Kamu kurumlarında çalışabilmek, terfi edebilmek ve yurt dışında görev yapmak için YDS, akademik kariyer yapmak ve akademisyen olarak yükselmek için YÖKDİL, TUS ve DUS gibi sınavlara girebilmek için de TIPDİL sınavlarında başarılı olmak gerekiyor. Yurtdışında akademik çalışmalar yapabilmek ya da yurtdışındaki şirketlerde çalışabilmek için de TOEFL, IELTS, PTE gibi uluslararası sınavlara girmek gerekiyor. Ayrıca Türkiye’de de bu sınavlarla alım yapan birçok şirket bulunuyor. Peki YDS’den 90 alan bir aday TOEFL’dan dan 90-100 aralığında bir not almış sayılır mı? Diğer bir deyişle bu sınavların denkliği olabilir mi?
Şunu önemle belirtmeliyiz ki dil, dinleme, okuma, konuşma ve yazma olarak dört temel beceriden oluşuyor. Bu dört ana beceri düşünüldüğünde YDS, YÖKDİL, TIPDİL gibi ulusal sınavlar sadece okuma becerisini ölçüyor diyebiliriz. Bir ana beceri olarak değerlendirdiğimiz okuma becerisi altında da çeviri, dil bilgisi ve kelime bilgisi de test ediliyor. Ancak bu sınavlarda diğer önemli beceriler maalesef ölçülmüyor. Haklı olarak “Sınav neyi ölçüyorsa ben de o beceriye yönelik kendimi geliştiririm” mantığında olan adaylar dinleme, konuşma ve yazma becerilerine doğrudan çalışmadıkları için dil gelişimleri bütünsel olarak ilerleyemiyor. YDS, YÖKDİL, TIPDİL gibi ulusal sınavlara hazırlanan adaylar bu nedenle “okuduğunu anlama, yorumlama, çıkarım yapabilme, analitik düşünme, çeviri, dil bilgisi ve kelime” odaklı bir çalışma sürecine giriyor. Aslında şu anda sınavlarda başarılı olabilmeleri ve geçerli notu alabilmeleri adına yapmaları gereken şey de tam olarak budur diyebiliriz. Adaylar ilk etapta omuzlarındaki yükü atmak adına mecburen bu becerilere odaklanıyor ve konuşma, dinleme ve yazma becerilerini sınavlarda hedefledikleri nota ulaştıktan ve sınav sonuç belgelerini aldıktan sonra geliştirmeyi düşünüyor. Ya da aynı mantıkla belli bir altyapı oluşturduktan sonra TOEFL, IELTS, PTE gibi sınavlara yöneliyorlar. Kısaca Türkiye’deki ulusal sınavlar tüm ana beceriler değerlendirildiğinde sadece birine (okuma becerisi) odaklanıyor diyebiliriz.
BU SINAVLAR OKUDUĞUNU ANLAMA, ÇEVİRİ YAPABİLME, KELİME BİLGİSİ VE DİL BİLGİSİ BECERİLERİNİ NE KADAR İYİ ÖLÇÜYOR?
