Biz kendimizi iyi hissetmezsek düzgün de davranamayız. Çocuklar da bizim gibidir. Fakat onlar duygularını kontrol etmeyi beceremezler. Özellikle öfke, korku, endişe, üzüntü gibi negatif duygularla baş etmeyi bilmezler. Hatta onları anlamaya çalışmazsak birtakım problemlerle karşılaşırız. Tutturma, inatlaşma, öfke, ağlama hatta vurma, fırlatma, bağırma gibi.. Henüz duygu kontrol sistemleri gelişmemiştir.
Çocukların duygularını anlamaya çalışmazsak bizimle işbirliği yapmazlar. Öncelikle yaşadığı olay ya da durum karşısında hissettiği duygunun normal olduğunu ona öğretmemiz gerekir. Bu yüzden herhangi bir sorun anında ilk yapılacak şey onların duygularını anlamaktır ve bu duyguyu adlandırmaktır. ‘’Şu an biraz kızdın, şu an üzgünsün, sanırım bu seni biraz sinirlendirdi vb.” cümlelerle çocuğun duygusunu yansıtmamız gerekir. Hele bir de sebebini biliyorsak o an söyleyebiliriz. Örneğin, ‘’ sen bu çikolatayı almak istemiştin fakat ben şu an alamayacağımızı söyledim. Bu da sanırım seni biraz üzdü. Böylelikle neden sonuç ilişkisi kurulur. Söze döktüğümüzde de çocuk hissettiklerini daha iyi anlar ve anlaşıldığını hisseder. Anlaşılan çocuk, en azından o an tutturmayı , inatlaşmayı ya da ağlamayı keser.
İnsanlar duyguları fark edildiği zaman rahatlarlar. ‘’O beni anlıyor. Kendimi daha iyi hissediyorum. Belki bu durum o kadar kötü değildir. Belki de bu durumla baş edebilirim.’’ şeklinde düşünür. Peki çocuklarımızla bu şekilde mi konuşuyoruz? Yoksa olumsuz duygularla boğuştuklarında hislerini görmezden geliyor, azarlıyor, tavsiye vermeye çalışıyor, kıyaslama yapıyor ya da soru sormaya mı çalışıyoruz? Bunların hiçbiri kriz durumunda işe yaramaz. Çünkü duyguları tanımlanmayan çocuk, en iyi açıklamalarda ve ricalarda bile adeta sağır olur. Hele ki biz tavsiye veya akıl vermeye kalktığımızda duygularıyla baş edemeyeceği için ona hiçbir anlam ifade etmeyecektir.
Duygularını fark edip kabullenmek, anlaşıldığını hissetmek onu rahatlatır ve yardımcı olmamızı sağlar. Çocukların kendilerine olan güvenleri, onlara hislerini anlayabilmeyi ne kadar iyi öğrettiğimizle ilgilidir. Büyüdüklerinde yetişkin olabilmeleri için duygularını onaylamamıza ihtiyaç duyarlar. Hislerini anlayıp değer vererek, büyüdüklerinde başkalarının duygularına da saygı duyarlar.
Kısacası, kendini iyi hissetmeyen çocuk iyi davranışlar sergilemez.
