de vardır (Boring ve diğerleri, 2016).

Öğretimin değerlendirilmesinde ortaya çıkan potansiyel yanlılık kaynakları, “öğrencinin not beklentisi” ve “Dr. Fox etkisi” biçiminde karşımıza çıkmaktadır. Çalışmalar, öğrencinin öğretmeni değerlendirmesi ile not beklentisi arasında pozitif ve yüksek düzeyde ilişki olduğunu ortaya koymaktadır. “Dr. Fox etkisi” ise, coşkulu ve istekli öğretmenlerin istekli olmalarının; öğrencileri, öğretmenlerini olumlu yönde değerlendirmeye sevk edebileceği anlamına gelmektedir (Marsh ve Roche, 1997). Bir başka deyişle, öğretmenin öğretme konusunda coşkulu olması, öğretmenin diğer eksikliklerini telafi etmekte ve öğrencilerin değerlendirmede hataya düşmelerine yol açabilmektedir.

Bir yaklaşıma göre öğrencilerin öğretmeni değerlendirmesinin, not şişirmeye yol açabileceği ve akademik standartlara zarar verebileceği ifade edilmektedir (Üstünlüoğlu ve Can, 2012). Çünkü öğretmenler, öğretimin değerlendirilmesi sonucunda elde edilen sonuçların kendileri ile ilgili kararlar verilmesinde kullanılabileceğini düşündükleri için öğrencilere düşük not vermekten kaçınabilmektedirler.

Öğretimin ve öğretmenin değerlendirilmesinin, yanlı olabileceğine ve öğretmenin öğretme kabiliyetinin dışındaki faktörlerin bozucu etki yaratabileceğine ilişkin genel bir görüş vardır. Yanlılık kaynakları; konu alanına yönelik öğrencilerin ilgisi, öğrencilerin dersten almayı bekledikleri başarı notu, ilgili dersi alma nedeni, sınıf büyüklüğü, öğretmenin cinsiyeti ve öğrencinin kişiliği olarak ele alınabilir (Bembenutty, 2009).

Öğrenci tarafından yapılan değerlendirmelerin öğrencilerin doğrudan gözlemledikleri ile sınırlı olduğunu ifade eden görüşler bulunmaktadır (Murray, 2005). Bir başka deyişle öğrenciler, dersin planlanması gibi sınıf dışı faktörlerle (sınıf içinde doğrudan gözleyemedikleri) ilgili yeterli gözleme ve bilgiye sahip olamadıkları için doğru bir biçimde değerlendirme yapamayabilirler. Öğrencilerin öğretimi ve öğretmeni değerlendirmesi ile ilgili öne sürülen olumsuz görüşler genel olarak aşağıdaki gibi ifade edilebilir (Wachtel, 1998):

  • Etkili öğretimi bile tam olarak tanımlayamadan etkili öğretimi değerlendirmeye çalışmak akla yatkın görünmemektedir.

  • Öğretme işi, sanattır ve duygular bu işin çok önemli bir bileşenidir. Dolayısıyla kolay bir şekilde gözlenemeyen özellikleri değerlendirmek sorun teşkil edebilir.

  • Değerlendirme formlarının ders saatlerinde uygulanması, eğitim için tahsis edilen zamanın kaybedilmesine yol açabilmektedir.

  • Uygulamayı yapan/yönlendiren yöneticiler, değerlendirme ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmadıkları için değerlendirmeyi standart koşullara uygun bir biçimde yapamıyor olabilirler.

  • Öğrencilerin öğretimi değerlendirmesi, öğretmenlerin moral ve motivasyonu ile birlikte iş doyumunu düşürmektedir.

  • Değerlendirme yapan öğrencilerle benzer özelliklere sahip (kişilik özellikleri, tutum vb. psikolojik özellikler bakımından) öğretmenlerin, öğrencilerden olumlu ve yüksek puan alma ihtimali daha yüksektir. Çünkü değerlendiriciler, kendileri ile benzerlikleri olan kişileri olumlu bir biçimde değerlendirme eğilimi gösterirler. Bir başka deyişle, değerlendiricinin (öğrencinin) sübjektifliğinden kaynaklanan hata kaynağının bulunduğu göz ardı edilmemelidir.

  • Nitelikli bir biçimde geliştirilmeyen ölçme araçları, değerlendirmenin amacına hizmet etmemesiyle sonuçlanabilir.

Yukarıda ele alınan bütün olumsuz görüşlere rağmen Sporte ve diğerleri (2013), öğretmenlerin %87’sinin yapılan değerlendirmeleri adil ve doğru bulduğunu ortaya koymuşlardır.

 

ÖÖD’de Dikkat Edilmesi/Özen Gösterilmesi Gereken Noktalar

Öğretimi değerlendirmek amacıyla geliştirilen ölçme araçlarının pek çoğu, öğretimin etkililiğinin çok boyutlu doğasını dikkate almamakta ya da kuramsal olarak anlamlı bir değerlendirme yapamamaktadır. Bu nedenle, öğretimin etkililiğini ortaya koymak amacıyla geliştirilen ölçme araçları, öğretimin etkililiğinin farklı yönlerini ele alacak ve çok boyutluluğa ilişkin kanıt sunacak biçimde planlanmalı ve desenlenmelidir. Çok boyutlu doğasının yeterince dikkate alınmaması durumunda, öğretimin etkililiğini belirlemek amacıyla geliştirilen ölçme araçları; geçerliği, güvenirliği ve kullanışlılığı düşük ve yanlı ölçme araçları olarak ortaya çıkacaktır (Marsh ve Roche, 1997).

Öğretimin etkililiğinin işevuruk bir biçimde tanımlanması ve ölçülmesi, verilen kararlarda önemli bir rol oynamaktadır. Öğrencilerin öğretimi değerlendirmesinin önemli bir rol oynadığı değerlendirme çalışmalarında, öğrencilerin derslere ve ders içi etkinliklere düzenli katılımı etkili bir değerlendirme sistemi kurulması için önemlidir. Öğrenciler, ölçme sonuçlarının, öğretimin etkililiğine yönelik geri bildirim verme ya da öğretimin etkililiğini geliştirme amacıyla kullanılmadığını hissettikleri zaman değerlendirme formlarını cevaplandırma konusunda isteksiz davranmaktadırlar.Öğrenciler, görüşlerine değer verildiğini hissettikleri, yaptıkları değerlendirme sonuçlarından gerçekten yararlanılacağını hissettikleri zaman, kendilerini değerlendirme çalışmasına vererek, daha doğru değerlendirme yapabilmektedirler (Chen ve Hoshower, 2003).

Öğretimin elektronik ortamda değerlendirilmesi de hem maliyet açısından kazanım sağlamakta hem de öğretmenlere daha hızlı geri bildirim sunulmasını sağlamaktadır. Ancak sonuçlar, elektronik ortamda uygulanan değerlendirme çalışmalarına katılımın düşük olduğunu göstermektedir (Kelly, 2012). Buna ek olarak, öğretimin ve öğretmenin değerlendirilmesinde yalnızca öğrenci değerlendirmesine bel bağlamak sakıncalı olacaktır. Bu yüzden farklı yöntemler ve veri toplama kaynakları kullanılarak değerlendirmenin niteliğinin artırılması gerekmektedir. Buna paralel olacak şekilde, Whitehurst, Chingos ve Lindquist (2014) öğretmenleri okul içinden öğrencilerin ve yöneticilerin yanı sıra dış bir değerlendiricinin değerlendirmesinin, daha geçerli ve güvenilir sonuçlar elde edilmesini sağlayabileceğini ifade etmektedirler. Çünkü hiçbir ölçme aracı ile tek başına elde edilen verilerle mükemmel ölçme ve değerlendirme yapılamaz (Lee Chuan ve Kho Kiang Heng, 2014). Üstünlüoğlu ve Can (2012) yaptıkları çalışmada, hazırlık sınıfındaki öğretim elemanlarını değerlendiren öğrencilerin değerlendirmeleri ile hazırlık programı koordinatörlerinin değerlendirmeleri arasında pozitif ve orta düzeyde ilişki hesaplamışlardır. Bu durum, farklı değerlendiricilerin yaptıkları değerlendirmelerin birbiri ile tutarlı olduğunu göstermektedir.

 

ÖÖD ile İlgili İlkeler ve Öneriler

ÖÖD, öğretim ve öğrenimin geliştirilmesinde kullanılan birçok mekanizmadan biridir, öğretimi değerlendirmede tek bir veri kaynağı olarak düşünülmemelidir.

Öğrenci değerlendirmelerinin etkili kullanımı:

  • Öğrenme çıktılarının uygun, isabetli ve zamanla tanımlı, kullanılabilir ölçüleri üzerinde odaklanmalıdır.

  • Yaygın bir biçimde anlaşılıp kabul görmüş olmalıdır.

  • Kurum (okul/fakülte/enstitü) performansını değerlendirmede olduğu kadar, öğretimi geliştirme amacına da hizmet etmelidir; böyle bir uygulama kurumdaki (okul/fakülte/enstitü) ilgili kişilerce rahatlıkla anlaşılır, paylaşılır ve kabul görür.

ÖÖD ile İlgili Ek Bilgiler

  • ÖÖD, öğretimi, öğrencinin öğretmesini geliştirmede genel stratejinin bir parçası olmalıdır. Diğer değerlendirme yöntemleri ile birlikte kullanılması gerektiği göz ardı edilmemelidir.

  • Kurum(okul/fakülte/enstitü) ve yöneticiler, ÖÖD bilgisinin, öğretimi/öğrenmeyi geliştirmede kullanımı ve bunun kurumsal amacı hakkında ortak bir anlayış geliştirmelidir.

  • ÖÖD, personel seçimi/istihdamı konusunda karar vermede kendi başına yeterli bilgiyi sağlayamaz.

ÖÖD’de Kullanılan Ölçme Aracı Nasıl Olmalıdır?

ÖÖD’de kullanılan ölçme aracının (ölçek/anket vb.) geçerligüvenilir ve kullanışlı olması gerekmektedir. Bu araç;

  • Kapalı uçlu ve açık uçlu soruları içerebilmelidir.

  • Öğretmenin (öğretim elemanının) coşku/heves veya etkililik gibi genel özellikleri ile öğrenciyi dinleme, öğrenciye geri bildirim sağlama gibi öğreticilik davranışlarını değerlendirmeye yönelik maddeleri içermelidir.

