Bilgisayarda Sınıfta Kaldık

Görkem Evci-Milliyet

Eğitim politikaları ve sınavlar tartışma konusu olmaya devam ederken, bilişim teknolojileri derslerinin kaldırılacağı söylentileri de gündemde. Yapılan araştırmalar ise Türkiye’nin “bilişim teknolojileri okuryazarlığı” alanında sınıfta kaldığını ortaya koyuyor. 2013 yılında yapılan 8. sınıf öğrencilerinin bilişim teknolojileri okuryazarlığı becerilerini ölçmeye dayalı uluslararası bir araştırmaya göre Türkiye, Avrupa ve Uzakdoğu ülkeleri arasında son sıralarda yer alıyor. Yetkililer, bilişim teknolojileri derslerine gerek olmadığını söylerken, çocukların teknolojiyi kullanma düzeyi sosyal medya kullanımından öteye gitmiyor.

Yıldız Teknik Üniversitesi (YTÜ) Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri eğitimi Bölümünde Araştırma Görevlisi Ayşe Günay, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Bölümünde Öğretim Üyesi Doç. Dr. Feza Orhan’ın danışmanlığı ile hazırladığı yüksek lisans tez çalışmasında Türkiye’de yeni nesil ilkokul ve ortaokul öğrencilerine bilişim teknolojileri okuryazarlığı kazandırmak için uygulanan politikaları ile Avrupa ülkelerinin durumunu karşılaştırdı. Gözlemlere göre Türkiye’de akıllı telefonların yaygınlaşmasından bu yana aileler, hatta bazı eğitimciler ve politikacılar, çocukların bilişim teknolojisi araçlarını kullanmayı çok iyi bildiklerini ve okullarda ayrı bir bilişim teknolojisi dersine ihtiyaç olmadığını dile getiriyor. 

Sadece sosyal medya
Günay ve Orhan ise çocukların teknoloji kullanım becerilerinin sosyal medya kullanımından öteye gitmediğini belirtiyor. Türkiye Bilişim Derneği’ne göre bilişim teknolojilerinin etkin bir şekilde kullanılması Türkiye’nin dünyanın ilk 10 ekonomisi arasında yer alması açısından da çok büyük önem arz ediyor ancak 2013 yılında 21 ülkede yaklaşık 60.000 8. Sınıf öğrencilerinin bilişim teknolojileri okuryazarlığını ölçmeye dayalı uluslararası bir araştırmada (ICILS) Türkiye, Avrupa ve Uzak Doğu ülkeleri arasında sonlarda yer aldı. 

10 yılda 5 değişiklik
Türkiye’deki bilişim teknolojileri derslerinin haftalık ders saati, seçmeli ya da zorunlu olması, sınıf düzeyleri gibi konularda 10 yılda 5 kez değişiklik yapıldı. Günay, Bilişim Teknolojileri Eğitimcileri Derneği’nin verilerine göre MEB’in bu konuda tutarsız bir politika izlediğini savundu.
 
Dersleri yok ama daha başarılılar
Araştırmaya göre uygulamalar incelediğinde bilişim teknolojileri okuryazarlığının öğrencilere üç yolla kazandırıldığı görülüyor: Ayrı bir ders olarak, disiplinler arası yöntemle ve belirli bir konu içerisinde. 
İncelenen 32 ülkenin 23’ünde ilk veya ortaokul düzeyinde ayrı bir bilişim teknolojileri dersi var. Bu tür bir derse hiç yer vermeyen 9 ülkede bilişim teknolojisi okuryazarlığı becerileri, branş derslerinin içinde kazandırılıyor. Öte yandan Günay’a göre bu ülkelerde sosyoekonomik düzeylerin yüksek olması nedeniyle öğrenciler bu becerileri derse girmeden edinebiliyor. 
Günay, bu nedenle Türkiye’nin bu ülkelerle karşılaştırılarak, “Derse gerek yok” denmesinin doğru olmadığı görüşünde: “Eğitim, sosyal ve kültürel düzey, dezavantajlı öğrenci bulundurma oranları açısından Türkiye’ye yakın değerlere sahip olan ülkelerin hepsinde bu dersler var.”
 
‘Bölgesel çalışılmalı’
Türkiye’ye göre çok daha az nüfusa sahip bazı Avrupa ülkelerinde bölgesel uygulamalar bulunduğunu belirten Günay şunları söyledi: “63 milyon nüfusa sahip Birleşik Krallık 4 farklı bölgeye, 11 milyon nüfusa sahip Belçika 3 farklı bölgeye ayrılmış ve bu bölgelerde farklı bilişim teknolojileri hedefleri ve uygulamalarına sahip oldukları görülmektedir. 76 milyon nüfusa sahip olan Türkiye tüm eğitim politikalarını tek bir merkezden yönetiyor. Bu nedenle bu araştırma sonucunda Türkiye’nin merkeziyetçi eğitim politikalarının, özellikle öğrencilere bilişim teknolojileri okur-yazarlığı becerileri kazandırma açısından uygunluğunun tartışılması gerektiği önerilmektedir.”

Milliyet