adscode
adscode

Yazmaya Meraklı Gençlere İki Önemli Kitap Tavsiyesi

Yıllar evvel Ferit Edgü, bir kitap çevirmeye kalkar. Raymond Queneau’nun Exercises de Style (Üslup Alıştırmaları) adlı kitabıdır. “Amacım, kendi dilimde, üslup temrinleri yapmaktı” der Yazmak Eylemi adlı kitabının önsözünde. Çeviri ilerledikçe, çabasının başarısız kalacağını görüp bunun yerine Türkçenin olanakları içinde denemenin daha doğru olacağını düşünür. Düşünmekle de kalmaz, aşağıda yazdığı metni, 101 değişik şekilde ifade etmeye çalışarak eyleme geçmiş olur:

cemozel2021@gmail.com




Kendilerini “devrimci” olarak tanımlayan örgüt üyelerinin bir eylemi sonucu 14 Şubat 1980 Perşembe günü, İstanbul’un birçok semtinde dükkanlar kepenk açmadı.”

Bahsi geçen 101 değişik ifadede neler yok ki: birinci, ikinci ve üçüncü tekil kişilerde, “ayrıntılı”, “kızgın”, “ressamca”,  masalsı”, “dolaylı”, “dolaysız”, “akademik” ve daha nicesi…

Örneğin “Ayaktakımı” başlığındaki kısmı buraya alalım. Yani ayaktakımının anlatışıyla nasıl ifade edilir, onu görelim:

 

Valla bilmiyorum, bilmek zorunda da değilim, zaten bilgim ve kafamın yapısı müsait değil. Çarşıya çıktık dükkanlar kapalıymış. Kapalıysa kapalı, n’apalım…

 

 

101 değişik ifadeden sizin kaleminize uygun birini seçebilir ya da siz de daha farklı bir kullanış biçimi bulabilirsiniz. Laf arasında bu kaynağın üniversitelerde ders kitabı olarak okutulduğunu da hatırlatalım.

Gelelim Ferit Edgü’nün çevirmeye çalıştığı; ama başarılı olamayacağını düşünüp elinden bıraktığı esere. Yıllar sonra bu kitap Biçem Alıştırmaları adıyla Türkçeye çevrildi. Bu kitabın esprisi de şu ki, sıradan bir hikayenin 99 değişik biçimde okuyucuya sunuluşu. 99 değişik biçimde çok zengin örnekler var.

Örneğin Di’li geçmiş zamanda, geniş zamanda, devrik cümlede, argoda, kuş dilinde vb. nasıl yazılır, onları gösteriyor. Örneğin kuş diliyle yazılmış şeklinden bir parça alalım:

Bigir gügün ögöğlege vagaktigi sege ogotogobügüsügünde upuzugun bogoyugunlugu vege sagapkagasıgı… diye uzayıp gidiyor. G’li kuş dilini bilenler hemen çözeceklerdir. Fazladan bir bilgi olarak şunu da ifade etmek isterim ki; F’li kuş dili de var. O da olsa şu şekilde yazılırdı: Bifir güfün öföylefe vafaktifi sefe ofotofobüfüsüfü… diye devam eder. Eskiden özellikle F’li kuş dilini konuşan kişiler vardı. Bilmeyenler anlamazdı ne demek istediklerini. Özellikle büyükler, küçüklerin anlamasını istemedikleri şeyleri kuş diliyle birbirlerine anlatırdı. Bir çeşit yabancı dil gibi bir şey! Bendeniz de F’li kuş dilini çok akıcı konuşan kişilerden biriyim. Ara sıra unutmamak için ablamla pratik yaparım.

Örnekler çok güzel; ama bir de Levanten (“Poor lay Zanglay” yerine) diye bir başlık var ki, hemen altındaki satırları okuyunca, içinize Öztürk Serengil kaçmış gibi bir hisse kapılıyorsunuz:

 

“Bir guén eulè vaqti, Porte Champerret istiqametindè guidéne bir autobusé binmichtime. Nèrèdèïsè dolouydou…”

 

Elimizde “Yazmak Eylemi” ve “Biçem Alıştırmaları” gibi çok değerli iki kitap var. Bu iki kitabın içeriğindeki alıştırmalar son derece ilham verici. Yerine göre başucu kitabı da diyebilirsiniz. Türkçe ve edebiyat öğretmenlerimiz, şüphesiz ki bu kitapları biliyorlardır. Bu iki kitaptan yeni haberdar olanlarai özellikle de yazmaya düşkün olanlara tavsiye ederim.


Emoji ile tepki ver!

Bu Yazıyı Paylaş :

Etiketler :
    0 Yorum
  • Yorumu Gönder
  • Diğer Yorumlar (0)