  • Tutarlı bir ölçek kullanmalıdır (örneğin, 1 = “Düşük”, 5 = “Yüksek” arasında yer alan beş dereceli Likert tipi bir ölçek – “Bir görüşüm yok” seçeneği ile birlikte).

  • Öğretmenlere/öğretim elemanlarına yaptıkları, yürüttükleri öğretim hakkında yararlı, kullanılabilir geri bildirim sağlamalıdır.

  • 10 – 15 dakikalık süre içinde dikkatlice cevaplandırılabilir olmalıdır.

  • Öğretim sona ermeden bir hafta önce uygulanmalıdır.

  • Dersin öğretmeni (öğretim elemanı) tarafından uygulama yapılmamalıdır. Uygulama; bir çalışan, öğrenci vb. birisi tarafından yapılmalı, cevaplanan formlar toplanmalı, bir zarfa konulmalı ve kurumun (okulun/fakültenin/enstitünün/bölümün) ilgili birimine, analize gönderilmek üzere teslim edilmelidir. Öğrencilere sonuçların, final notlarının açıklanmasından önce ilgililer tarafından görülmeyeceği söylenmelidir.

 

ÖÖD Sonuçları Yönetsel Kararlarda Kullanılabilir mi?

Öğrencinin öğretimi değerlendirmesi uygulamalarının temel hedefi, öğrencilerin de görüş ve önerilerinden yararlanılarak öğretimi, öğrenmeyi geliştirmek; bu çerçevede niteliği yükseltmede önemli bir paydaş olarak öğrencilerin katkılarını sağlamak olmasına karşın bu değerlendirme sonuçlarının, özellikle üniversitelerde yöneticilerin (dekanlar, bölüm başkanları vb.) akademik personelle ilgili olarak aldıkları çeşitli kararlar çerçevesinde kullanabildikleri durumlar da bulunmaktadır. Örneğin bazı yöneticiler, “takdir belgesi verilmesi”, “atama ve terfi”, “kadro sağlama”, “sözleşme yenileme” vb. kararları almada ÖÖD sonuçlarını yardımcı veri olarak kullanabilmektedirler. Bu durumda, değerlendirilen öğretim elemanlarından, öğrencilerin öğretimi değerlendirme kararlarını şekillendiren faktörleri betimleyen ve tartışan birer yazı yazması istenebilir. Böylece, yöneticiler bu değerlendirmeleri şekillendiren faktörleri bir bütün halinde göz önünde bulundurabilirler. Ayrıca öğretim elemanları böyle bir yazı yazarak kendi uygulamalarını gözden geçirebilir, öğretimi geliştirmek için neler yapabileceklerine dair bir bakış açısı yakalayabilir, neden düşük veya yüksek puanlar aldıklarına dair bir yansıtma yapabilirler (Franklin, 2001).

ÖÖD’yi Etkileyen Faktörler Nelerdir?

Öğrenci değerlendirmelerini etkileyen birçok faktör vardır. Aşağıdaki faktörler, bu alanda yapılan çeşitli çalışmalarda belirlenen ortak faktörler olarak değerlendirilebilir (Franklin, 2001):

  • Deneyim: Bir yıldan az öğretmenlik deneyimine sahip olan öğretmenlerin en düşük puanlara sahip olduğu söylenebilir. 3-12 yıl deneyimli öğretmenler ise en yüksek puana sahip öğretmenler olarak değerlendirilebilir.

  • Sınıf mevcudu: Sınıf mevcudu büyük olan sınıflarda öğrencilerin öğretmenleri ile iletişim düzeyi düşük olduğu için, öğretmenlerine düşük puan verme eğilimindedir.

  • Öğrenciler alan derslerine giren öğretmenlerine daha yüksek puan verme eğiliminde olabilirler.

  • Beşeri bilimlerdeki dersler, mühendislik vb. bölümlere kıyasla daha yüksek; uygulamalı dersler teorik derslere göre daha yüksek derecelendirmelere sahiptir.

Öğrencilerin öğretimi değerlendirme sistemine yönelik algılarını ve bu sisteme katılım motivasyonlarını ortaya koymak amacıyla yapılan bir araştırmada; öğrencilerin bu değerlendirmeye katılmalarını motive eden bazı önemli faktörler üzerinde durulmuştur. Elde edilen sonuçlara göre, öğrenciler öğretimi geliştirmeye yönelik yapılan bu değerlendirmeleri önemli bir gelişme olarak gördüklerini, değerlendirme sonuçlarının dersin içeriğini ve formatını gözden geçirmede kullanılacağını bilmenin onlar için önemli bir çıktı olduğunu bildirmişlerdir. Öğrenciler, yaptıkları değerlendirmelerin öğretmenlere (öğretim elemanlarına) ve yöneticilere etkili bir geri bildirim sağladığını bilmeleri durumunda, bu formları (anketleri) kendilerini vererek cevaplandırmaya dair daha çok motive olmaktadırlar (Chen ve Hoshower, 2003).

 

Sonuç

Öğretimi geliştirme ve bu çerçevede eğitimde niteliği yükseltme çalışmalarının önemli araçlarından birisi olarak, öğrencilere bir dönem (yarıyıl/yıl) izlemiş oldukları derslerin öğretimini/öğretmenlerini değerlendirme imkânlarının verilmesi, çağdaş eğitim sistemlerinin yaygın bir uygulamasıdır.Öğrencilere yerinde, zamanında, ölçme/değerlendirme uzmanlarınca hazırlanmış bilgi toplama araçları kullanılarak özgürce gözlemlerini, görüşlerini ortaya koyma fırsatlarının verilmesi, bir bakıma onları “öğretimi geliştirme kararları”na katma anlamına gelmektedir. Ayrıca öğrencilere böyle bir fırsatın verilmesi, öğretim sürecinin merkezinde yer alan paydaşları olarak, kendilerine sunulan hizmetlere daha yüksek bir güdülenmeyle katıldıkları bu konuda yapılan pek çok araştırmanın ortak bulgusu niteliğindedir. Öğrencinin öğretimi/öğretmeni değerlendirmesine dayanan verilerin temel amacının, öğretmenlere ve yöneticilere “öğretimi geliştirme kararları” için dönüt sağlamak olduğu, bu amacı aşan anlam yüklemeler ve uygulamalar konusunda duyarlı olunması gerektiği unutulmamalıdır.

Üniversiteler, ortaöğretim kurumları başta olmak üzere, “Öğrencilerin Öğretimi/öğretimi Değerlendirmesi” (ÖÖD) uygulamalarının yaygınlaştırılması; eğitim yöneticileriöğretmenler, öğrenciler başta olmak üzere, tüm ilgililerin bu uygulamaların gerekliliği ve yararlılığına ilişkin ortak bir anlayışa sahip olmalarına bağlıdır. Kuşkusuz bunu sağlama görevi öncelikle kurum yöneticilerine (müdürler, dekanlar, rektörler) düşmektedir. Hangi öğretim kademesinde olursa olsun, öğretim hizmeti sunacak elemanların, hizmet öncesi eğitimleri sırasında, “öğretmenlik formasyonları” çerçevesinde bu uygulamaların yararlılığını içselleştirmiş olarak yetiştirilmelerine önem verilmelidir. Ayrıca bu uygulamaların yaygınlaştırılması ve sonuçların gerçek amacı çerçevesinde kullanılmasına yönelik çabalar “Hizmet-içi Eğitim”, “Akademik Kurullarda (Öğretmenler Kurulu, Fakülte Kurulu, Üniversite Senatosu, vb.) Görüşmeler”, “Panel”, “Açık Oturum” vb. etkinliklerle de desteklenebilir.

 

Kaynaklar

American University 2016. Input on teaching from students (ITS), bank of questionnaire items. Web: https://www.american.edu/provost/registrar/facultystaff/set.cfm adresinden 20 Kasım 2017 tarihinde alınmıştır.

Bembenutty, H. (2009). Teaching effectiveness, course evaluation, and academic performance: The role of academic delay of gratification.Journal of Advanced Academics, 20(2), 326-355.

Boring, A., Ottoboni, K., Stark, P. B. (2016). Students’ evaluations of teaching (mostly) do not measure teaching effectiveness. Science Open Research.

Chan Yin Fah, B. ve Osman, S. (2011). A case study of student evaluation of teaching in university. International Education Studies, 4(1), 44-50.

Chen, Y. ve Hoshower, L. B. (2003). Students’ evaluation of teaching effectiveness: an assessment of student perception and motivation.Assessment and Evaluation in Higher Education, 28(1), 71-88.

Franklin, J. (2001). Interpreting the numbers: Using a narrative to help others read student evaluations of your teaching accurately. New Directions for Teaching and Learning, 87, 85–100. doi:10.1002/tl.10001

Hajdin, G. ve Pazur, K. (2012). Differentiating between student evaluation of teacher and teaching effectiveness. Journal of Information and Organizational Sciences, 36(2), 123-134.

Kelly, M. (2012). Student evaluations of teaching effectiveness: considerations for Ontario universities. COU Academic Colleagues Discussion Paper.

Koç, N. ve Özoğlu S. Ç. (1996). Çağdaş üniversitede öğrencinin akademik başarısının ölçülmesi ve değerlendirilmesiRapor. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.

Koç. N., Doğan. D., Furat, E. ve Özmen, T. (2012). Ankara Üniversitesi’nde “Öğrencinin Öğretimi Değerlendirmesi” Uygulamaları Hakkında Öğrenci ve Öğretim Elemanlarının Görüşleri. Ankara Üniversitesi Ölçme ve Değerlendirme Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayını, No:1.

Lee Chuan, C. ve Kho Kiang Heng, R. (2014). Student evaluations of teaching effectiveness: research facts and methodological issues. Web:http://www.iced2014.se/proceedings/1505_Chua%20POSTER.pdf adresinden 29 Kasım 2017 tarihinde alınmıştır.

Marsh, H. W. ve Roche, L. A. (1997). Making students’ evaluations of teaching effectiveness effective. The critical issues of validity, bias and utility. American Psychologist, 52(11), 1187-1197.

Murray, H. G. (2005, Haziran). Student evaluation of teaching: Has it made a difference? Annual Meeting of the Society for Teaching and Learning in Higher Education Konferansı’nda sunulan bildiri. Chatlottetown, Prince Edward Island.

Sporte, S. E., Stevens, W.D., Healey, K., Jiang, J. ve Hart, H. (2013). Teacher evaluation in practice, implementing Chicago’s reach students. Research report. The University of Chicago Consortium on Chicago School Research.

Üstünlüoğlu, E. ve Can, S. (2012). Student evaluation of teachers: A case study at tertiary level. International Journal on New Trends in Education and Their Implications, 3(4), 92-99.

