Eğitimciler 'Milli Eğitim İstatistikleri'ni Nasıl Yorumladı?

Sedef ŞENKAL DEMİR-Veysi İPEK / AHT

Milli Eğitim Bakanlığı'nın açıkladığı eğitim istatistiklerine göre, çoğu liselerde olmak üzere 1 milyon 597 bin öğrenci okul dışında, yani eğitim görmüyor. İstatistiklere göre ilkokulda okullaşma oranı yüzde 99.5, 27 bin 875 kişi okula gitmiyor. Ortaokulda okullaşma oranı yüzde 94.5, 301 bin 312 çocuk okula gitmiyor. Ve en büyük açık ise liselerde görülüyor. Okullaşma oranında en düşük yüzde 76.6 ile liselerde görülüyor. Lise çağındaki 1 milyon 268 bin 322 genç okula gitmiyor. Eğitimcilere, zorunlu eğitime rağmen yaklaşık 1.6 milyon öğrencinin neden eğitim dışında kaldığını, ana nedenin açık lise olup olmadığını sorduk. 

"Açık Lise ve İmam Hatip Liseleri sorunlu"
Eğitim Birsen Diyarbakır Şube Eşbaşkanı Yıldırım Arslan:
"Eğitim sistemindeki değişimle birlikte anadolu, meslek, imam hatip ve açık lise zorunlu hale geldi. SBS sınav sonuçlarına göre, okullara kaydedilen öğrencilerin büyük bölümü imam hatip ve açık liseye zorlandı. Siyasal iktidar, düşüncesi itibariyle dindar gençlik oluşturmak için düz lise olarak tabir edilen eğitim birimlerinin büyük bölümünü imam hatip liselerine çevirdi. Farklı bir bölümden gelen ve tercih etme şansı olmayan öğrencilerin bir bölümü imam hatip liselerindeki derslerin zorluğundan dolayı okulu bıraktı. Açık liseye zorlanan öğrenciler ise, eğitim kurumlarına tavır aldı. Lise öğrencilerinin büyük bir bölümü imam hatip ve açık liseye zorlandığı için başarılı bir eğitim sistemi oluşmadı. Sistemin kapsamlı bir eğitimsel içeriği kapsamadığı için öğrenci ve öğretmen sayısının yanı sıra başarı oranını da etkiliyor. Bölgeye göre eğitim sistemi yapılmalı.

Klasik liselerin kaldırılması en büyük etken
Abbas Güçlü (Eğitimci)
Zorunlu eğitim demek bu çocukların hepsinin okulda olması demek. Ama devlet buna göz yumuyor. Çünkü öğrencilerin gideceği yer yok. Lisedeki rakamın yüksek olmasının üç nedeni var bence. Birincisi gidecek yer yok, ikincisi açık liseye yönelmek ve üniversite odaklı dershaneye gitmek, üçüncüsü ise komple bırakmak. Tüm bunların genelinde en büyük etken bence klasik liseler kaldırılması. Öğrenci ya imam hatip ya da meslek lisesi mecbur kılındı. Öğrenci imam hatibe de meslek lisesini de tercih etmiyorsa alternatifi kalmadı. Bu yüzden de açık liseye yöneldi ya da hiç okula gitmeme durumu ortaya çıktı. Mahalle liselerinin kaldırılması da bu oranın yüksek olmasına etken oldu. Zorunlu eğitim çağında çocuğun ikametin okulda olması gerekiyor sokakta değil. Açık öğretim zorunlu eğitim diye savuşturulamaz.

