adscode
adscode

COĞRAFYA ÖĞRETİMİ

İnsan Dünya üzerinde Hayat buldu! Dünya ve hayat. Kapsamı büyük iki kelime.

COĞRAFYA ÖĞRETİMİ
Konuk Yazar
Güncelleme : 13-Feb-20 11:05

Bizlerden önce yaşamış olanların, dünyaya kattıklarının, bugün hayatı kolaylaştırmak için, öğrenildiği ortam “okul”.

Hayata hazırlıklı olmanın, içerisinde tutunmanın öğretildiği süreç “ eğitim -öğretim”.

Eğitim kurumlarında ilk seviye de bir ders “Hayat Bilgisi”. En anlamlı bulduğum ders adı. İçerik; tarih, coğrafya kapsamında, basit, siyasi ve kültürel bilgiler.

Okul yaşı büyüyor, orta öğretim, “Sosyal bilgiler”. Ders adı tam isabet. Biraz daha sosyalleşen genç, dünya ile insan iletişiminin, toplumlar arası dünden bugüne etkileşimin sonuçlarını öğreniyor. Dünyayı, dünyanın insana, insanın dünya ya kattıklarını bilmek çok önemli .

Ne güzeldir coğrafya üzerindeki tarihsel değişimi öğrenmek.

Orta öğretimden, yüksek öğretime geçiş ; lise.  Okulların temel işlevini unutup, üniversiteye girebilme becerilerinin sınandığı, sınav odaklı yaşadığımız yıllar.                                                                                                           

Kişiliğimizin oluşmasının ve becerilerimizin artmasının, sınav kaygısından ve doğru tercih arayışından, biraz ötelenmesi. İlgi alanlarımızdan çok tutturabildiğimiz sayısal değere göre geleceğimizin biçimlenmesi ve üniversiteye yerleşmemiz.

Derslerin: sınavlarda çıkan soruların katsayısı oranında değer görmesi. Müfredat hazırlayanların, okul idarecilerinin , öğrencilerin, velilerin derslerin hayata, kişisel gelişime   katkısından çok sınava katkısına bakarak pozisyon alması. Ders planlamalarının  ülkenin ve ülke gencinin geleceğe ihtiyaçlarına, uyumlanmasını hiç düşünmeden masa başı kararlarla yapılması.

Ülkede, 21.yy insan ihtiyaçlarına göre değil, politik düşüncelere, siyasi kadrolaşmalara, her biri diğerini aratan yanlış sistemlerin birkaç yıl uygulandığı bir ortam var. Eğitim küresel birey yetiştirmekten uzak, gençler feda ediliyor sistem çocuğu tek kelime ile ziyan ediyor. Eğitim sınav odaklı, sınav içerik ve soru adedine bakılarak bazı dersler azalıyor, azalıyor ve tüketiliyor.

Sınıfların gerçek hakimleri öğretmenler süreç planlamaktan muaf. Eğitimlerinden atanmalarına, özel ve kamuda çalışma alanlarındaki sorunlardan , özlük haklarına kadar her alanda suskunlar ve susturulmuşlar. En önemli meziyetleri her yeni duruma uyumlanmaları.

Tüm eğitimcilerin sektör adına, Milli Eğitimimizdeki her sistem değişikliğinden etkilenen sayısız branş ve eğitimci gibi Coğrafyanın, coğrafyacının da ses vermesinin gerektiği, günlerdeyiz.

Aslında yazıyı coğrafya dersi bitiyor kaygısı ile kaleme alırken bakıyorum, eğitim tehlikede!

Sosyal Bilgiler derslerinin bileşeni olan bilgi alanlarının hayat içindeki katsayısını ölçebilir misiniz?

Sosyal alan derslerinin soru sayıları ve sorularının sınav katsayısı az, fakat hayat katsayısı çok fazla  görmüyor musunuz?

Vatandaşlık aidiyeti ile sınırları belli bir alanda yaşıyorsanız, öğrenciye ülkesini tüm fiziksel ve beşerî özellikleri ile tüm jeopolitik ve kültürel özellikleri ile göstermek ve öğretmek zorundasınız.