Wachtel, H. K. (1998). Student evaluation of college teaching effectiveness: a brief review. Assessment and Evaluation in Higher Education, 23(2), 191-212.

Whitehurst, G. J. R., Chingos, M. M. ve Lindquist, K. M. (2014). Evaluating teachers with classroom observations. Lessons learned in four districts. Research report. Brown center on education policy at brookings.

 


 


 

 

 

 


 


 

EK 1


 

……………………………………..ÜNİVERSİTESİ

ÖĞRETİMİ DEĞERLENDİRME ÖĞRENCİ FORMU

 

Sevgili öğrenciler,

Bu form, üniversitemizde eğitim-öğretim kalitesini yükseltmek amacıyla düzenlenen değerlendirme çalışmalarının önemli bir parçasıdır. Hem üniversitemiz hem de öğretim elemanlarımız açısından büyük değer taşıyan bu değerlendirme formu aracılığıyla öğrencilerimiz kendilerine daha nitelikli bir öğretim hizmeti sunulmasına katkıda bulunacaklardır. Böyle bir katkı için “Öğretimi Değerlendirme Öğrenci Formu”ndaki maddelerin samimi ve gerçek düşüncelerinizi yansıtacak biçimde özenle yanıtlanmasıbeklenmektedir.


 


 

Dersin Adı

 

Öğretim Elemanının Adı

 

Fakülte/Yüksek Okul

 

Bölüm

 

Dönem başında ders ve öğretim elemanı hakkındaki görüşünüz

Ders

Olumsuz

Görüşüm yoktu

Olumlu

Öğretim Elemanı

Olumsuz

Görüşüm yoktu

Olumlu

Derse devam durumunuz

%0-%25 □

%26-%50 □

%51-%75 □

%76-%100 □


 

 

Aşağıdaki maddeler ile ilgili görüşünüzü,

 

1: Hiç Katılmıyorum

2: Katılmıyorum

3: Az Katılıyorum

4: Katılıyorum

5: Tamamen Katılıyorum

 

seçeneklerinden yalnızca bir tanesini işaretleyerek belirtiniz.

 

 

1

2

3

4

5

Bir gözlemim olmadı

 

Hiç Katılmıyorum

 

 

 

 

 

 

Hiç Katılmıyor

Katılmıyorum

 

 

 

Az Katılıyorum

Katılıyorum

Tamamen

Katılıyorum

  1. Öğretim döneminin başında dersin amaçları açık biçimde belirtilmiştir.

 

 

 

 

 

 

  1. Ders, açıklanan ve öğrencilerle paylaşılan bir plan çerçevesinde işlenmiştir.

 

 

 

 

 

 

  1. Dersle ilgili temel ve yardımcı kaynaklar yazılı olarak önerilmiş ve kullanmaya teşvik edilmiştir.

 

 

 

 

 

 

  1. Ders için gerekli hazırlıklar yapılarak gelinmiştir.

 

 

 

 

 

 

  1. Ders anlatımında mantıksal bir yol izlenmiş ve anlaşılır bir dil kullanılmıştır.

 

 

 

 

 

 

  1. Öğrencinin derse olan ilgisi sürekli olarak canlı tutulmuştur.

 

 

 

 

 

 

  1. Öğrencilerin derse katılımına (soru sorma, sunu yapma, görüşünü ifade etme vb.) özen gösterilmiştir.

 

 

 

 

 

 

  1. Ders saatleri öğretim açısından etkili ve verimli kullanılmıştır.

 

 

 

 

 

 

  1. Gerekli durumda projeksiyon ve bilgisayar gibi teknolojik araçlar kullanılmıştır.

 

 

 

 

 

 

  1. Dersle ilgili yeni gelişmeler takip edilmiş ve sınıfta öğrencilerle paylaşılmıştır.

 

 

 

 

 

 

  1. Ders/konular uygulamaya dönük işlenmiş, yaşamla ilişkilendirilmiştir.

 

 

 

 

 

 

  1. Öğrenciler ders ile ilgili inceleme, araştırma yapmaya yönlendirilmiş, bu amaçla proje/ödevler verilmiştir.

 

 

 

 

 

 

  1. Ders başında ve sonunda işlenen ve işlenecek konulara ilişkin özet bilgiler verilmiştir

 

 

 

 

 

 

  1. Ara ve dönem sonu sınav soruları ders içeriğine ve konuların önemine göre hazırlanmıştır.

 

 

 

 

 

 

  1. Yapılan ara sınav sonuçlarına dayalı olarak öğrenme eksikliklerini gidermeye yönelik etkinlikler gerçekleştirilmiştir.

 

 

 

 

 

 

  1. Not vermede tarafsız ve nesnel davranılmıştır.

 

 

 

 

 

 

  1. Öğrencilerle olumlu bir iletişim kurulmuş ve sürdürülmüştür.

 

 

 

 

 

 

  1. Derse düzenli olarak zamanında gelinmiştir.

 

 

 

 

 

 

  1. Ders dışı zamanlarda öğretim elemanına rahatlıkla ulaşılmıştır.

 

 

 

 

 

 

  1. Dönem sonunda ders ile ilgili yeterli bilgi ve beceriye ulaştığımı düşünüyorum.

 

 

 

 

 

 

  1. Ders, içerik ve işleniş açısından beni zorlamıştır.

 

 

 

 

 

 

  1. Dönem sonunda dersin içerdiği konulara ilişkin ilgim artmıştır.

 

 

 

 

 

 

  1. Dersin öğretim elemanının ders işleyişi ve mesleki yeterlik açısından örnek biri olduğunu düşünüyorum.

 

 

 

 

 

 

  1. Başka Görüşünüz:

 

 

 


 


 

 

 

 

 

 

 

 

EK 2

 

……………………………ÜNİVERSİTESİ

…………………………………FAKÜLTESİ

DEKANLIĞI


 

Sayı : Ankara …… /..…. / 20......

Sayın


 

…………...öğretim yılı güz dönemi okutmuş olduğunuz “…………………….…………………………..” dersine ait “Öğretimi Değerlendirme: Öğrenci Formu” uygulamalarının Üniversitemiz Enformatik Bölümü’nce yapılan analiz sonuçları ekte sunulmuştur.

Eğitim – öğretim etkinliklerimizin kalitesini yükseltmede önemli bir rol oynayan bu anket sonuçlarını dikkatle değerlendireceğinizden emin olarak; bundan sonraki dönemlerde de okuttuğunuz derslerde bu anket formlarını etkili bir biçimde uygulama çalışmalarını sürdürmeniz beklentisiyle, başarılarınızın devamını dilerim.

Saygılarımla.


 

DEKAN

Ek:

  1. Anket Sonuçları

  2. Anket Sonuçlarının Değerlendirilmesine İlişkin Açıklama


 

Adres: ………………………………………………………………………………………..……………...…


 

 

…………………………………ÜNİVERSİTESİ

Öğrencinin Öğretimi/Öğretmeni Değerlendirmesi (ÖÖD)

Dr. Ahmet YILDIRIM*1 Prof. Dr. Nizamettin KOÇ**

Giriş

MEB’in 1997 yılında yayınlamış olduğu “Öğretmen Strateji Belgesi”nde,“öğretmen performansının değerlendirilmesi” nde öğrencilere de rol verileceği yer almaktadır. Bu makale, ağırlıklı olarak üniversite eğitiminde olmak üzere, eğitim uygulamalarında öğrencilere öğretimi/öğretmeni değerlendirme fırsatları verilmesinin niteliği geliştirme açısından katkıları ana hatları ile ele alınmıştır.

Eğitimde öğrencilere sunulan eğitim-öğretim hizmetlerinin niteliğini arttırmada yararlanılan çeşitli yöntemler vardır. Bu yöntemlerden birisi de bu sürece katılan öğrencilerin görüşüne başvurmaktır. Öğrenci görüşlerinin alınmasında yaygın olarak kullanılan araçlardan birisi ise öğrencilere izledikleri derslerin dönem sonunda, derslerdeki yaşantılarını ve gözlemlerini değerlendirmelerine olanak veren bir aracın (anket) uygulanmasıdır.

Ders için belirlenmiş olan amacın uygunluğu, dersin işleniş biçimi; eğitim-öğretimde kullanılan yöntemlerin uygunluğu, öğreticinin alan ve mesleki bilgisi ile kültürel donanımı, öğreticinin not verme yaklaşımı, öğreticinin öğrenci ilgisini canlı tutabilme gücü vb. öğretim sürecinin kritik yönlerine ilişkin olarak, bu sürece katılan öğrencilerin görüşlerinin bir ölçme aracına dayalı olarak ortaya konulması ve bu sürecin işleticisi olan öğretmen başta olmak üzere ilgililerin sonuçlardan etkili bir biçimde yararlanması, öğretimin sürekli olarak geliştirilmesine olanak sağlar.

Öğrencilerin öğretimi değerlendirmelerinin iki temel amaca hizmet ettiği kabul edilmektedir. Bunlardan ilki, öğretim kurumundaki öğretimin haritasını (profilini) çıkarmaktır. İkincisi de, öğreticilerin öğretim etkinliklerini geliştirmelerine yardımcı olacak bilgileri sağlamaktır. Günümüzde öğrenci değerlendirmeleri aynı zamanda; yönetsel kararların verilmesinde, ders seçimleri ile ilgili olarak öğrencileri bilgilendirmede, program geliştirmede, kaliteyi koruma ve yükseltmede, öğretim üzerinde araştırma yapma etkinliklerinde de kullanılmaktadır. Ayrıca, çağdaş bir üniversitede kendilerine sunulan eğitim hizmetlerinin niteliği ile ilgili olarak öğrencilerin görüşlerine başvurulması, bu yolla onların bir bakıma karar süreçlerine katılmalarının sağlanması, “kendi kendini değerlendirme”, “işbirliği”, “genişlik-kapsamlılık”, “ölçme araçlarında çeşitlilik” ilkeleri başta olmak üzere, değerlendirmenin bazı temel ilkelerinin bir gereği olarak da görülmektedir (Koç ve Özoğlu, 1996).

Avrupa Birliği’ne uyum süreci başta olmak üzere; “akreditasyon”, öğrenci ve öğretim üyesi değişim programlarının da günümüzde kazandığı öneme paralel olarak; eğitim-öğretimde öğrencilerin görüş ve önerilerinin de dikkate alınması gerektiğine ilişkin anlayış değişiklikleriüniversitelerde eğitim ve öğretimin kalitesini yükseltme çabalarının bir boyutu olarak, “öğrencinin öğretimi değerlendirmesi” uygulamalarını ön plana çıkartmıştır.

