UNICEF'den Çarpıcı Rapor; 'Çocuklar dayak ile eğitiliyor'

NEW YORK, 4 Eylül 2014 – Çocuklara yönelik şiddet olgusuyla ilgili bugüne dek toplanan en geniş kapsamlı veriler, fiziksel, cinsel ve duygusal istismarın ulaştığı ürkütücü boyutları ortaya koymaktadır. Veriler, şiddeti süreklileştiren ve haklılaştıran, "apaçık ortadayken gizleyen" tutumların dünyadaki her ülkede ve her toplulukta var olduğuna işaret etmektedir.
 
UNICEF Genel Direktörü Anthony Lake'in sözleriyle: "Bunlar, rahatsız edici gerçeklerdir; hiçbir hükümet ya da ebeveyn bunları görmek istemeyecektir. Ancak, öfkelendirici her istatistiğin yansıttığı gerçeklikle –güvenli, korunmalı bir çocukluk hakkı ihlal edilen bir çocuğun yaşamı -   yüzleşmediğimiz sürece çocuklara yönelik şiddeti normal ve olağan gören zihniyeti hiçbir zaman değiştiremeyeceğiz. Oysa bunların ikisi de doğru değildir."
"Açık Görüş Alanında Gizlenen" başlıklı UNICEF raporu 190 ülkeden toplanan verilerden hareketle, çocukların güvende olması gereken yerlerde hüküm süren şiddeti belgelemektedir: topluluklar, evler ve okullar. Rapor, şiddetin kalıcı, çoğu durumda kuşaktan kuşağa aktarılan etkilerini ayrıntılarıyla aktarırken, şiddete maruz kalan çocukların ileride işsiz kalma, yoksulluk içinde yaşama ve başkalarına karşı şiddete başvurma olasılıklarının daha yüksek olduğunu vurgulamaktadır. Raporu hazırlayanlar, verilerin yalnızca sorulara yanıt verebilecek ve buna istekli kişilerden derlendiğini, dolayısıyla asgari tahminleri yansıttığını hatırlatmaktadır.
 
Başlıca bulgular şunlardır:
·        Cinsel şiddet: Tüm dünyada 20 yaşından küçük yaklaşık 120 milyon kız çocuk (her 10 kız çocuktan biri) zorla cinsel ilişkiye ya da zor kullanılan diğer cinsel durumlara maruz kalmıştır. 15-19 yaşlarında evlilik geçirmiş her 3 kızdan biri (84 milyon) kocalarının ya da partnerlerinin duygusal, fiziksel ya da cinsel şiddetine maruz kalmıştır. Partner şiddetinin Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde ve Ekvator Gine'sinde yaygınlığı yüzde 70'in üzerindedir; Uganda, Tanzanya Birleşik Cumhuriyeti ve Zimbabwe'de ise yüzde 50'ye yaklaşmakta veya aşmaktadır. İsviçre'de 2009 yılında yapılan ve 15-17 yaşlarındaki kız ve erkek çocukları kapsayan bir araştırmaya göre kızların yüzde 22'si ve erkeklerin yüzde 8'i fiziksel teması da içeren en az bir cinsel şiddet deneyimi yaşamıştır. Her iki cinsiyet için de en yaygın cinsel şiddet biçimi siber âlemde görülmektedir.
·        Cinayet: Tüm dünyada cinayete kurban gidenlerin beşte biri çocuklar ve 20 yaşından küçük ergenlerdir. 2012 yılında cinayete kurban giden çocuk ve ergen sayısı yaklaşık 95 bindir. Panama, Venezuela, El Salvador, Trinidad ve Tobago, Brezilya, Guatemala ve Kolombiya'da cinayet, 10-19 yaş grubundan erkekler arsındaki başlıca ölüm nedenidir. Çocuk cinayetlerinin en fazla görüldüğü ülke 13.000 ile Nijerya'dır. Batı Avrupa ve Kuzey Amerika ülkeleri söz konusu olduğunda ise cinayet oranının en yüksek olduğu ülke ABD'dir.
·        Zorbalık: 13-15 yaşlarındaki her üç çocuktan biri okullarında zorbalığa maruz kalmaktadır. Samoa'da ise bu durum hemen hemen her dört çocuktan biri için geçerlidir. Avrupa ve Kuzey Amerika'da 11-15 yaşlarındaki çocukların neredeyse üçte biri başkalarına zorbalık yaptıklarını belirtmektedir. Letonya ve Romanya'da ise her 10 çocuktan 6'sı aynı durumdadır.
·        Şiddete dayalı disiplin: 58 ülkede çocukların yaklaşık yüzde 17'si ağır fiziksel cezalara maruz bırakılmaktadır (kafaya, kulaklara, yüze vurmak, sürekli olarak sert darbeler). Çad, Mısır ve Yemen'de 2-14 yaşlarındaki çocukların yüzde 40'tan fazlası ağır fiziksel cezalara maruz kalmaktadır. Tüm dünyada, her 10 yetişkinden üçü fiziksel cezanın çocuğun iyi yetişmesi açısından gerekli olduğunu düşünmektedir. Svaziland'da insanların yüzde 82'si fiziksel cezayı gerekli görmektedir.
·        Şiddete ilişkin tutumlar: 15-19 yaşlarındaki tüm kızların yarıya yakını (yaklaşık 126 milyon) bir kocanın belirli durumlarda karısını dövmeye hakkı olduğunu düşünmektedir. Bu oran, Afganistan, Gine, Ürdün, Mali ve Timor-Leste'de yüzde 80'e ve üzerine çıkmaktadır. Elde her iki cinsiyete ilişkin veri bulunan 60 ülkeden 28'inde erkeğin eşini belirli durumlarda dövmesini haklı bulan kızların oranı erkeklerden daha yüksek çıkmaktadır. Örneğin Kamboçya, Moğolistan, Pakistan, Ruanda ve Senegal'de kocanın kimi durumlarda eşini dövmeye hakkı olduğunu düşünen kız çocukların oranı böyle düşünen erkeklere göre iki kat daha fazladır. 30 ülkeyi kapsayan verilere göre fiziksel ve/ya da cinsel şiddete maruz kalmış 15-19 yaşlarındaki her 10 kız çocuktan yaklaşık yedisi bu konuda hiçbir yardım için başvurmamıştır: çoğu böyle durumları bir istismar ya da sorun olarak görmediğini belirtmektedir.
 