Öncelikle, ülkesini, dilini, tarihini öğrenmeli genç, sonra diğer akademik ölçü alanlarına geçmelisiniz.                                                                                                

Ülkenin ve kendisinin farkında gençler yetiştirmek sürekli değişen eğitim sürelerinin, ders içeriklerinin, sınav formatlarının, ders tür ve sayılarındaki değişimlerin olumsuz etkisi altında.

Bazen değişimler öğrenci, öğretmen ve ülkenin geleceği ile öyle tezat düşüyor ki, o nokta da yazmasan olmuyor. Hele coğrafyacı isen. Ders olması gereken nitelikleri taşımalı derken, olana bakıp, bu kadar önemli bir alan, her yıl lisans mezunu verip, lisans üstü çalışmalar yapılırken Milli Eğitim alanından yavaş yaş siliniyor.

Coğrafya eğitim alanı konuları olmadan eğitim olmaz. Üstelik çalışma alanı yaratamıyorsan, yüksek öğretimde verdiğin lisans eğitiminin anlamı kalmaz.

Coğrafya ya, coğrafyacıya kulak vermeli! Verilmeli!

Aslında, yeni güne uyanmakla başlar her şey. Güneşi ve enerjisini, yaşam döngüsündeki temel etkilerini coğrafya bilgin ile temellendirirsin. Sokağa çıkıp okul, işyeri ya da tarla yoluna düştüğünde, bastığın yeri, tarlada bulacağın ekinleri ve tarım bileşenlerini yine coğrafya söyler sana. Yol farklı işyerlerine, sanayi tesisine götürüyorsa sizi, dünya üzerinde ihtiyaç karşılarken doğaya müdahale sürecinde ortaya çıkan beşeri unsurları bulacağınız yer de coğrafya bilgi alanındır.

Köyünüzü, şehrinizi, bölgenizi, ülkenizi, ardına tüm küreyi, üzerindeki maddi ev manevi tüm değerleri, küresel ilişki ve örgütleri bilme isteği sizi coğrafya kitaplarına getirir. Size entelektüel olmanın keyfini tattıran, öğreten ilk derstir coğrafya. Sizi tamamlayan, sizi keyifle içerisine alan, sizden ve etkileşimde olduğunuz toplum ve dünyadan bahseden derstir coğrafya.

Yardım kampanyaları ile destek olduğunuz, duyarlı olma çağrısı yapılan tüm doğal ve insan kaynaklı afetler coğrafya bilginiz ile anlaşılır, çözüm aranır.

Dünyayı tanımalıyız. Camdan baktığımızda, içinde kendimizi bulduğumuz yeri, her yönü ile bilmeliyiz. Yerelden, küreye kadar. Bunu, bizi üzerinde ağırlayan dünya ya borçlusun dedirtir, coğrafya.

Kendi bedenimizi tanıyıp, uzun ömürlü ve sağlıklı olmak için, kendi ihtiyaçlarımızı nasıl karşılıyorsak, bizi besleyen, tek kaynağımız dünyayı tanımak ve onun ihtiyaçlarını karşılamak görevimiz. Coğrafya dersi dünyanın da ihtiyaçları olduğu konusunda farkındalık yaratır.

Dünya atmosferini, hidrosferini, kürenin en içini, ayağımızın altındaki yer kabuğunu, bu katmanların ortak paydasında gelişen canlı ortamını; “biyosferi” bilmeliyiz.  İnsanların, doğaya etkisi ile oluşan beşerî unsurların, dünya ortamına etkileri yararlı mı? ya da zararlı mı? bilmeliyiz. Dünyadan ne alıyoruz? karşılığında ne veriyoruz? Alışveriş adil mi?

İhtiyaçlarımızı karşılarken beslendiğimiz dünya, özenle sahiplenmeyi, sessizliğine kulak verip, yaralarının sarılmasını bizden bekliyor.                      

Kirlettiğimiz okyanuslar, maden, petrol, doğal gaz tüketirken boşalttığımız yeraltı, azalan, kirlenen tatlı sular, eriyen buzullar, kimyasal atıklar, asit yağmurları, ilaç gübre kalıntıları, genetiği bozulmuş tohum izleri ile kirlenen toprak, çığlık atıyor. Dünyanın soluk aldığı toprağı, canlıların soluk aldığı ormanları katlediyoruz hunharca.