Öğrencilere “öğretimi değerlendirme” fırsatı verilmesindeki temel amaç, öğreticiye sunduğu “öğretim hizmetinin etkililiği” konusunda geri bildirim sağlamaktır. Bu geri bildirime dayalı olarak öğreticinin; sunduğu eğitim-öğretimin güçlü ve zayıf yönleri konusunda bilgilenmesini sağlayarak, gerekli iyileştirme ve geliştirme çalışmalarına yönlendirilmesidir.

Öğretimin değerlendirilmesinde, genel olarak öğreticinin (öğretmenin) ilgili alandaki uzmanlığı, öğrencilerde konuyla ilgili ilgi ve merak uyandırma becerisi, alandaki yeniliklere ve gelişmelere açık olması, mezuniyet durumu ve akademik programların geliştirilmesine ilişkin maddeler yer alması gerekmektedir. Öğretimin etkililiği de ancak öğrencilerin katkılarıyla ve yorumlarıyla değerlendirilebilir.

Öğrencilerin gelişim ihtiyaçlarına yönelik olarak düzenlenmiş bir eğitim programında geri bildirimin (feedback) çok önemli bir işleve sahip olduğu uzunca bir zamandır bilinmekte ve kabul edilmektedir. Bu çerçevede, öğrenci değerlendirmelerine dayalı geri bildirimlere ABD üniversiteleri ve Avrupa ülkelerindeki birçok üniversite başta olmak üzere günümüz çağdaş üniversitelerinde çok önem verilmektedir. Bunun bir sonucu olarak, bilgisayar destekli programlardan da yararlanılarak, öğrencilere izledikleri eğitim programlarını ve öğreticilerini değerlendirme fırsatları sıklıkla verilmekte; bu uygulamaları etkileyen faktörleri ortaya çıkarmaya yönelik birçok araştırma gerçekleştirilmektedir.

Eğitimde Hesap Verilebilirlik İlkesi” Çerçevesinde ÖÖD

Öğretimde nitelik söz konusu olduğunda, öğretmenler öğretim sürecinin temel aktörleri olarak değerlendirilebilir. Hem öğretmenin hem de öğretimin etkililiğinin değerlendirilmesi, uzun vadede eğitim çıktılarının niteliğinin geliştirilmesi için büyük bir önem taşımaktadır. Birçok kurum (OECD vb.) öğretimin/öğretmenin değerlendirilmesinin, eğitim/öğretim standartlarının gelişmesine temel oluşturduğunu ileri sürmektedir. Bununla birlikte öğretimin değerlendirilmesinin, hesap verilebilirlik ilkesine katkı sağladığı ileri sürülmektedir. Ancak bu noktada sorulması gereken bazı sorular vardır: Öğretmenleri kim değerlendirmelidir? Çalışma arkadaşları mı, okul yöneticileri mi, öğrenciler mi ya da hepsi birlikte mi? Öğrencilerin öğretmenlerini değerlendirme konusundaki yeterliliği, üzerinde durulması gereken başka bir konudur. Bunlara ek olarak, değerlendirme içeriğinin nasıl oluşturulması gerektiği, sorulması gereken başka bir soru olarak karşımıza çıkmaktadır (Hajdin ve Pazur, 2012).

Öğretmenlerin ve öğretim elemanlarının öğrenciler tarafından değerlendirilmesi, yükseköğrenim kurumlarında başlamış ve daha sonra farklı eğitim kademelerinde de uygulanmıştır. Kuzey Amerika üniversitelerinde yaklaşık yarım asırdır öğrenciler, öğretim elemanlarını değerlendirmektedir. Öğrencilerin öğretmenleri değerlendirmelerinin başlangıcı ABD’de 1960’lı yılların sonlarına denk gelmektedir. 1960’lı yılların sonlarında “öğretimle ilgili söyleyecek bir şeyleri olanlar, hesap verilebilirlik ve halkla ilişkiler konularına öncelik verenler ve görevde yükselmenin yalnızca yayın sayısına değil de başka şeylere de bağlı olması gerektiğini savunanlar” tarafından öğretimin değerlendirilmesi fikri ortaya atılmış ve desteklenmiştir (Murray, 2005).

ÖÖD’de Değerlendirmeye Alınan Boyutlar ve ÖDD’nin Kapsamı

Öğretim, karmaşık ve çok boyutlu bir yapıya sahiptir. Bu boyutlar arasında, öğretmenin ders materyalini açık ve net bir biçimde sunması, öğrenci ile etkileşimi, dersi planlaması ve organize etmesi ile öğretmenliğe yönelik isteği yer almaktadır. Öğretimin değerlendirilmesi amacıyla geliştirilen ölçme araçlarının geçerliği ve kullanışlılığı, ölçme aracının kapsamına bağlı olmaktadır (Marsh ve Roche, 1997). Öğretimi ve öğretmeni değerlendirmeyi amaçlayan ölçme araçlarında farklı bölümler ve yapılar ortaya çıkmaktadır (Hajdin ve Pazur, 2012). Bir başka deyişle, öğrencilerin öğretmenleri ve öğretimin etkililiğini değerlendirmesi amacıyla kurumlar tarafından geliştirilen ölçme araçları, genellikle çok boyutlu bir yapıya sahiptir. Bu boyutlar da genel olarak öğrencilerin; (a) öğretim elemanının alan bilgisine, (b) planlama becerilerine, (c) sınıf yönetimi becerilerine, (d) iletişim becerilerine ilişkin algılarını içine almaktadır. Farklı çalışmalarda, öğretimin etkililiğinin değerlendirilmesi için farklı ölçütler önerilmişdir. Bu ölçütler, okulların amaçlarına göre farklılık göstermekle birlikte genel olarak değerlendirmede şu iki ölçütün kullanılması önerilmektedir: öğretmen özellikleri ve dersin kapsamı (Chan Yin Fah ve Osman, 2011).

 

Öğrenciye Almış Olduğu Bir Dersle İlgili Olarak Değerlendirme Yapma Olanağı Verilebilen Boyutlar Nelerdir?

Eğitimde/öğretimde öğrencilere izlemiş oldukları derslerle ilgili görüşleri alınmak suretiyle; “öğretimi değerlendirme” fırsatının verilebileceği belli başlı boyutlar, her boyut için ikişer tipik örnekle aşağıda verilmiştir (American University, 2016).

Öğrencinin;

  1. Derste edindiği bilgi ve beceriler ile ilgili görüşleri

Bu dersin ilkelerini yeni durumlara uygulamayı öğrendim”

Bu derste yaratıcılık becerilerimi geliştirdim”


 

  1. Dersle ilgili merak ve ilgileri konusundaki görüşleri

Ders dışında da dersle ilgili konular hakkında tartışma yapma konusunda isteğim arttı”

Bu dersle ilgili başka dersler alma konusunda isteğim arttı


 

  1. Derste kazandığı sosyal beceriler ve tutumlar konusundaki görüşleri

Sınıf-içi tartışmalara aktif bir şekilde katılmayı öğrendim”

Bu ders için bir çalışma grubuna katıldım


 

  1. Dersin benlik algısına katkısı ile ilgili görüşleri

Bu ders sayesinde kendimi daha iyi anladım”

İlgi ve yeteneklerimle ilgili farkındalığım arttı”


 

  1. Derste kazandığı mesleki beceri ve tutumlar konusundaki görüşleri

Misafir öğretim elemanlarının sunularıyla, önemli mesleki bakış açılarına ilişkin farkındalık kazandım”

Mesleki kimliğime ilişkin daha derin bir anlayış geliştirdim”

 

  1. Öğretmenin (öğretim elemanının) değerlendirilmesi


 

  • Öğretmenin öğretim becerileri konusundaki görüşleri

Öğretim elemanı, sınıf düzeyine uygun bir biçimde ders vermektedir”

Öğretim elemanı, alandaki son gelişmeleri dersle ilişkilendirmektedir”


 

  • Öğretmenin öğrencilerle ilişkileri konusundaki görüşleri

Öğretim elemanı, öğrencilere saygılı bir biçimde davranmaktadır”

Öğretim elemanı, yapıcı eleştirileri teşvik etmektedir”


 

  • Dersteki/sınıftaki etkileşim konusundaki görüşleri

Bu dersteki öğrenciler itiraz etmekte ve soru sormakta özgürdür”

Bu dersteki öğrenciler sınıf dışında da birlikte çalışmaya teşvik edilir”


 

  • Öğretmenin verdiği geri bildirimlerle ilgili görüşleri

Öğretim elemanı, öğrencilerin kendilerini geliştirebileceği farklı yollar sunmaktadır”

Öğretim elemanı, öğrencilere gelişimleriyle ilgili geri bildirimde bulunmaktadır


 

  • Dersin organizasyonu ile ilgili görüşleri

Öğretim elemanı, her bir derse hazırlıklı gelmektedir”

Öğretim elemanı, ders süresini etkin bir biçimde kullanmaktadır”


 

  1. Dersle ilgili maddeler (Course Elements)


 

  • Ders izlencesi (programı) ile ilgili görüşleri

Dersin amaçları ve öğrenme hedefleri açık bir biçimde açıklanmıştır

Ders için gerekli çalışmalar doğru bir biçimde tanımlanmıştır


 

  • Okuma ödevleri ile ilgili görüşleri

Okuma ödevleri, dersin amacına hizmet edecek şekilde belirlenmiştir”

Okuma ödevleri, öğrencileri düşünmeye sevk etmektedir


 

  • Ders kitabı ile ilgili görüşleri

Ders kitabının okunması ve anlaşılması kolaydır”

Ders kitabı, konulara çeşitli bakış açıları sunmaktadır


 

  • Yazılı ödevler ile ilgili görüşleri

Yazılı ödevler, dersin amacına hizmet edecek şekilde belirlenmiştir”

Yazılı ödevler, derste anlatılanlarla ilişkili ve uyumludur”


 

  • Laboratuvar ödevleri ile ilgili görüşleri (Fen bilimleri dersi ve laboratuvar kullanımı gerektiren başka dersler için)

Laboratuvar ödevleri, özenle seçilmiştir”

Laboratuvar ödevleri için verilen yönergeler açık ve nettir”


 

  • Yaparak-yaşayarak yapılan öğrenme etkinliklerine ilişkin görüşleri

Yaparak-yaşayarak öğrenme, bu dersin önemli bir bölümünü oluşturmaktadır”

