Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki tarihi ve arkeolojik merkezlerin tespiti amacıyla çalışma yapan Atatürk Üniversitesi Öğretim Üyesi tarihçi Prof. Dr. Alpaslan Ceylan başkanlığındaki ekip, 20 yıllık araştırma sonucu kaybolmaya yüz tutmuş çok sayıda tarihi eser, belge ve arkeolojik bulguyu gün yüzüne çıkartarak Anadolu'nun tarihine ışık oldu.
Atatürk Üniversitesi Tarih Bölümü Eskiçağ Tarihi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi olan Prof. Dr. Alpaslan Ceylan başkanlığındaki ekip tarafından yürütülen ve bölgenin en uzun soluklu tarihi-arkeolojik çalışması olduğu belirtilen "Doğu Anadolu Araştırmaları" konulu çalışma, dönemin Erzincan Valisi Recep Yazıcıoğlu'nun katkıları ile yaklaşık 20 yıl önce bölge genelinde başlatıldı.
Ekibin bölgedeki illerde 20 yılda yaptığı detaylı araştırmalar ve arkeolojik kazılar sonucu, bu süreçte yaklaşık 260 kale, 70 höyük, 12 Urartu kaya mezarı, 9 opsidyen alanı, 63 yerleşim merkezi, 10 kurgan ve çok sayıda buluntu alanının yanı sıra kaybolmaya yüz tutmuş tarihi belgeler ve arkeolojik bulgular gün yüzüne çıkartıldı.
Bu çalışmalar sonucu özellikle Erzurum, Erzincan, Kars ve Iğdır'daki 36 ilçe ve 2 bin 114 köyü kapsayan yaklaşık 50 bin 787 kilometrekarelik alandan elde edilen bilgi ve bulgular, "Doğu Anadolu Araştırmaları" adlı kitaba dönüştürüldü.
Yüksek lisans ve doktora çalışmalarına da ön ayak olan 2 ciltlik kitap, Anadolu'nun erken tarihiyle ilgili araştırma yapan bilim adamı ve akademisyenler için kaynak kitap oldu.
Anadolu'daki tarihi ve arkeolojik merkezlerin keşfedilmesine de aracı olan çalışma, Anadolu tarihi açısından da ayrı önem taşıyor.
"Kaybolmaya yüz tutmuş belge ve bulguları ortaya çıkardık"
Prof. Dr. Alpaslan Ceylan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, projenin, dönemin Erzincan Valisi Recep Yazıcıoğlu ile başladığını ve uzun soluklu sürmesinde onun katkıları olduğunu söyledi.
Çalışmayı başladıklarında 3-4 yılda bitirmeyi hedeflediklerini anlatan Ceylan, "Şu an çalışmalarımızın ancak yüzde 60'ını yapabildiğimizi düşünüyoruz, daha yapacak çok şey var. Bu çalışmanın en büyük özelliklerinden biri kaybolmaya yüz tutmuş tarihi belgeleri ve arkeolojik bulguları ortaya çıkarması oldu." dedi.
"Bulunması mümkün değil denilen resimler civarında Urartu yazıtları keşfettik"
Ceylan, Urartuca yazılı belgeler bulduklarını anlatarak, şu bilgileri paylaştı:
"Artık dünyada 'bitti, bulunması mümkün değil' denilen kaya resimleri civarında ve Urartu kayalarına yazılı Urartu Yazıtları keşfettik. Anadolu'nun erken kültürü olan Karaz kültürünün Doğu Anadolu'da varlığını gösteren unsurları tespit ettik. Ardahan ve Kars'ta bulduğumuz kurganlar son derece önemli bilgiler verdiği gibi Doğu Anadolu ve Anadolu'nun tarihini değiştirecek damgalar olarak yerini aldı. Bunlar da bizi son derece mutlu etti."
"Ağrı'da İskit Türkleri'nden kalan yazılar keşfettik"
Ceylan, Ardahan'da buldukları Cinnik kurganında insan, at ve köpeğin birlikte defnedildiğini gördüklerini ifade ederek, şunları kaydetti:
"Bu, çok önemli bir bulguydu ve şu an Anadolu'da bulunan tek örnek bu. Daha önce çalışma yapılan Cunni Mağarası'nda Orhun'dan Anadolu'ya kadar gelen Göktürk Yazıtları bulduk. Bu keşfettiğimiz yazılar okundu. Bu döneme kadar genellikle kaya resmi nerede görünse hemen paleolitik olarak yani 10-15 bin yıllık olarak değerlendirmeye tabi tutuluyordu, halbuki bunların böyle olmadığını artık çok rahatlıkla biliyoruz. Ağrı'nın Kağızman ilçesinde İskit Türklerinden kalan runik harflerle yazılmış yazılar keşfettik ki bu çok önemli bir keşiftir. Bence Anadolu tarihini değiştiren en önemli bulgulardan biri budur."
AA
