Okul öncesi ve okul döneminde çocukların sosyalleşmesini etkileyen önemli faktörlerden biri, çocuğun akranlarıyla olan etkileşimi. Ancak bu etkileşim, zaman zaman olumsuz ilişkileri de içerebiliyor ve çocuk, "zorbalık" ile karşı karşıya kalabiliyor. Çocuk Gelişimi, Ergen Psikoloji ve Ebeveyn çatışmaları gibi konularda uzmanlığı olan Altınbaş Üniversitesi İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Dilek Şirvanlı Özen, yüz yüze eğitimin başlamasıyla okullardan akran zorbalığıyla ilgili gelen şikâyetlerde artış olduğuna dikkat çekti.
3 GÖSTERGE VAR
Özen, bir davranışın akran zorbalığı olarak nitelendirilmesi için üç gösterge olduğunu söyledi. Bunlar, niyet, tekrarlanabilirlik ve güç dengesizliği. Özen, "Bir öğrencinin, bir veya daha fazla öğrenci tarafından tekrar eden biçimde olumsuz davranışlara maruz kalması akran zorbalığıdır" dedi. Türkiye'de 2000'li yıllara kadar "Çocuktur kavga eder" düşüncesi ile bu davranışın göz ardı edildiğini söyledi.
Özen hangi davranışların zorbalığa girdiğine yönelik de "İtme, vurma, saçını çekme gibi fiziksel; kızdırma, alay etme veya tehdit etme gibi sözel, gruptan dışlamak, kişiyle konuşmama veya kişiye emir verme gibi ilişkisel, çirkin notlar gönderme, onun hakkında yalan söyleme veya dedikodu yapma ve dolaylı yoldan zorbalık türleri ile sık karşılaşılıyor. Kişisel eşyalara saldırı, zorbalığın bir başka türü. Günümüzde ise yoğun bir şekilde 'siber zorbalık' ile karşılaşılıyor" bilgisini verdi.
BU BELİRTİLERE DİKKAT
Dilek Şirvanlı Özen, anne, baba ve öğretmenlere bu konuda önemli tüyolar verdi. "Çocuk eğer okulda, teneffüslerde yalnız kalıyor ya da daha fazla öğretmen veya diğer yetişkinlere yakın olmayı tercih ediyorsa, sınıfta yakın arkadaşı yoksa, sınıf içinde konuşmaktan çekiniyorsa, takım oyunlarına ya hiç seçilmiyor ya da en son olasılık olarak seçiliyorsa, okul başarısında düşüş varsa, arkadaşları arasında görünür olmamak için çaba harcıyorsa zorbalığa maruz kalıyor olabilir" dedi. Özen "Evde de ailelerin dikkat etmesi gereken davranışlar var. Çocuk eve arkadaş getirmiyor, kendisi de arkadaşlarının evine gitmiyorsa, sabahları karın ağrısı çekiyor, okula servisle gitmek istemiyor, okuldan eve de aç geliyorsa bunlar zorbalığa uğradığının işareti olabilir. Ödev yapmak istememesi, okul eşyasının sık sık kaybolması ya da zarar görmesi, aile üyelerine aşırı düşkünlük göstermesi de çocuğun okulda zorbalığa maruz kalmış olduğunu gösteren önemli işaretler olabilir'' diye konuştu.