Yaparak-yaşayarak öğrenme etkinlikleri, ilgi çekici ve ufuk açıcıdır


 

  • Dersin tartışma bölümlerine ilişkin görüşleri

Tartışma bölümleri bu dersin önemli bir bölümünü oluşturmaktadır”

Tartışma bölümlerinde soru sormamıza fırsat tanınmaktadır


 

  • Derste yararlanılan görsel-işitsel araçlar (filmler, videolar, slaytlar, ses kayıtları vb.) ile ilgili görüşleri

Medya araçları, bu dersin önemli bir bileşenidir”

Uygun medya araçları, bu derse önemli derecede katkı sağlamaktadır


 

  • Dersteki bilgisayar destekli öğrenme ile ilgili görüşleri

Bu ders sayesinde alandaki bilgisayar uygulamalarını öğrendim”

Bu ders sayesinde veri analizi becerilerim gelişti”


 

  • Ders çerçevesinde yapılan sınavlar ile ilgili görüşleri

Sınavlar, derste anlatılanları yeterince temsil etmektedir”

Sınavlara ilişkin geri bildirim makul bir sürede verilmektedir

  • Dersin gerektirdiği ön bilgi ve becerilerle ilgili görüşleri

Geçmiş bilgilerim, bu ders için yeterince hazırlıklı olmamı sağlamaktadır”

Ders kapsamında yapılması gereken çalışmalar, dersin düzeyine uygundur


 

  • Dersteki not verme uygulamaları ile ilgili görüşleri

Değerlendirme, adil ve tarafsız bir biçimde yapılmaktadır”

Derse aktif katılımın değerlendirilmesi ile ilgili standartlar belirlenmiştir


 

  • Sınıfın (dersin yapıldığı ortamın) olanakları ile ilgili görüşleri

Sınıfın büyüklüğü ders için oldukça uygundur”

Sınıf bu dersin ihtiyaçlarını sağlayacak ekipmana sahiptir


 

Bir dönem/yıl/yarıyıl boyunca alınan/izlenen bir ders için yukarıda tanımlanan boyutlara ilişkin dersi izleyen öğrencilerin önemli gözlem ve deneyimlere sahip olabilecekleri açıktır. Zira eğitim öğretim etkinliklerinin merkezinde kendilerine sunulan eğitim ortamları çerçevesinde istenen davranışları, değerleri kazanmaları; kendilerini geliştirmeleri beklenen öğrenciler bulunmaktadır. Bu bakımdan öğretimi/öğretmeni öğrenci tarafından değerlendirilen herhangi bir dersle ilgili öğrencilerden bilgi toplamak amacıyla kullanılabilecek bir ölçme aracının içerdiği maddeler (sorular), ilgili dersin;

a ) niteliği (fen bilimleri, sosyal bilimler, sağlık bilimleri; kuramsal/uygulamalı vb.),

b) bulunduğu eğitim düzeyi (ilköğretim, ortaöğretim, lisans, lisansüstü),

c) öğrencilerinin içinde bulundukları gelişim evresi (yaş/sınıf) vb. faktörler,

dikkate alınarak yukarıda tanımlanan boyutlar temeline dayalı olarak belirlenebilir. Nitekim günümüzde teknolojinin bize sağlamış olduğu olanaklar çerçevesinde elektronik ortamda çeşitli eğitim kademelerinde “öğrencinin öğretimi/öğretmeni değerlendirmesi”nde kullanılmak üzere; “Anket”, “Bilgi Formu” vb. adlar altında hazırlanmış pek çok örneğe rahatlıkla ulaşılabilmektedir. Örnek olmak üzere EK 1’de üniversite lisans öğrenimi düzeyinde kullanılan bir bilgi toplama (ölçme) aracı örneği ve EK 2’de benzer bir ölçme aracının yine üniversite lisans düzeyinde uygulanmasından elde edilen analiz sonucunun ilgili öğretim elemanına iletilmesine ilişkin bir örnek verilmiştir (Koç ve diğerleri, 2012). Ayrıca günümüzde, analiz sonuçlarının elektronik ortamda doğrudan öğretim elemanına(öğretmene) ulaştırılabildiği uygulamalar da bulunmaktadır.

ÖÖD’nin İşlevleri ve Yararları

Yukarıdaki açıklamalarda da üzerinde durulduğu gibi, öğretimin değerlendirilmesi, birçok amaçla kullanılmaktadır. En temel amaç ise, öğretimin etkililiğine ilişkin ilgililere (öğretim elemanlarına, yöneticilere vb.) geri bildirimde bulunmak ve öğretimin geliştirilmesini sağlamaktır (Bembenutty, 2009). Öğrencinin öğretimi değerlendirmesinin, çok eleştirilen/tartışılan yönleri olmasına karşın; öğretmenlerin işe alınması, terfi ettirilmesi ve işine son verilmesi gibi yönetsel amaçlarla kullanıldığı uygulamalar da bulunmaktadır (Boring, Ottoboni ve Stark, 2016). Başka bir yaklaşıma göre, öğrencilerin öğretimi/öğretmeni değerlendirmesi, temel olarak; (1) biçimlendirme-yetiştirmeye yönelik değerlendirmeye (formative assessment) ve (2) değer biçmeye yönelik değerlendirmeye (summative assessment) olmak üzere iki amaca hizmet etmektedir (Chen ve Hoshower, 2003). Değer biçmeye yönelik değerlendirme, yönetsel kararlar için (öğretmenin işe alınması ve işine son verilmesi vb.) kullanılmaktadır. Ancak biçimlendirme-yetiştirmeye yönelik değerlendirme, öğreticinin kendini geliştirmesi için kendisine geri bildirim verilmesini içine almaktadır.

Başka bir görüşe göre öğretimin etkililiğinin değerlendirilmesinin üç temel amaca hizmet ettiği ileri sürülmektedir (Kelly, 2012):

  • Biçimlendirmeye yönelik değerlendirme bakış açısı ile değerlendirme sonuçları, öğretmenlerin öğretim yöntemlerini geliştirmelerini ve dersin kapsamını değiştirmelerini sağlayacak biçimde öğretmenlere geri bildirim sunmaktadır.

  • Öğrenmenin değerlendirilmesine katkı sağlaması bakımından düşünüldüğünde, öğretimi değerlendiren öğrenciler, değerlendirme formları yoluyla dolaylı olarak kendi öğrenmelerini değerlendirmektedirler.

  • Değerlendirme sonuçları, idari kararların verilmesini de sağlayabilmektedir. Bir başka deyişle, öğretimin değerlendirilmesi; öğretmenlerle ilgili terfi, işe alma ve işten çıkarma gibi kararların verilmesi amacıyla kullanılabilmektedir.

 

ÖÖD’nin Sınırlılıkları

Öğrencinin öğretimi değerlendirmesi kapsamında yapılan değerlendirme çalışmalarının, yanlı sonuçlar doğurduğunu ve ölçülmek istenen özelliği (öğretimin ve öğretmenin etkililiğini) tam olarak ölçemediğini, dolayısıyla geçerli olmadığını ileri süren görüşler bulunmaktadır (Boring ve diğerleri, 2016). Bu çerçevede, öğrencilerin öğretmenleri ile ilgili yaptıkları olumlu değerlendirmeler, dersinden yüksek not almayı bekledikleri öğretmenleri ödüllendirme; olumsuz değerlendirmeler ise dersinden düşük puan almayı bekledikleri öğretmenleri cezalandırma biçiminde yorumlamaların yapıldığı durumlarla karşılaşılabilmektedir. Buna ek olarak, ilgili dersin güçlüğü öğrencilerin yaptıkları değerlendirmeyi olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Bir başka deyişle öğrenciler, öğretmenin niteliklerini ve kullandığı yaklaşımları dikkate almadan yalnızca dersin güçlüğünden etkilenerek öğretmenlerini olumsuz değerlendirebilmektedirler (Chan Yin Fah ve Osman, 2011). Bu yüzden, bu değerlendirme çalışmalarının personel seçme ve değerlendirme (personelin işe alınması, işine son verilmesi) gibi amaçlarla kullanılmaması gerektiğini savunan görüşler de vardır (Boring ve diğerleri, 2016).

Öğretimin değerlendirilmesinde ortaya çıkan potansiyel yanlılık kaynakları, “öğrencinin not beklentisi” ve “Dr. Fox etkisi” biçiminde karşımıza çıkmaktadır. Çalışmalar, öğrencinin öğretmeni değerlendirmesi ile not beklentisi arasında pozitif ve yüksek düzeyde ilişki olduğunu ortaya koymaktadır. “Dr. Fox etkisi” ise, coşkulu ve istekli öğretmenlerin istekli olmalarının; öğrencileri, öğretmenlerini olumlu yönde değerlendirmeye sevk edebileceği anlamına gelmektedir (Marsh ve Roche, 1997). Bir başka deyişle, öğretmenin öğretme konusunda coşkulu olması, öğretmenin diğer eksikliklerini telafi etmekte ve öğrencilerin değerlendirmede hataya düşmelerine yol açabilmektedir.

Bir yaklaşıma göre öğrencilerin öğretmeni değerlendirmesinin, not şişirmeye yol açabileceği ve akademik standartlara zarar verebileceği ifade edilmektedir (Üstünlüoğlu ve Can, 2012). Çünkü öğretmenler, öğretimin değerlendirilmesi sonucunda elde edilen sonuçların kendileri ile ilgili kararlar verilmesinde kullanılabileceğini düşündükleri için öğrencilere düşük not vermekten kaçınabilmektedirler.

Öğretimin ve öğretmenin değerlendirilmesinin, yanlı olabileceğine ve öğretmenin öğretme kabiliyetinin dışındaki faktörlerin bozucu etki yaratabileceğine ilişkin genel bir görüş vardır. Yanlılık kaynakları; konu alanına yönelik öğrencilerin ilgisi, öğrencilerin dersten almayı bekledikleri başarı notu, ilgili dersi alma nedeni, sınıf büyüklüğü, öğretmenin cinsiyeti ve öğrencinin kişiliği olarak ele alınabilir (Bembenutty, 2009).

