Küreselleşmeyle birlikte üniversitelerin farklı kültürden ve dilden öğrenci ve akademisyenlere hitap edebilmesini kolaylaştırmak amacıyla kurulan Bologna Tercüme Hizmeti Konsorsiyumu’nun ((BTS - Bologna Translation Service) Türkiye’deki ortağı Koç Üniversitesi oldu. Düşük maliyetli, web-tabanlı, yüksek kalitede otomatik çeviri hizmeti sağlayan BTS Konsorsiyumu özellikle ders müfredatı ve eğitim programları dokümanlarının çevirisi konusuna odaklanıyor. Müfredatlar ve öğrenim programlarının otomatik tercüme sistemiyle farklı dillerden İngilizceye çevrilmesini sağlamak üzere kurulan BTS ile üniversiteler arasında sınırlar da kalkıyor. Proje sayesinde Flemenkçe, Fince, Fransızca, Almanca, Portekizce, İspanyolca ve Türkçe’den İngilizce’ye ve İngilizce’den Çince’ye çeviri yapacak online bir çeviri portalı oluşturuluyor. Koç Üniversitesi Yapay Zeka Laboratuvarı’yla yer aldığı Konsorsiyum’da, makine çevirisi, istatistiksel dil modelleme, kelime anlam belirlemesi, morfoloji ve sözdizimsel analiz konularındaki araştırmalarda yoğun çalışmalar yürütüyor.
Koç Üniversitesi Yapay Zeka Laboratuvarı’nı yöneten Koç Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Deniz Yüret yaptıkları çalışmaları şu şekilde açıklıyor: “Üniversitelerin ders müfredatlarını ve diğer bilgileri İngilizce sunma gerekliliği her geçen gün artıyor. Üniversitelerin ders müfredatları ve dokümantasyonlarını çevirmeleri, yabancı öğrencileri okullarına çekebilme konusunda olduğu kadar uluslararası arenada tatmin edici bir etki bırakabilmeleri için de büyük önem taşıyor. Eğitimle ilgili tüm bilgilerin İngilizce sunulması ise yüksek eğitim veren kurumlar için önemli bir zorluk. Uluslararası ortaklarımızla birlikte hazırladığımız ‘Bologna Tercüme Servisi’ projesinin hedeflediği gibi rekabetçi ve yenilikçi bir toplumun oluşturulmasına katkıda bulunmak ve bu proje kapsamında birikimimizi topluma aktarma şansını yakalamış olmak bizi çok mutlu ediyor.”
Projenin bütçesinin Avrupa Birliği desteği ile 3 milyon Avro olduğunu belirten Yüret; “Mart 2011’de başlatılan proje Mart 2013’e kadar devam edecek. Bu süreç içerisinde yüksek öğretim kurumlarına büyük kolaylık ve fayda sağlayacak bu sistemi test etmek isteyen Türk üniversitelerini ve bu projede çalışmak isteyen yüksek lisans öğrencilerini aramızda görmekten heyecan duyacağız” dedi.
*****
Bu hizmeti kurmakla sorumlu Bologna Tercüme Hizmeti konsorsiyumu, hizmetin farklı alanlarına önemli uzmanlık ve deneyim kazandıran sektörel ve akademik ortaklardan oluşuyor. Projenin koordinatörü olarak çalışan Crosslang süreç mühendisliği, hesaplamalı dilbilimi, bilgi yönetimi, işletme otomasyonu ve dil pazarının tüm segmentlerinde deneyimli uzmanlardan oluşan bir ekibi bir araya getiriyor.
Convertus AB ise İsveç dili ile İngilizce arasında çeviri yapılmasını sağlamak üzere özel olarak geliştirilmiş hibrid makine çeviri teknolojisi olan Convertus Syllabus Translator (CST) çözümü ile katkı sağlıyor. Teknolojiye dayalı dil hizmetleri sağlayıcısı Applied Language Solutions kendi makine çeviri teknolojisini bu proje için kullanıyor. Apertium sisteminin geliştirilmesi için çalışan OpenTrad konsorsiyumunun lider ortağı olan Eleka ise kural tabanlı sistemlerin geliştirilmesi konusundaki uzmanlığıyla önemli bir rol üstleniyor. Konsorsiyumun son ortağı olan Koç Üniversitesi Yapay Zeka Laboratuvarı ise makine çevirisi, istatistiksel dil modelleme, kelime anlam belirlemesi, morfoloji ve sözdizimsel analiz konularındaki araştırmalarda yoğun olarak görev alıyor.
Konsorsiyum, yükseköğrenim kurumlarına ders müfredatlarını ve eğitim programlarını düşük maliyetle ve yüksek kalitede otomatik çeviriyle İngilizce sunmalarına olanak sağlayan Bologna’nın geliştirilmesini ve tanıtılmasını amaçlıyor. Bologna Tercüme Servisi’yle ilgili ayrıntılı bilgi için www.bologna-translation.eu sitesini ziyaret edilebilir.