Dünyanın sessiz çığlığını duyabilecek insanları yetiştirecek, ekolojik yaklaşımları olgunlaştıracak ders coğrafyadır. Bu değerleri bilen gençler yetişmesinden, kim rahatsız olur ki?

En büyük borcumuz dünya ya, gençlerin dünyayı tanımasına engel olursanız, bu dersi ve içeriğini sayı ve kapsam olarak zenginleştirmezseniz suçlusunuz.

Derken , bir de bakıyorsunuz, okula vardığınızda bu içeriği çok zengin ve değerli öğrenme alanını “coğrafya” branşını bulamıyorsunuz müfredatta, ne acı.

Coğrafya çok önemlidir!

Okyanusya da gözlerden uzak bir adada yaşamak taş devrinde kalma olasılığınızı arttırırken Anadolu gibi göç yolları üzerinde bulunmak kültürel birikimi ve kültürün değişme hızını çok etkiler. Yaşadığınız coğrafya biçimlendirir bizi. Dünya üzerindeki yerimiz, dünya üzerinde üretilen maddi manevi tüm yapıtlardan haberdar olmamız etkiler, karakterimizi.

Coğrafya dersini sohbet kıvamında geçirirsiniz, doğa bir parçanızdır, kulak verin bakın,

“Bol yağışlı Rize de ya da başka bir Karadeniz şehrinde yaşıyorsunuz, düşünelim başınıza gelebilecekleri. Hava genellikle bulutlu ve yağmurlu; güneşi görmeniz , güneşten enerji elde etmeniz, bronzlaşmanız, vücudunuzda “D” vitamini, azdır biraz şanssızız. Yağış toprakta yıkanmayı arttırırken, toprağın minerali azalır, çiftçi olarak yapay gübre ihtiyacınız artacaktır. Yağıştan, iş günleriniz de azalacak ya bu duruma tarladaki yardımcılarınız sevinecektir, biraz dinlensinler.

Ormanlarınız çayırlarınız, yeşiliniz boldur. Yağış ve suyun canlı yaşamına etkisi düşünüldüğünde, hem bitki hem hayvan çeşidiniz fazladır. Şanslısınız. Çayırların fazlalığı hayvan yetiştiriciliğini, bitkilerin çiçekleri arıcılığı arttıracaktır. Gür bitki örtüsünün içine sıkışınca siz, halk danslarınızda yerinizde sayarsınız kesin, ağaç gövdeleri, dalları, otlar manevra alanınızı daraltıyor ya,  hızınız kesilmeden koşamadığınız için. Ormanda karşınıza her an bir yaban çıkar kaygısından silaha da düşkünsünüzdür unutmadan.                                                                                    

Evleriniz de ahşaptır sizin, çatılarınızda oldukça diktir, yağış hızla aksın. Ekmek için buğday, yerini daha suyu seven mısıra bırakır, pamuk da olmaz bu yağış da. Ayrıca derelerinizde bol akar, hep akar sizin. Hele Karadeniz bölgesi gibi, bir de dağlıksanız yerden yükseldikçe her mevsimi bir anda yaşarsınız. Hızlı akan , hep su taşıyan derelerde taşımacılık değil ama, rafting yaparsınız. Elektrik üretme gücü fazladır ırmaklarınızın, ama siz baraj yapmayın burada, tarlaların sulanmaya, sizin içme suyu sıkıntınız yok ya, barajlar boşuna yok etmesin yeşil vadileri. Şanslısınız, su her yerde olunca, bulduğunuz düzlüğe ev yapmanız kolaylaşır. Evleriniz birbirinden uzak kalsa da sorun değil, ıslıkla dahi anlaşabilirsiniz. Evler birbirinden uzak olunca biraz insana hasretlikten, güleç yüzlü ve misafir perversiniz, gelen konuğu mutlu edersiniz.”                                                                                     

Bakın oraya gitmeye gerek kalmaz, siz cümlenin yarısını söylersiniz hayal gücü ile öğrenciniz tamamlar, cepler dolu çıkarsınız dersten, yüzler güler. Gördünüz mü ne çok şey söyleniyor coğrafyanızın etkilerine ilişkin.                                