Öğrenci tarafından yapılan değerlendirmelerin öğrencilerin doğrudan gözlemledikleri ile sınırlı olduğunu ifade eden görüşler bulunmaktadır (Murray, 2005). Bir başka deyişle öğrenciler, dersin planlanması gibi sınıf dışı faktörlerle (sınıf içinde doğrudan gözleyemedikleri) ilgili yeterli gözleme ve bilgiye sahip olamadıkları için doğru bir biçimde değerlendirme yapamayabilirler. Öğrencilerin öğretimi ve öğretmeni değerlendirmesi ile ilgili öne sürülen olumsuz görüşler genel olarak aşağıdaki gibi ifade edilebilir (Wachtel, 1998):

  • Etkili öğretimi bile tam olarak tanımlayamadan etkili öğretimi değerlendirmeye çalışmak akla yatkın görünmemektedir.

  • Öğretme işi, sanattır ve duygular bu işin çok önemli bir bileşenidir. Dolayısıyla kolay bir şekilde gözlenemeyen özellikleri değerlendirmek sorun teşkil edebilir.

  • Değerlendirme formlarının ders saatlerinde uygulanması, eğitim için tahsis edilen zamanın kaybedilmesine yol açabilmektedir.

  • Uygulamayı yapan/yönlendiren yöneticiler, değerlendirme ile ilgili yeterli bilgiye sahip olmadıkları için değerlendirmeyi standart koşullara uygun bir biçimde yapamıyor olabilirler.

  • Öğrencilerin öğretimi değerlendirmesi, öğretmenlerin moral ve motivasyonu ile birlikte iş doyumunu düşürmektedir.

  • Değerlendirme yapan öğrencilerle benzer özelliklere sahip (kişilik özellikleri, tutum vb. psikolojik özellikler bakımından) öğretmenlerin, öğrencilerden olumlu ve yüksek puan alma ihtimali daha yüksektir. Çünkü değerlendiriciler, kendileri ile benzerlikleri olan kişileri olumlu bir biçimde değerlendirme eğilimi gösterirler. Bir başka deyişle, değerlendiricinin (öğrencinin) sübjektifliğinden kaynaklanan hata kaynağının bulunduğu göz ardı edilmemelidir.

  • Nitelikli bir biçimde geliştirilmeyen ölçme araçları, değerlendirmenin amacına hizmet etmemesiyle sonuçlanabilir.

Yukarıda ele alınan bütün olumsuz görüşlere rağmen Sporte ve diğerleri (2013), öğretmenlerin %87’sinin yapılan değerlendirmeleri adil ve doğru bulduğunu ortaya koymuşlardır.

 

ÖÖD’de Dikkat Edilmesi/Özen Gösterilmesi Gereken Noktalar

Öğretimi değerlendirmek amacıyla geliştirilen ölçme araçlarının pek çoğu, öğretimin etkililiğinin çok boyutlu doğasını dikkate almamakta ya da kuramsal olarak anlamlı bir değerlendirme yapamamaktadır. Bu nedenle, öğretimin etkililiğini ortaya koymak amacıyla geliştirilen ölçme araçları, öğretimin etkililiğinin farklı yönlerini ele alacak ve çok boyutluluğa ilişkin kanıt sunacak biçimde planlanmalı ve desenlenmelidir. Çok boyutlu doğasının yeterince dikkate alınmaması durumunda, öğretimin etkililiğini belirlemek amacıyla geliştirilen ölçme araçları; geçerliği, güvenirliği ve kullanışlılığı düşük ve yanlı ölçme araçları olarak ortaya çıkacaktır (Marsh ve Roche, 1997).

Öğretimin etkililiğinin işevuruk bir biçimde tanımlanması ve ölçülmesi, verilen kararlarda önemli bir rol oynamaktadır. Öğrencilerin öğretimi değerlendirmesinin önemli bir rol oynadığı değerlendirme çalışmalarında, öğrencilerin derslere ve ders içi etkinliklere düzenli katılımı etkili bir değerlendirme sistemi kurulması için önemlidir. Öğrenciler, ölçme sonuçlarının, öğretimin etkililiğine yönelik geri bildirim verme ya da öğretimin etkililiğini geliştirme amacıyla kullanılmadığını hissettikleri zaman değerlendirme formlarını cevaplandırma konusunda isteksiz davranmaktadırlar.Öğrenciler, görüşlerine değer verildiğini hissettikleri, yaptıkları değerlendirme sonuçlarından gerçekten yararlanılacağını hissettikleri zaman, kendilerini değerlendirme çalışmasına vererek, daha doğru değerlendirme yapabilmektedirler (Chen ve Hoshower, 2003).

Öğretimin elektronik ortamda değerlendirilmesi de hem maliyet açısından kazanım sağlamakta hem de öğretmenlere daha hızlı geri bildirim sunulmasını sağlamaktadır. Ancak sonuçlar, elektronik ortamda uygulanan değerlendirme çalışmalarına katılımın düşük olduğunu göstermektedir (Kelly, 2012). Buna ek olarak, öğretimin ve öğretmenin değerlendirilmesinde yalnızca öğrenci değerlendirmesine bel bağlamak sakıncalı olacaktır. Bu yüzden farklı yöntemler ve veri toplama kaynakları kullanılarak değerlendirmenin niteliğinin artırılması gerekmektedir. Buna paralel olacak şekilde, Whitehurst, Chingos ve Lindquist (2014) öğretmenleri okul içinden öğrencilerin ve yöneticilerin yanı sıra dış bir değerlendiricinin değerlendirmesinin, daha geçerli ve güvenilir sonuçlar elde edilmesini sağlayabileceğini ifade etmektedirler. Çünkü hiçbir ölçme aracı ile tek başına elde edilen verilerle mükemmel ölçme ve değerlendirme yapılamaz (Lee Chuan ve Kho Kiang Heng, 2014). Üstünlüoğlu ve Can (2012) yaptıkları çalışmada, hazırlık sınıfındaki öğretim elemanlarını değerlendiren öğrencilerin değerlendirmeleri ile hazırlık programı koordinatörlerinin değerlendirmeleri arasında pozitif ve orta düzeyde ilişki hesaplamışlardır. Bu durum, farklı değerlendiricilerin yaptıkları değerlendirmelerin birbiri ile tutarlı olduğunu göstermektedir.

 

ÖÖD ile İlgili İlkeler ve Öneriler

ÖÖD, öğretim ve öğrenimin geliştirilmesinde kullanılan birçok mekanizmadan biridir, öğretimi değerlendirmede tek bir veri kaynağı olarak düşünülmemelidir.

Öğrenci değerlendirmelerinin etkili kullanımı:

  • Öğrenme çıktılarının uygun, isabetli ve zamanla tanımlı, kullanılabilir ölçüleri üzerinde odaklanmalıdır.

  • Yaygın bir biçimde anlaşılıp kabul görmüş olmalıdır.

  • Kurum (okul/fakülte/enstitü) performansını değerlendirmede olduğu kadar, öğretimi geliştirme amacına da hizmet etmelidir; böyle bir uygulama kurumdaki (okul/fakülte/enstitü) ilgili kişilerce rahatlıkla anlaşılır, paylaşılır ve kabul görür.

ÖÖD ile İlgili Ek Bilgiler

  • ÖÖD, öğretimi, öğrencinin öğretmesini geliştirmede genel stratejinin bir parçası olmalıdır. Diğer değerlendirme yöntemleri ile birlikte kullanılması gerektiği göz ardı edilmemelidir.

  • Kurum(okul/fakülte/enstitü) ve yöneticiler, ÖÖD bilgisinin, öğretimi/öğrenmeyi geliştirmede kullanımı ve bunun kurumsal amacı hakkında ortak bir anlayış geliştirmelidir.

  • ÖÖD, personel seçimi/istihdamı konusunda karar vermede kendi başına yeterli bilgiyi sağlayamaz.

ÖÖD’de Kullanılan Ölçme Aracı Nasıl Olmalıdır?

ÖÖD’de kullanılan ölçme aracının (ölçek/anket vb.) geçerligüvenilir ve kullanışlı olması gerekmektedir. Bu araç;

  • Kapalı uçlu ve açık uçlu soruları içerebilmelidir.

  • Öğretmenin (öğretim elemanının) coşku/heves veya etkililik gibi genel özellikleri ile öğrenciyi dinleme, öğrenciye geri bildirim sağlama gibi öğreticilik davranışlarını değerlendirmeye yönelik maddeleri içermelidir.

  • Tutarlı bir ölçek kullanmalıdır (örneğin, 1 = “Düşük”, 5 = “Yüksek” arasında yer alan beş dereceli Likert tipi bir ölçek – “Bir görüşüm yok” seçeneği ile birlikte).

  • Öğretmenlere/öğretim elemanlarına yaptıkları, yürüttükleri öğretim hakkında yararlı, kullanılabilir geri bildirim sağlamalıdır.

  • 10 – 15 dakikalık süre içinde dikkatlice cevaplandırılabilir olmalıdır.

  • Öğretim sona ermeden bir hafta önce uygulanmalıdır.

  • Dersin öğretmeni (öğretim elemanı) tarafından uygulama yapılmamalıdır. Uygulama; bir çalışan, öğrenci vb. birisi tarafından yapılmalı, cevaplanan formlar toplanmalı, bir zarfa konulmalı ve kurumun (okulun/fakültenin/enstitünün/bölümün) ilgili birimine, analize gönderilmek üzere teslim edilmelidir. Öğrencilere sonuçların, final notlarının açıklanmasından önce ilgililer tarafından görülmeyeceği söylenmelidir.

 

ÖÖD Sonuçları Yönetsel Kararlarda Kullanılabilir mi?

Öğrencinin öğretimi değerlendirmesi uygulamalarının temel hedefi, öğrencilerin de görüş ve önerilerinden yararlanılarak öğretimi, öğrenmeyi geliştirmek; bu çerçevede niteliği yükseltmede önemli bir paydaş olarak öğrencilerin katkılarını sağlamak olmasına karşın bu değerlendirme sonuçlarının, özellikle üniversitelerde yöneticilerin (dekanlar, bölüm başkanları vb.) akademik personelle ilgili olarak aldıkları çeşitli kararlar çerçevesinde kullanabildikleri durumlar da bulunmaktadır. Örneğin bazı yöneticiler, “takdir belgesi verilmesi”, “atama ve terfi”, “kadro sağlama”, “sözleşme yenileme” vb. kararları almada ÖÖD sonuçlarını yardımcı veri olarak kullanabilmektedirler. Bu durumda, değerlendirilen öğretim elemanlarından, öğrencilerin öğretimi değerlendirme kararlarını şekillendiren faktörleri betimleyen ve tartışan birer yazı yazması istenebilir. Böylece, yöneticiler bu değerlendirmeleri şekillendiren faktörleri bir bütün halinde göz önünde bulundurabilirler. Ayrıca öğretim elemanları böyle bir yazı yazarak kendi uygulamalarını gözden geçirebilir, öğretimi geliştirmek için neler yapabileceklerine dair bir bakış açısı yakalayabilir, neden düşük veya yüksek puanlar aldıklarına dair bir yansıtma yapabilirler (Franklin, 2001).