Bu sınavları kendi aralarında kıyaslayacak olursak, YDS’nin YÖKDİL ve TIPDİL’den kesinlikle daha iyi hazırlanılması gereken ve zor bir sınav olduğunu söyleyebiliriz. “YDS’den 70 alan bir aday okuduğunun %70’ini, 90 alan bir aday da %90’ını anlıyor” yorumunu yapabiliriz. YDS gerçekten okuduğunu anlama, yorumlama, analitik düşünme, çıkarım yapabilme becerilerini iyi ölçen bir sınavdır diyebiliriz. 80 sorunun 3 saatte çözülmesini gerektiren bu sınavlarda adaylar ayrıca zamanla da yarışmaktadır. Sınavlar zorluk derecesine göre değerlendirildiğinde, en zordan kolaya şeklinde YDS, YÖKDİL ve TIPDİL sıralamasını yapmak yanlış olmayacaktır. Özellikle YDS’de “teknik, taktik” kavramları artık yok olmuştur. Bu nedenlerle özellikle YDS’ye hazırlanan adayların okuma ve kelime odaklı, çok daha ciddi ve düzenli bir çalışma yapmaları gerekmektedir. YÖKDİL sınavı akademik alanlara göre Sosyal Bilimler, Sağlık Bilimleri ve Fen Bilimleri olarak ayrılmaktadır. TIPDİL sınavı da tamamen sağlık içerikli bir sınavdır. Bu nedenle alana özgü çalışılabilen bu sınavlarda başarılı olmak YDS’ye nazaran daha kolaydır. Ayrıca soruların zorluğu, çeldiricilerin fazlalığı vs. gibi kavramlar da düşünüldüğünde adaylar YÖKDİL ve TIPDİL sınavlarında ortalama 20-25 puan fazla alabilmektedir.
“YDS’den 70 alan bir adayın okuma becerisi, kelime ve dil bilgisi gibi alt beceriler ile birlikte yeterlidir” yorumu yapılabilir. Ancak YÖKDİL ya da TIPDİL’den 70 alan bir aday için bu yorum gerçekçi olmayacaktır. Ayrıca, bu sınavlara hazırlanırken edinilen bilgiler yazma, dinleme ve konuşma becerilerine dolaylı yoldan katkı sağlar diyebiliriz, ancak “YDS’den 90 alan bir aday konuşma ya da dinleme gibi becerilerde de okuma becerisi kadar kendini geliştirmiştir” yorumunu yapmak kesinlikle yanlış olur. Nitekim bu sınavlarda çok yüksek notlar alıp konuşamayan aday sayısı da oldukça fazladır.
TOEFL VE IELTS GİBİ SINAVLARIN YDS VE YÖKDİL’DEN TEMEL OLARAK FARKI NEDİR?
TOEFL, IELTS, PTE gibi sınavlar dört beceriyi ölçen uluslararası sınavlar ve bu sınavlar ulusal sınavlarımız olarak sayabileceğimiz YDS, YÖKDİL, TIPDİL gibi sınavlardan oldukça farklı. Bu sınavlar dinleme, okuma, yazma ve konuşma becerilerinin tümünü ölçtüğü için gerçekten iyi bir altyapı ve ciddi bir hazırlık süreci istemektedir. Bu sınavlar tüm dil becerilerinizi ayrı ayrı ölçmenin yanı sıra bazı bölümlerde bazı becerileri entegre bir şekilde de test etmektedir. Örneğin TOEFL sınavında konuşma beceriniz test edilirken önce bir paragrafı okumanız, daha sonra aynı konuya dair bir dinleme yapmanız ve sonrasında okuduğunuz ve dinlediğiniz metinlere dair bir kıyaslama yaparak konuşmanız istenmektedir. Diğer bir deyişle, sadece herhangi bir konuya dair konuşabilmeniz değil, okuduğunuzu ve dinlediğiniz anladıktan sonra bir bütün içerisinde konuşabilme beceriniz de ölçülmektedir. Aslında bu tür sınavlar dil becerilerini geliştirmemiz adına kesinlikle daha mantıklı ve faydalıdır; çünkü bu sınavlarda tüm beceriler ölçüldüğü için biz de kendimizi her beceri adına geliştirmeye odaklıyoruz. Dört beceriye odaklanan TOEFL, ve IELTS sınavlarının aksine ulusal sınavlarımız olan YDS ve YÖKDİL’in sadece bir beceriye odaklandığını açıkça görmekteyiz.
YDS, YÖKDİL VE TIPDİL NERELERDE GEÇİYOR?