UNICEF, ailelerden hükümetlere kadar bir bütün olarak toplumun çocuklara yönelik şiddeti önleyebilmesi ve azaltabilmesi için altı strateji önermektedir. Tutum ve normların değiştirilmesine yönelik bu stratejiler arasında şunlar da yer almaktadır. Ebeveynlerin desteklenmesi ve çocukların yaşam becerileriyle donatılması; tutumların değiştirilmesi;  yargı, ceza ve sosyal sistemlerin ve hizmetlerin güçlendirilmesi; şiddetin insani ve sosyoekonomik maliyeti konusunda kanıtlar getirilmesi ve farkındalık yaratılması.
 
UNICEF Genel Direktörü Lake'in değerlendirmesi şöyle: "Çocuklara yönelik şiddet, her gün, her yerde görülmektedir. Gerçi en büyük zararı şiddete maruz kalan çocuğa vermektedir; ama bu arada toplumun dokusu da parçalanmakta, istikrar ve ilerleme sekteye uğramaktadır.  Oysa çocuğa yönelik şiddet kaçınılmaz bir olgu değildir.  Önlenebilir bir durumdur. Eğer bu tür olayları örtbas etmeyi reddedersek bunları önleyebiliriz de. Rapordaki kanıtlar bizi harekete geçmeye zorlamaktadır— mağdur çocuklar ve tüm dünyadaki toplumların güçlü gelecekleri adına."
 
Türkiye'de çocuklara yönelik şiddeti önleme ve müdahale çabaları
 
Türkiye'de güvenlik birimlerine (polis ve jandarma kurumlarına) kabul edilen çocuk sayısı son iki yılda % 37 artış göstermiştir. Buna göre söz konusu sayı 2011 yılında 88.582 iken 2013 yılında 121.717'ye yükselmiştir (Turksat, "güvenlik birimine kabul edilen çocuklar hakkında yıllık istatistik"). Türkiye'de çocuklar, STK'lar ve ilgili bakanlıklar Çocuğa Karşı Şiddeti Önleme Ulusal strateji taslak raporunun oluşturulmasında yer almışlardır. Buna ek olarak, devlet hizmetlerinde görev alan 425 profesyonel, çocuğa karşı şiddet vakalarına yerel seviyede müdahalede birlikte çalışmak için eğitilmişlerdir. Ayrıca 10 çalıştay ile 30 şehirden, 182 STK'nın temsilcileri çocuğa karşı şiddete yönelik savunu çalışmaları yürütmek ve çocuğa karşı şiddete yönelik müdahaleleri sistematik bir şekilde izlemek için eğitilmişlerdir (Daha fazla bilgi için: Türkiye'de Çocuğa Karşı Şiddeti Önlemek için Ortaklık Ağı: http://www.cocugasiddetionluyoruz.net/ )Söz konusu çabaların çocuklara yönelik şiddet vakalarının rapor edilmesinde bir artışa neden olması ve böylece mağdurların yeterli desteği almalarını ve adalete erişimden yararlanmalarını sağlaması beklenmektedir. Bu da çocuklara yönelik şiddete başvuranları engelleyecek ve zararlı toplumsal norm ve uygulamaların önünde geçecektir.
 
UNICEF'in #ENDViolence girişimi: UNICEF bu girişimi 31 Temmuz 2013'te çocuklara yönelik şiddete son vermeye yönelik toplu hareket adına başlatmıştır. Girişim için yapılan çağrıda vurgulanan nokta, şiddetin her yerde olabildiği, ancak örtbas edildiği, sosyal ve kültürel normlar nedeniyle mazur görüldüğüdür. Girişim, "Görünmez olanı görünür yapalım" sloganı altında ilk adım olarak tutumların, davranışların ve politikaların değiştirilmesini öngörmektedir. Girişim ayrıca bu alanda neyin işe yaradığını gösteren kanıt oluşturma çabalarını desteklemekte; toplumun her düzeyindeki başarılı çabaları ve hareketleri öne çıkararak şiddetin önlenebileceği fikrini savurmaktadır. Dünyanın tüm bölgelerinden 70 kadar ülke #ENDviolence girişimine resmen katılarak hangi biçimi alırsa alsın çocuklara yönelik şiddeti belirleme, izleme ve bildirme çabalarını yoğunlaştırmaktadır.
 
Daha fazla bilgi için: http://www.unicef.org/endviolence/