ÖÖD’yi Etkileyen Faktörler Nelerdir?

Öğrenci değerlendirmelerini etkileyen birçok faktör vardır. Aşağıdaki faktörler, bu alanda yapılan çeşitli çalışmalarda belirlenen ortak faktörler olarak değerlendirilebilir (Franklin, 2001):

  • Deneyim: Bir yıldan az öğretmenlik deneyimine sahip olan öğretmenlerin en düşük puanlara sahip olduğu söylenebilir. 3-12 yıl deneyimli öğretmenler ise en yüksek puana sahip öğretmenler olarak değerlendirilebilir.

  • Sınıf mevcudu: Sınıf mevcudu büyük olan sınıflarda öğrencilerin öğretmenleri ile iletişim düzeyi düşük olduğu için, öğretmenlerine düşük puan verme eğilimindedir.

  • Öğrenciler alan derslerine giren öğretmenlerine daha yüksek puan verme eğiliminde olabilirler.

  • Beşeri bilimlerdeki dersler, mühendislik vb. bölümlere kıyasla daha yüksek; uygulamalı dersler teorik derslere göre daha yüksek derecelendirmelere sahiptir.

Öğrencilerin öğretimi değerlendirme sistemine yönelik algılarını ve bu sisteme katılım motivasyonlarını ortaya koymak amacıyla yapılan bir araştırmada; öğrencilerin bu değerlendirmeye katılmalarını motive eden bazı önemli faktörler üzerinde durulmuştur. Elde edilen sonuçlara göre, öğrenciler öğretimi geliştirmeye yönelik yapılan bu değerlendirmeleri önemli bir gelişme olarak gördüklerini, değerlendirme sonuçlarının dersin içeriğini ve formatını gözden geçirmede kullanılacağını bilmenin onlar için önemli bir çıktı olduğunu bildirmişlerdir. Öğrenciler, yaptıkları değerlendirmelerin öğretmenlere (öğretim elemanlarına) ve yöneticilere etkili bir geri bildirim sağladığını bilmeleri durumunda, bu formları (anketleri) kendilerini vererek cevaplandırmaya dair daha çok motive olmaktadırlar (Chen ve Hoshower, 2003).

 

Sonuç

Öğretimi geliştirme ve bu çerçevede eğitimde niteliği yükseltme çalışmalarının önemli araçlarından birisi olarak, öğrencilere bir dönem (yarıyıl/yıl) izlemiş oldukları derslerin öğretimini/öğretmenlerini değerlendirme imkânlarının verilmesi, çağdaş eğitim sistemlerinin yaygın bir uygulamasıdır.Öğrencilere yerinde, zamanında, ölçme/değerlendirme uzmanlarınca hazırlanmış bilgi toplama araçları kullanılarak özgürce gözlemlerini, görüşlerini ortaya koyma fırsatlarının verilmesi, bir bakıma onları “öğretimi geliştirme kararları”na katma anlamına gelmektedir. Ayrıca öğrencilere böyle bir fırsatın verilmesi, öğretim sürecinin merkezinde yer alan paydaşları olarak, kendilerine sunulan hizmetlere daha yüksek bir güdülenmeyle katıldıkları bu konuda yapılan pek çok araştırmanın ortak bulgusu niteliğindedir. Öğrencinin öğretimi/öğretmeni değerlendirmesine dayanan verilerin temel amacının, öğretmenlere ve yöneticilere “öğretimi geliştirme kararları” için dönüt sağlamak olduğu, bu amacı aşan anlam yüklemeler ve uygulamalar konusunda duyarlı olunması gerektiği unutulmamalıdır.

Üniversiteler, ortaöğretim kurumları başta olmak üzere, “Öğrencilerin Öğretimi/öğretimi Değerlendirmesi” (ÖÖD) uygulamalarının yaygınlaştırılması; eğitim yöneticileriöğretmenler, öğrenciler başta olmak üzere, tüm ilgililerin bu uygulamaların gerekliliği ve yararlılığına ilişkin ortak bir anlayışa sahip olmalarına bağlıdır. Kuşkusuz bunu sağlama görevi öncelikle kurum yöneticilerine (müdürler, dekanlar, rektörler) düşmektedir. Hangi öğretim kademesinde olursa olsun, öğretim hizmeti sunacak elemanların, hizmet öncesi eğitimleri sırasında, “öğretmenlik formasyonları” çerçevesinde bu uygulamaların yararlılığını içselleştirmiş olarak yetiştirilmelerine önem verilmelidir. Ayrıca bu uygulamaların yaygınlaştırılması ve sonuçların gerçek amacı çerçevesinde kullanılmasına yönelik çabalar “Hizmet-içi Eğitim”, “Akademik Kurullarda (Öğretmenler Kurulu, Fakülte Kurulu, Üniversite Senatosu, vb.) Görüşmeler”, “Panel”, “Açık Oturum” vb. etkinliklerle de desteklenebilir.

 

Kaynaklar

American University 2016. Input on teaching from students (ITS), bank of questionnaire items. Web: https://www.american.edu/provost/registrar/facultystaff/set.cfm adresinden 20 Kasım 2017 tarihinde alınmıştır.

Bembenutty, H. (2009). Teaching effectiveness, course evaluation, and academic performance: The role of academic delay of gratification.Journal of Advanced Academics, 20(2), 326-355.

Boring, A., Ottoboni, K., Stark, P. B. (2016). Students’ evaluations of teaching (mostly) do not measure teaching effectiveness. Science Open Research.

Chan Yin Fah, B. ve Osman, S. (2011). A case study of student evaluation of teaching in university. International Education Studies, 4(1), 44-50.

Chen, Y. ve Hoshower, L. B. (2003). Students’ evaluation of teaching effectiveness: an assessment of student perception and motivation.Assessment and Evaluation in Higher Education, 28(1), 71-88.

Franklin, J. (2001). Interpreting the numbers: Using a narrative to help others read student evaluations of your teaching accurately. New Directions for Teaching and Learning, 87, 85–100. doi:10.1002/tl.10001

Hajdin, G. ve Pazur, K. (2012). Differentiating between student evaluation of teacher and teaching effectiveness. Journal of Information and Organizational Sciences, 36(2), 123-134.

Kelly, M. (2012). Student evaluations of teaching effectiveness: considerations for Ontario universities. COU Academic Colleagues Discussion Paper.

Koç, N. ve Özoğlu S. Ç. (1996). Çağdaş üniversitede öğrencinin akademik başarısının ölçülmesi ve değerlendirilmesiRapor. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.

Koç. N., Doğan. D., Furat, E. ve Özmen, T. (2012). Ankara Üniversitesi’nde “Öğrencinin Öğretimi Değerlendirmesi” Uygulamaları Hakkında Öğrenci ve Öğretim Elemanlarının Görüşleri. Ankara Üniversitesi Ölçme ve Değerlendirme Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayını, No:1.

Lee Chuan, C. ve Kho Kiang Heng, R. (2014). Student evaluations of teaching effectiveness: research facts and methodological issues. Web:http://www.iced2014.se/proceedings/1505_Chua%20POSTER.pdf adresinden 29 Kasım 2017 tarihinde alınmıştır.

Marsh, H. W. ve Roche, L. A. (1997). Making students’ evaluations of teaching effectiveness effective. The critical issues of validity, bias and utility. American Psychologist, 52(11), 1187-1197.

Murray, H. G. (2005, Haziran). Student evaluation of teaching: Has it made a difference? Annual Meeting of the Society for Teaching and Learning in Higher Education Konferansı’nda sunulan bildiri. Chatlottetown, Prince Edward Island.

Sporte, S. E., Stevens, W.D., Healey, K., Jiang, J. ve Hart, H. (2013). Teacher evaluation in practice, implementing Chicago’s reach students. Research report. The University of Chicago Consortium on Chicago School Research.

Üstünlüoğlu, E. ve Can, S. (2012). Student evaluation of teachers: A case study at tertiary level. International Journal on New Trends in Education and Their Implications, 3(4), 92-99.

Wachtel, H. K. (1998). Student evaluation of college teaching effectiveness: a brief review. Assessment and Evaluation in Higher Education, 23(2), 191-212.

Whitehurst, G. J. R., Chingos, M. M. ve Lindquist, K. M. (2014). Evaluating teachers with classroom observations. Lessons learned in four districts. Research report. Brown center on education policy at brookings.

 


 


 

 

 

 


 


 

EK 1


 

……………………………………..ÜNİVERSİTESİ

ÖĞRETİMİ DEĞERLENDİRME ÖĞRENCİ FORMU

 

Sevgili öğrenciler,

Bu form, üniversitemizde eğitim-öğretim kalitesini yükseltmek amacıyla düzenlenen değerlendirme çalışmalarının önemli bir parçasıdır. Hem üniversitemiz hem de öğretim elemanlarımız açısından büyük değer taşıyan bu değerlendirme formu aracılığıyla öğrencilerimiz kendilerine daha nitelikli bir öğretim hizmeti sunulmasına katkıda bulunacaklardır. Böyle bir katkı için “Öğretimi Değerlendirme Öğrenci Formu”ndaki maddelerin samimi ve gerçek düşüncelerinizi yansıtacak biçimde özenle yanıtlanmasıbeklenmektedir.


 


 

Dersin Adı

 

Öğretim Elemanının Adı

 

Fakülte/Yüksek Okul

 

Bölüm

 

Dönem başında ders ve öğretim elemanı hakkındaki görüşünüz

Ders

Olumsuz

Görüşüm yoktu

Olumlu

Öğretim Elemanı

Olumsuz

Görüşüm yoktu

Olumlu

Derse devam durumunuz

%0-%25 □

%26-%50 □

%51-%75 □

%76-%100 □


 

 

Aşağıdaki maddeler ile ilgili görüşünüzü,

 

1: Hiç Katılmıyorum

2: Katılmıyorum

3: Az Katılıyorum

4: Katılıyorum

5: Tamamen Katılıyorum

 

seçeneklerinden yalnızca bir tanesini işaretleyerek belirtiniz.

 

 

1

2

3

4

5

Bir gözlemim olmadı

 

Hiç Katılmıyorum

 

 

 

 

 

 

Hiç Katılmıyor

Katılmıyorum

 

 

 

Az Katılıyorum

Katılıyorum

Tamamen

Katılıyorum

  1. Öğretim döneminin başında dersin amaçları açık biçimde belirtilmiştir.

