Türk Coğrafya Kurumu Başkan Yardımcısı ve emekli öğretmenim. Özel okullarda görev yapan öğretmen üyelerimizden son zamanlarda yoğun olarak iletilen bir sorunu sizinle paylaşmak istiyorum ve yardımınızı talep ediyorum. Her eğitim öğretim yılı başında özel veye resmi kurumlarda çalışan öğretmenlere verilmesi gereken "Eğitim-Öğretim Ödeneği" özel kurumlarda çalışan arkadaşlarımıza maalesef verilmeyip hakları gasp edilmektedir. Bu yıl da bu hak gaspı olmasın diye girişimlerde bulunuyoruz.
Konuyla ilgili ayrıntılı bilgi ektedir.
Saygılarımla.
EĞİTİM-ÖĞRETİM ÖDENEĞİ
"Öğretmenlere, her eğitim öğretim yılının başında bir defaya mahsus olmak üzere fiilen yürüttükleri görevin gereği olarak ortaya çıkabilecek ihtiyaçlarının karşılanabilmesine katkıda bulunmak amacıyla, Millî Eğitim Bakanlığı tarafından yılda bir kere (okulların açıldığı eylül ayı içerisinde) eğitim – öğretim yılı için eğitim öğretim yılına hazırlık ödeneğiverilir. Hazırlık ödeneği, öğretmenler arasında kırtasiye parası olarak da adlandırılmaktadır.
DEVLET OKULLARINDA
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun ek 32. Maddesine göre bu ödenek “Eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfına dahil öğretmen unvanlı kadrolarda görevli olup; fiilen öğretmenlik yapanlara (ilköğretim ve okul müdürleri ile yardımcıları, cezaevi okullarında çalışan öğretmenler, yönetici, eğitim uzmanı ve eğitim uzman yardımcıları dahil) ödenir.
Eğitim – Öğretim yılına hazırlık ödeneği okulların açıldığı eylül ayı içerisinde ödenir.
Hazırlık ödeneği genel itibariyle öğretmenlerin ek derslerinin olmamasından kaynaklı maaşlarının düştüğü yaz aylarında biriken borçlarının kısmen ödenmesine ve öğretmenlerin psikolojik olarak eğitim öğretime hazırlanmalarına yardımcı olmak amacı ile verilmektedir.
Öğretim yılına hazırlık ödeneğinden 657 sayılı Kanunda yer verilen hüküm gereğince damga vergisi hariç olmak üzere hiçbir kesinti yapılmaz.
ÖZEL OKULLARDA
Özel okul öğretmenleri özlük ve sosyal hakları bakımından esas itibariyle 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumu Kanunu’na tabi olarak çalışmaktadırlar. Bu bakımdan 5580 sayılı Kanununun Özlük Hakları ve Sorumluluklar başlıklı 9.maddesinde aynen; “Kurumlarda görev yapan yönetici, öğretmen, uzman öğretici ve usta öğreticiler, bu Kanun hükümleri saklı kalmak üzere; a) Sosyal güvenlik ve özlük hakları yönünden; 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu ile 4857 sayılı İş Kanunu … hükümlerine tabidir.” demektedir. Yani özel okul öğretmenlerinin özlük hakları ile ilgili olarak 5580 sayılı Kanunda bir hüküm bulunması halinde öncelikli olarak esas alınacak, ancak özlük hakları ile ilgili olarak bir hüküm bulunmaması halinde ise 4857 sayılı İş Kanunu hükümleri uygulanacaktır.