Sonra gelir aklınıza Konya, kurak ve kocaman bir düzlük. Hiç gitmeden bir çok özelliğini tahmin edebilirsiniz. “Durumları kötü, şu su problemini çözmeli” der sizinle öğrencileriniz, oturduğu yerden.

Binlerce cümle kurulur coğrafyası, iklim ve yer şekli özellikleri bilinen her nokta için. Ya da toplumun özelliklerini söylediğinizde coğrafyalarını tahmin edebilirsiniz. Coğrafya eli ayağıdır insanın.

Coğrafi Keşifleri yapan ya da dünyayı ilk olarak keşfeden uluslar, korkmadan başka coğrafyalara deneyimlerini taşıyan, farklı coğrafyalardan öğrendikleri ile hızla zamanda sıçrama yapabilen insanlar ve toplumlar çok güçlüdür.

Dünya bu gün küresel zaman ve mekan algısını yaşarken, dünya insanlarının ve kültürlerinin çok farklı olduğu her an karşımıza çıkarken, eğitim yaşındaki çocuklarımızı en çok zenginleştirecek, iklimden ekonomiye, harita bilgisinden, jeopolitiğe, küresel örgütlerden, ekolojik sorunlara, güneş sisteminden, doğal sistemlere gencin elinden tutacak, yarınlara dair kullanışlı bilgisi  en zenginleştirici derslerden biridir coğrafya.

Tarih boyunca liman şehirlerinde bulunan toplumlar, kültürlü ve çağdaşlarına oranla güçlüdür, zira limana gelen her gemiden yeni sürpriz deneyimler, bilgiler ve ürünler dağılır şehirlerine. Ticaret yaparak farklı yerlere giden toplumlarda güçlüdür, sorunların çözümü daha hızlı gerçekleşir, gezdiğiniz oranda bilgi ve görgünüz artacağından. Coğrafya derste gezdirir sizi. Sizin sürpriz dersinizde coğrafyadır.

Dünyayı biçimlendiren toplumların alt yapısında coğrafyasının zenginliği ve coğrafi bilgi zenginliği bulunur. Siz coğrafya dersi vermekle gencin ufkuna, her gün başka bir gemi demirlemesini sağlarsınız. Her yeni konuda farklı bir deneyim ve bilgi yerleşir dağarcığına. Dünyanın neresinde nasıl hayata tutunacağını görür bu dersin çok yönlü ikliminde.

Coğrafyayı tam anlamıyla öğretmek, yaşanan dünyanın oluşum süreçlerini vermek, kendi doğasını çocuğa kavratmak, başka coğrafyalar konusunda onu meraklandırmak, öğrenme ve görme yolcusu olarak cesaretlendirmek eğitimcinin görevi ve zorunluluğudur.

Coğrafyasını ve zenginliklerini bilmeyen gençler ailesiyle akşam sofrasına okuldan bir bilgi taşımada zorlanacak, dünyadan geldiğimizi bilmeden, bitkisine hayvanına hoyrat davranacak. Kendi ihtiyaçlarını karşılarken doğa ile kurulacak olumlu ve verimli ilişkiden habersiz olacaktır.

Bu bilgi yığınına aç gençlerimize, bu dersin emektarı öğretmenlere, coğrafya eğitimi almış genç öğretmen arkadaşlarımıza, üniversitelerde coğrafya öğretimi ve eğitimi yapan akademisyenlere , asıl dersin konusu “DÜNYA” ya borçlusunuz.

Emekli öğretmen- Hep coğrafyacı.                   

CAVİDAN SÖNMEZOĞLU

COĞRAFYA ÖĞRETMENİ

                                                                               

 


Emoji ile tepki ver!

Bu Haberi Paylaş :

Etiketler :

Benzer Haberler
    0 Yorum
  • Yorumu Gönder
  • Diğer Yorumlar (0)