 

 

 

 

 

 

  1. Ders, açıklanan ve öğrencilerle paylaşılan bir plan çerçevesinde işlenmiştir.

 

 

 

 

 

 

  1. Dersle ilgili temel ve yardımcı kaynaklar yazılı olarak önerilmiş ve kullanmaya teşvik edilmiştir.

 

 

 

 

 

 

  1. Ders için gerekli hazırlıklar yapılarak gelinmiştir.

 

 

 

 

 

 

  1. Ders anlatımında mantıksal bir yol izlenmiş ve anlaşılır bir dil kullanılmıştır.

 

 

 

 

 

 

  1. Öğrencinin derse olan ilgisi sürekli olarak canlı tutulmuştur.

 

 

 

 

 

 

  1. Öğrencilerin derse katılımına (soru sorma, sunu yapma, görüşünü ifade etme vb.) özen gösterilmiştir.

 

 

 

 

 

 

  1. Ders saatleri öğretim açısından etkili ve verimli kullanılmıştır.

 

 

 

 

 

 

  1. Gerekli durumda projeksiyon ve bilgisayar gibi teknolojik araçlar kullanılmıştır.

 

 

 

 

 

 

  1. Dersle ilgili yeni gelişmeler takip edilmiş ve sınıfta öğrencilerle paylaşılmıştır.

 

 

 

 

 

 

  1. Ders/konular uygulamaya dönük işlenmiş, yaşamla ilişkilendirilmiştir.

 

 

 

 

 

 

  1. Öğrenciler ders ile ilgili inceleme, araştırma yapmaya yönlendirilmiş, bu amaçla proje/ödevler verilmiştir.

 

 

 

 

 

 

  1. Ders başında ve sonunda işlenen ve işlenecek konulara ilişkin özet bilgiler verilmiştir

 

 

 

 

 

 

  1. Ara ve dönem sonu sınav soruları ders içeriğine ve konuların önemine göre hazırlanmıştır.

 

 

 

 

 

 

  1. Yapılan ara sınav sonuçlarına dayalı olarak öğrenme eksikliklerini gidermeye yönelik etkinlikler gerçekleştirilmiştir.

 

 

 

 

 

 

  1. Not vermede tarafsız ve nesnel davranılmıştır.

 

 

 

 

 

 

  1. Öğrencilerle olumlu bir iletişim kurulmuş ve sürdürülmüştür.

 

 

 

 

 

 

  1. Derse düzenli olarak zamanında gelinmiştir.

 

 

 

 

 

 

  1. Ders dışı zamanlarda öğretim elemanına rahatlıkla ulaşılmıştır.

 

 

 

 

 

 

  1. Dönem sonunda ders ile ilgili yeterli bilgi ve beceriye ulaştığımı düşünüyorum.

 

 

 

 

 

 

  1. Ders, içerik ve işleniş açısından beni zorlamıştır.

 

 

 

 

 

 

  1. Dönem sonunda dersin içerdiği konulara ilişkin ilgim artmıştır.

 

 

 

 

 

 

  1. Dersin öğretim elemanının ders işleyişi ve mesleki yeterlik açısından örnek biri olduğunu düşünüyorum.

 

 

 

 

 

 

  1. Başka Görüşünüz:

 

 

 


 


 

 

 

 

 

 

 

 

EK 2

 

……………………………ÜNİVERSİTESİ

…………………………………FAKÜLTESİ

DEKANLIĞI


 

Sayı : Ankara …… /..…. / 20......

Sayın


 

…………...öğretim yılı güz dönemi okutmuş olduğunuz “…………………….…………………………..” dersine ait “Öğretimi Değerlendirme: Öğrenci Formu” uygulamalarının Üniversitemiz Enformatik Bölümü’nce yapılan analiz sonuçları ekte sunulmuştur.

Eğitim – öğretim etkinliklerimizin kalitesini yükseltmede önemli bir rol oynayan bu anket sonuçlarını dikkatle değerlendireceğinizden emin olarak; bundan sonraki dönemlerde de okuttuğunuz derslerde bu anket formlarını etkili bir biçimde uygulama çalışmalarını sürdürmeniz beklentisiyle, başarılarınızın devamını dilerim.

Saygılarımla.


 

DEKAN

Ek:

  1. Anket Sonuçları

  2. Anket Sonuçlarının Değerlendirilmesine İlişkin Açıklama


 

Adres: ………………………………………………………………………………………..……………...…


 

 

…………………………………ÜNİVERSİTESİ

ÖĞRETİMİ DEĞERLENDİRME ÖĞRENCİ SONUÇ FORMU


 

Dersin Adı

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

Öğretim Elemanının Adı, Soyadı

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

Fakülte

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

Bölüm

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

 

Yaşınız

18 ve altı :%0,05 19-21: %53,2 22-25: %46,0 26-29: %0,05 30 ve üstü: %0,76

Cinsiyetiniz

Bayan: %78,3 Bay: %21,7

Bu derse devam durumunuz nedir?

0-25 arası: %5,97 26-50 arası: %0,79 51-75 arası: %16,3 76-100 arası: %77,0

Bu dersi daha önce aldınız mı?

Evet: %9,35 Hayır: %90,7

Bu dersten ne kadar öğrendiniz?

Az: %5,97 Orta düzeyde: %54,1 Oldukça çok: %35,6 Çok: %4,49

Bu dersten beklediğiniz başarı puanı nedir?

59 ve altı: %8,19 60-69: %34,8 70-84: %38,5 85-100: %18,5

Bu dersi aldığınız sınıfın fiziksel ortamını; görme, işitme ve derse katılım olanakları açısından nasıl buluyorsunuz?

Yetersiz: %27,7 Orta: %43,1 İyi: %26,3 Çok iyi: %2,96

 

ÖĞRETİMİ DEĞERLENDİRME ÖĞRENCİ SONUÇ FORMU


 

Dersin Adı

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

Öğretim Elemanının Adı, Soyadı

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

Fakülte

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

Bölüm

X X X X X X X X X X X X X X X X X X X

 

Yaşınız

18 ve altı :%0,05 19-21: %53,2 22-25: %46,0 26-29: %0,05 30 ve üstü: %0,76

Cinsiyetiniz

Bayan: %78,3 Bay: %21,7

Bu derse devam durumunuz nedir?

0-25 arası: %5,97 26-50 arası: %0,79 51-75 arası: %16,3 76-100 arası: %77,0

Bu dersi daha önce aldınız mı?

Evet: %9,35 Hayır: %90,7

Bu dersten ne kadar öğrendiniz?

Az: %5,97 Orta düzeyde: %54,1 Oldukça çok: %35,6 Çok: %4,49

Bu dersten beklediğiniz başarı puanı nedir?

59 ve altı: %8,19 60-69: %34,8 70-84: %38,5 85-100: %18,5

Bu dersi aldığınız sınıfın fiziksel ortamını; görme, işitme ve derse katılım olanakları açısından nasıl buluyorsunuz?

Yetersiz: %27,7 Orta: %43,1 İyi: %26,3 Çok iyi: %2,96


1

Hiç katılmıyorum

2

Katılmıyorum

3

Az katılıyorum

4

Katılıyorum

5

Tamamen katılıyorum

100 üzerinden puan

 

Sayı

%

Sayı

%

Sayı

%

Sayı

%

Sayı

%

 

1.

Dönemin başında dersin amaçları açık biçimde belirtilmiştir.

3

2,23

6

4,42

16

11,7

70

51,1

42

30,7

81,0

2.

Ders açıklanan plan çerçevesinde işlenmiştir.

1

0,76

1

0,76

10

7,24

64

46,0

63

45,3

87,3

3.

Dersle ilgili temel ve yardımcı kaynaklar önerilmiştir.

11

8,07

15

10,9

37

27,0

50

36,5

24

17,5

69,1

4.

Ders anlatımında anlaşılır bir dil kullanılmıştır.

4

2,94

3

2,22

13

9,47

55

39,9

63

45,7

84,6

5.

Öğrenci yardımcı kaynakları kullanılmaya özendirilmiştir.

21

15,2

41

29,7

44

31,9

23

16,7

9

6,57

54,4

6.

Öğrencinin derse olan ilgisi sürekli canlı tutulmuştur.

14

10,2

15

10,9

33

24,1

42

30,7

33

24,1

69,9

7.

Öğrencilerin derse katılımlarına özen gösterilmiştir.

5

3,75

8

5,97

16

11,9

48

35,6

58

43,0

81,0

8.

Öğrencilerle olumlu bir iletişim kurulmuş ve sürdürülmüştür.

6

4,46

7

5,19

26

19,1

51

37,55

64

33,8

79,2

9.

Ders için gereken hazırlıklar yapılarak gelinmiştir.

5

3,75

8

5,97

11

8,19

61

45,2

50

37,0

80,9

10.

Derse sürekli ve zamanında gelmiştir.

1

0,77

1

0,77

9

6,61

45

32,8

81

59,1

90,6

11.

Ders saatleri öğretim açısından etkili kullanılmıştır.

5

3,78

4

3,03

16

11,9

51

38,1

58

43,3

83,3

12.

Ders dışı zamanlarda öğrenciye ulaşılmıştır.

10

7,34

5

3,69

21

15,3

61

44,5

40

29,2

77,4

13.

Ara sınav soruları ders içeriğine ve konuların önemine göre hazırlanmıştır.

4

2,94

3

2,22

12

8,74

59

42,8

60

43,5

84,4

14.

Gerekli durumda saydam, tepegöz, bilgisayar, tahta gibi araçlar kullanılmıştır.

2

1,50

4

2,96

9

6,61

47

34,3

75

54,7

88,4

15.

Dersle ilgili yeni gelişmeler sınıfta öğrencilerle paylaşılmıştır.

17

12,6

11

8,19

33

28,1

46

34,1

23

17,0

66,9

 

Genel Toplam

109

5,36

132

6,48

311

15,2

773

37,7

725

35,4

 

SONUÇ

 

C1 C2 C3 C4 C5

 

 

Toplam Puan : 77,27

 

 

 

 

 

1* MEB Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Milli Eğitim Uzmanı**Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Ölçme ve Değerlendirme Bölümü (E)

 

 


Emoji ile tepki ver!

Bu Haberi Paylaş :

Etiketler :

Benzer Haberler
    0 Yorum
  • Yorumu Gönder
  • Diğer Yorumlar (0)