adscode
adscode

Araştırmacılar İçin İki Önemli Kitap

Prof.Dr.Nizamettin KOÇ, yüksek lisans ve doktora öğrencileri için yardımcı olabilecek iki yayın ile ilgili kısa bir yazı yazdı.

Araştırmacılar İçin İki Önemli Kitap
Konuk Yazar
Güncelleme : 08-Feb-19 14:49

Prof.Dr.Nizamettin KOÇ'un, Eğitim ve Sosyal Bilimler alanlarında çalışan akademisyenler; lisansüstü programları (Yüksek lisans ve Doktora) öğrencileri başta olmak üzere, tüm araştırmacılara; “Araştırma Yöntembilimi” standartlarına daha uygun/ nitelikli araştırmalar yapmalarında yardımcı olabilecek iki yayın ile ilgili kısa yazısı:

 

Üniversitelerimizin önlisans, lisans ve lisansüstü (yüksek lisans ve doktora) programlarının birçoğunda “Araştırma Yöntemi” dersi, çoğunlukla “zorunlu dersler” kategorisinde okutulmaktadır. Bu durum hem devlet üniversiteleri hem de vakıf üniversiteleri için geçerlidir. Ayrıca çeşitli kamu ve özel sektör kuruluşlarında yürütülen araştırma etkinlikleri çerçevesinde, bu konuda “seminer”, “kurs” vb. adlar altında sıklıkla  çeşitli “hizmet içi eğitim”“ programlarının düzenlendiği gözlenmektedir.

Eğitim/Eğitim Bilimleri Fakülteleri ile Eğitim Bilimleri Enstitüleri’nde yürütülen eğitim programlarının hemen hemen tümünde okutulan “Araştırma Yöntemleri” derslerinde, ana başvuru kaynağı olarak, “hocaların hocası” değerli bilim insanı Prof. Dr. Niyazi Karasar’ın birbirini tamamlayan iki kitabı yaygın olarak kullanılmaktadır. Ayrıca üniversitelerimizin, sosyal bilimlerle ilgili lisans programları ile Sosyal Bilimler Enstitüleri’nin lisansüstü (yüksek lisans ve doktora) programlarının birçoğunda okutulan “Araştırma Yöntemleri” derslerinde de bu iki kaynaktan geniş ölçüde yararlanıldığı görülmektedir.

Yazarının yarım yüzyıllık gözlem ve deneyimleri ile “araştırma yöntembilimi” alanındaki ve teknolojideki gelişmelerin yanı sıra,  okuyucularının önerilerine dayalı olarak;  İlki otuzikinci basımı 2017 yılında yeniden yazılmış olarak, ikincisi de yirminci basımı 2018 yılında yeniden yazılmış olarak (yeniden gözden geçirilmiş ve genişletilmiş biçimleriyle) basımları yapılan bu kitapların kısa tanıtımları olarak nitelenebilecek bilgiler aşağıda verilmiştir.

 

                         

Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler” adını taşıyan ilk kitabın önsözünde yazar Kitabın “ Bu alanda yaklaşık elli yıllık bir mesleki çabanın ürünü olduğu” vurgulamasını yaparak kitabın kesim ve bölümlerini şu şekilde özetlemektedir:

“Kitap, iki kesimden oluşmaktadır. Birinci kesimde, ‘Bilimsel İrade Algı Çerçevesi’ ile ‘Araştırma Eğitimi’ işlenmiştir. Bu bağlamda bilginin kaynağı, güçlenen farkındalıklar, problem çözmede algısal iradeler ve pratik dayanaklar, bilimsel irade algısı ve bilimsel iradenin algılanışı tartışılmış; bunlara uygun araştırma sınıflandırmaları ile araştırma eğitimi modeli tanıtılmıştır.”