5580 sayılı Kanun esası itibariyle eğitim sektörünün öncelikli olmasından dolayı özel okullarda çalışan eğitim personelinin haklarını devlet okullarındaki öğretmenlerle eşit olarak donatmaya çalışmaktadır. Öğretim yılına hazırlık ödeneği de öğretmenlere yapılan sosyal yardım ödemelerinden bir kalemi oluşturmaktadır.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 07.03.2013 tarihli kararında ise özetle “…657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun Ek 32. maddesinde ise, “Eğitim ve Öğretim Hizmetleri Sınıfına dahil öğretmen unvanlı kadrolarda görevli olup; fiilen Öğretmenlik yapanlara (ilköğretim ve okul müdürleri ile yardımcıları, cezaevi okullarında çalışan öğretmenler, yönetici, eğitim uzmanı ve eğitim uzman yardımcıları dahil (Mülga ibare; 13/06/2010-5984 S.K/mad.4) ) her öğretim yılında bir defaya mahsus olmak üzere ve öğretim yılının başladığı ay içinde Milli Eğitim Bakanı tarafından belirlenecek tarihte Bakanlar Kurulunca belirlenecek miktarda, öğretim yılına hazırlık ödeneği ödenir. Bu ödenek damga vergisi hariç diğer vergi ve kesintilere tabi tutulmaz” hükmü mevcuttur. Her yıl bütçe kanunlarıyla ayrıca Bakanlar Kurulu kararına gerek olmaksızın öğretim yılına hazırlık Ödenekleri belirlenmiş ve ek cetvelde miktarları yayınlanmıştır. Öğretim yılına hazırlık ödeneği sosyal hak kapsamında olup, her yıl bütçe kanunlarıyla miktarı belirlenen bir alacak olmakla gerek 625 sayılı yasanın 33 ve gerek 5580 sayılı yasanın 9. maddesi hükümleri gereğince işveren tarafından özel okullarda görev yapan öğretmenlere işverenler tarafından ödenmelidir…” demektedir. Görüleceği üzere yüksek mahkeme tarafından da özel okul öğretmenlerine öğretim yılına hazırlık ödeneğinin ödenmesi gerektiği karar altına alınmıştır.
ÖZEL OKULLARDA HAKLAR GASP EDİLİYOR
Hal böyleyken; sayıları hızla artan özel okulların bazılarında, eğitim-öğretim yılı başında öğretmenlere ödenen kırtasiye-eğitime hazırlık ödeneğinin hiç ödenmediği veya eksik ödendiği acı bir gerçektir. Bazı özel okul patronlarının, vergi ve kesintilere tabi olmaması gereken bu ödeneği maaşın içerisine yedirerek, öğretmenlere eksik ödeme yaptığı ise bilinmektedir.
Bize ulaşan özel okul öğretmenleri, bu ödeneğin kendilerine eksik yansıtıldığını ilettiler. 657 sayılı kanunun ek 32'nci maddesinde bu ödemenin damga vergisi hariç, diğer vergi ve kesintilere tabi olmayacağı hükme bağlanmış olmasına rağmen, kimi özel okul patronları söz konusu ödeneği eksikyansıttılar.
Bu kesintinin nedenini araştıran özel okul öğretmenleri, "SGK ve damga vergisi kesildi" yanıtını aldılar. Araştırmalarını daha da derinleştiren öğretmenler, Milli Eğitim'den aldıkları bilgide bu ödeneğin bir yardım ödeneği olduğunu, tamamının öğretmenlerin hesabına yatırılması gerektiğini öğrendiler.
Yardım ödeneğindeki kesintiyi yorumlayan öğretmenler şunları söyledi: "Bizler öğretmen olarak çalıştığımız özel kurumda yıllık brüt maaş üzerinden sözleşme imzalıyoruz. Örneğin bir yıl içerisinde 25 bin lira para almak üzere anlaşıyoruz, sözleşmeyi de böyle imzalıyoruz. Kurumumuz MEB'in verdiği eğitime hazırlık ödeneğini, kurumun verdiği maaşın içerisinde yediriyor. Bu durumda yardım da maaş içinde olduğundan vergi kesintisine uğruyor ve kurum bu parayı bize mal ederek kesintiyi bize yansıtıyor. Bu uygulama yüzlerce öğretmen söz konusu olduğunda, çok büyük bir meblağa ulaşıyor."
Bazı özel okullarda ise öğretmenlere bu ödeneğin tamamının yatırıldığı, daha sonra öğretmenlerden elden geri alındığı da maalesef utanç verici bir gerçektir. Türkiye çapında öğretmenlerinin hakkını gasp etmeyen az sayıda özel okul bulunmaktadır.