Ulusal sınavlarımızdan YDS tüm kamu kurumlarında geçerlidir ve sonucu YÖKDİL ya da TIPDİL sonuç belgeleri yerine de kullanılabilen bir sınavdır. Ancak YÖKDİL ve TIPDİL sınavları YDS’nin geçerli olduğu kamu kurumlarında maalesef geçerli değildir. Kısaca YDS belgesi YÖKDİL ve TIPDİL için kullanılabilirken, YÖKDİL ve TIPDİL sonuç belgeleri YDS sonucu isteyen alanlarda kullanılamıyor. YÖKDİL akademik camiada geçerli olan bir sınav, TIPDİL ise TUS ve DUS gibi sınavlara girebilmek için bir ön şart olarak değerlendirilebilir. ÖSYM tarafından YDS, YÖKDİL ve TIPDİL arasında herhangi bir eşdeğerlik de belirlenmemiştir. Ayrıca bu sınavlar arasında ÖSYM yönetim kurulu tarafından uluslararası sınavlar ile eşdeğer görülen tek sınav YDS’dir. Bunun bir diğer sebebi de YÖKDİL ve TIPDİL sınavlarının ÖSYM tarafından değil, YÖK ve bazı üniversiteler işbirliği ile yapılmasıdır.
ÖSYM, HANGİ ULUSLARARASI SINAVLAR İLE YDS’Yİ EŞDEĞER OLARAK DEĞERLENDİRMEKTEDİR?
En fazla uygulanan uluslararası sınavlar; TOEFL, IELTS ve PTE’dir. Hatta en çok da TOEFL ve IELTS sınavlarını duymuşsunuzdur. Daha önce bu sınavların YDS ile eşdeğerliği olmasına rağmen 2014 yılında YDS ile IELTS, TOEFL CBT, TOEFL PBT ve FCE sınavlarının eşdeğerliği kaldırıldı. Bu düzenleme ile YDS sadece TOEFL IBT ile eşdeğer hale geldi ve PTE Akademik sınavı da yeni bir sınav olarak sisteme eklendi. Yabancı Dil Sınavları Eşdeğerlik Yönergesi en son 02.10.2017 tarihinde ÖSYM Yönetim Kurulu tarafından güncellendi. Yabancı Dil Sınavları Eşdeğerliklerine dair son durumu aşağıdaki tablolardan inceleyebiliriz:
Yukarıdaki tablolar YDS ile TOEFL IBT ve PTE sınavlarının eşdeğerliğini göstermektedir.
BU TABLOLAR GERÇEKTEN DİL BECERİLERİ KONUSUNDA DA EŞDEĞERLİK GÖSTERİR Mİ?
Aslında bizce en önemli soru bu. Biz aynı becerileri ölçmeyen sınavların eşdeğer olabileceğini asla düşünmüyoruz. Sadece okuma, çeviri, kelime ve dilbilgisi becerilerini ölçen YDS ile okuma, konuşma, yazma, dinleme becerilerinin tümünü ölçen TOEFL IBT ya da PBT sınavlarının eşdeğer olması bizce doğru ve mümkün değil. Örneğin yukarıdaki tabloya göre YDS’den 90 alan bir aday TOEFL’dan 108, PTE’den 84 almış görünüyor. Ancak 90 alan bu adayın dinleme, konuşma ve yazma becerileri hiçbir şekilde ölçülmediği için bu mantık kesinlikle yanlış. YDS’den yüksek notlar alıp konuşamayan, yazamayan, dinlediğini tam olarak anlayamayan birçok aday var. Bu adayları TOEFL’a hazırlanan ve 108 alan bir aday ile kıyasladığınızda iki aday arasında konuşma, yazma ve dinleme becerilerinde de ciddi farklılıklar olduğunu görebilirsiniz. Kısaca biz bu tabloların doğru bir eşdeğerlik olduğuna inanmıyoruz. TOEFL, IELTS, PTE gibi sınavlar kendi içinde eşdeğerlik gösterebilir, ancak bu sınavların YDS ile kıyaslanması doğru değil.
Suat Gürcan -Rıdvan Gürbüz