İkinci kesim, ‘Araştırma Süreci: Kavramlar, İlkeler ve Teknikler’e ayrılmıştır. Bu kesim, tümüyle, araştırma süreçlerine ve raporlaştırmadaki sıraya uygun olarak düzenlenmiştir. Böylece, yazarın daha önce yayımlanan ‘Araştırmalarda Rapor Hazırlama’ kitabı ile yaklaşım birliği sağlanmış birlikte kullanılmaları kolaylaştırılmıştır.”

Bu kesimde, dört bölüm yer almaktadır. Bunlar: kapsamlı araştırma raporlarındaki bölümlemeye paralel olarak, ‘Giriş, Yöntem, Bulgular ve Yorum ile Özet, Yargı ve Öneriler’dir.

Giriş bölümünde; problem, amaç, önem, varsayımlar (sayıltılar) ve sınırlılıklar ile tanımlar yer almaktadır; yöntem bölümünde ise araştırma modeli, evren ve örneklem, veriler ve toplanması ile verilerin çözümü ve yorumlanması ayrıntılarıyla işlenmiştir. İkinci kesimi ve kitabın büyük bir bölümünü bu iki bölümde verilenler oluşturmaktadır.” 

Bulgular ve yorum bölümünde, elde edilen bulguların neler olduğu ve nasıl yorumlandığı üzerinde durulmaktadır. Son bölüm, özet, yargı ve önerilere ayrılmıştır.”

Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler” adlı kitabın içeriği ile ilgili yukarıda verilen özet bilgiler bir bütün olarak değerlendirildiğinde, bu kaynaktan yararlanan bir okuyucunun /araştırıcının ilgi duyduğu problemin seçilip tanımlanmasından, araştırmanın yapılıp önerilerin oluşturulmasına kadar süren tüm çabaları, belli bir bütünlük içinde bulma olanağına kavuşmaktadır. Bu yönüyle kitap, akademisyenler, lisansüstü programları (yüksek lisans ve doktora) öğrencileri gibi yükseköğretim kuruluşlarındakiler başta olmak üzere, bilimsel araştırmaya ilgi duyan herkesin yararlanabileceği önemli bir “ana başvuru kaynağı” niteliğindedir.

Yazarı,  kitabın diğer bir önemli özelliğini şu şekilde vurgulamaktadır: “Verilen bilgiler ve işlenen konular, hemen her bilim dalı ve problem alanı için geçerli olabilecek türdendir. Ders kitabı olarak kullanılması halinde,  her konuda hangi ayrıntıya inileceği özel durumlara göre kararlaştırılmalıdır. Örneğin, ayrıca istatistik ve ölçme derslerinin bulunduğu programlarda, burada işlenen benzer konular hızla geçilebilir ya da tümden atlanabilir. Ders, uygulamalı olarak yürütülmelidir. Her düzeyde, araştırma önerisi türünden bir hazırlık yararlı sonuç verir. Bu amaçla, ek’lerde bir araştırma önerisi (projesi) örneği özeti verilmiştir. Ders birden çok dönemde okutuluyorsa grup halinde küçük bir araştırma yaptırılabilir. Bu yönüyle kitap, lisans ve lisansüstü programlarda ve çeşitli hizmet içi kurs ve seminerlerde yazarın bu kitabı bütünleyen “Araştırmalarda Rapor Hazırlama” kitabı ile birlikte kullanılabilir.”

Kitabın önemli diğer bir özelliği de 2016 yılında yapılan 30.basımında “Yazar’ın geliştirdiği bilimsel irade algı çerçevesinde, içerik ve anlatımda önemli yeniliklere yer verilmiş olmasıdır.”

Araştırma yöntembilimi uzmanlarının paylaştıkları standartlar çerçevesinde gerçekleştirilmesi ne kadar önemli ise gerçekleştirilen araştırmanın yine araştırma yöntembilimi uzmanlarınca belirlenen ve paylaşılan “sistemli bir yaklaşımla” rapor edilmesi de o kadar önemlidir.

Uzmanlık alanı ve yarım yüzyıllık deneyimleri  itibariyle alanın duayeni konumunda olan  araştırma yöntembilimi uzmanı Prof. Dr. Niyazi Karasar’ın “Araştırmalarda Rapor Hazırlama”(İkinci Yazım ve Yirminci Basım) adlı ikinci kitabı, “sistemli rapor hazırlama” konusunu, yalın bir dille ve zengin örneklerle ayrıntılı bir biçimde işlemektedir. Bu çerçevede “ kitapta, içerik ve biçim kurallarının uygulama örnekleriyle birlikte verildiği yedi bölüm yer almıştır. Bunlar: giriş, içerik ve biçim, aktarmalar, kaynak gösterme, çizelge ve şekiller, raporun yazılması ve çoğaltılması ile özet, yargı ve önerilerdir.”

Araştırmalarda Rapor Hazırlama” kitabı, yazarının ifadesiyle, “her türlü tez, ders ödevi, bilimsel makale, araştırma önerisi ile araştırma ve inceleme raporlarının hazırlanmasında; kitap yazımında, bu tür yazılı belgelerden yararlanmada; bu yöntemlerin öğretilmesinde (özellikle araştırma ve kompozisyon derslerinde) üniversite, yüksekokul ve sınırlı ölçüde de lise öğrencilerine; yöneticilere ve uzmanlara, araştırmaya ve incelemeye ilgi duyan çeşitli kurumlara ve kişilere yardımcı olabilir.”

2018 yılında, ikinci yazım ve 20. Basım olarak yayınlanan “Araştırmalarda Rapor Hazırlama” kitabının önemli bir özelliği de şudur: “Bu kitapta önerilip örneklendirilen ve pek çok okuyucunun ‘Karasar Formatı’ olarak andığı modelin, bu yazım ve basımda, bilgisayar teknolojisinin raporlaştırmaya getirdiği yeniliklerden de yararlanılarak, anlaşılma ve uygulamayı kolaylaştırıcı iki yeni düzenlemeye yer verilmiş olmasıdır. Bunlardan birincisi, metin içinde (“kaynakça bağlacı”) ve metin sonunda kaynak gösterme (“kaynakça”) formatı Mikrosoft Word kelime işlem paket programı ile birlikte kullanılabilecek hale getirilmiş olması, ikinci yenilik de, rapor formatının uygulamasını kolaylaştırmak üzere ve yine elektronik ortamda yararlanılabilecek olan tez şablonu hazırlığı olmuştur.”

Esas ihtisas alanı “araştırma yöntembilimi” olup, bu alanda “hocaların hocası” konumunda olan çok değerli hocamız Prof. Dr. Niyazi Karasar’ın yukarıda haklarında özet bilgiler verilen birbirini tamamlayan iki kitabından etkili biçimde yararlanan akademisyenler başta olmak üzere “araştırma yöntemi” alanında eğitim/öğretim hizmeti sunanların, araştırma yapan araştırıcıların; lisansüstü programı (yüksek lisans ve doktora) öğrencileri başta olmak üzere bu alanda ders alan tüm öğrencilerin “araştırma” bilgi ve becerileri bakımından daha donanımlı bir konuma ulaşma; araştırma yöntembilim uzmanlarınca belirlenen ve paylaşılan standartlara (ölçütlere) uygun araştırmalar yapma ve rapor etme; sonuç olarak daha nitelikli ürünler ortaya koymalarının yolunu açabilecektir.

Doktora çalışmalarım sırasında bir yıl süre ile “Araştırma Yöntemleri” adı altında bir dersi kendisinden alma ve tüm akademik yaşamımda bunun yararını görme onurunu yaşamış birisi olarak, değerli hocamız Prof. Dr. Niyazi Karasar’ın; burada özetlenen ve NOBEL Yayınları arasında yer alan iki kitabına ilgi duyanların, kütüphanelerine temel başvuru kaynakları olarak kazandırmalarını öneriyorum.

 


Emoji ile tepki ver!

Bu Haberi Paylaş :

Etiketler :

Benzer Haberler
    0 Yorum
  • Yorumu Gönder
  • Diğer Yorumlar (0)