"Devamsızlık, açık lise bölümünde takip sıkıntısı nedeniyle yaşanıyor"
Dicle Üniversitesi Öğretim Görevlisi Sosyolog Prof Dr. Sabri Eyigün:
Hükümet, eğitimi daha da yaygınlaştırmak için 4+4+4 uygulamasına paralel olarak, uzaktan eğitim ve açık öğretim gibi, daha gevşek diye bileceğimiz bir sistemi kabul etti. Burada hedef orta öğretimde okullaşmayı yüzde 100'e çıkarmaktı. Bunun için de hem maddi sıkıntılar nedeniyle örgün eğitime gidemeyenlere imkân sunmak hem de coğrafi olarak daha uzak bir yerde eğitim göremeyenlere imkân sunmak için devam zorunluluğu olmayan yeni sistemlere izin verdi. Bazı veliler, kız çocuğunu örgün eğitim yerine daha kolay olay Açık Öğretim Lisesine kaydetmeyi uygun buldu. Takip sistemi güçlü olmayınca veya motive edici etkenler olmayınca, çocukların bir kısmı okulu bıraktı, sınavlara girmemeye başladı. Sistem son derece kapsamlı olmasına karşın, uygulamada ve takip sisteminde sıkıntıların olduğu anlaşılmaktadır. Takip sistemini güçlendirmek daha yararlı olacaktır. Sistemin etkisini anlamak için 5 yıl geçmesi gerekir.
Yaptırımlar uygulanmadığı için zorunlu eğitim de sağlanamıyor 
Pervin Kaplan (Habertürk Eğitim Editörü)
Zorunlu eğitimi kademeli 12 yıla çıkaran yasaya göre liseye devamda da yüzde yüz oranında katılımın sağlanması gerekiyor. Ancak eğitimde kopuşun özellikle lisede gerçekleşmesi bu katılımın sağlanmadığını gösteriyor. Lise eğitiminin zorunlu olmadığı yıllarda da en fazla "fire" lisede veriliyordu. Özellikle de meslek liselerinde ve 9. sınıflarda. Eğitimden çıkan öğrencilerin büyük bölümü de Doğu ve Güneydoğu illerinde ve kız çocuklarında oluyordu. Çocuklar çalıştırıldıkları ve zorla evlendirildikleri için eğitimin dışına çıkıyor. Terk nedenleri arasında da akademik başarısızlık, okulu sevmeme, ailenin eğitime ilişkin ön yargılarını ve ekonomik gerekçeleri de unutmamak gerekiyor. Bazı bölgelerde de ortaokul ve lise olmadığı için aileler çocuklarını ilçelerdeki okullara göndermiyor. MEB bu çocukların kimler olduğunu bulmalı ve okula devamlarının sağlanmasında yasal düzenlemeleri uygulamaya koymalı. Çocuğunu okula göndermeyen aileye para ve hapis cezası var. Yaptırımlar uygulanmadığı için zorunlu eğitim de sağlanamıyor. 

"Muhafazakârlık ve üniversiteye daha rahat hazırlanma isteği okuldan koparıyor"
Sait Gürsoy (Eğitimci)
Zorunlu eğitimdeki rakamların düşme nedenleri ikiye ayrılıyor. Birincisi lisede açık öğretim lisesini seçiyorlar. Özellikle lise 3 ve 4'e gelenler açık öğretim lisesini tercih edip daha rahat üniversiteye hazırlanıyorlar. Kız çocuklar özellikle açık liseyi tercih ediyorlar. Bunların bir kısmı ailelerin muhafazakâr görüşleri nedeniyle örgün eğitim yerine açık liseyi, yine bir bölümü de üniversite için tercih ediyor. Özellikle güneydoğu ve doğu kırsalında liseye devam etme oranı daha da düşüyor, açık lise olarak devam ediyorlar. Aileler bu duruma göz yumsa da liseye devam etmeyen çocukları yüzünden ileride muhakkak bir yaptırım ile karşı karşıya kalacaklardır.

"Adil gelir dağılımı olmadığı süre bu problem yaşanacak"
İsmail Koncuk (Türkiye Kamu -Sen ve Türk Eğitim Sen Genel Başkanı)
Bir kere ailevi problemleri olan öğrenciler okulu bırakıyor. Bazı aileler çocuklarını yakından takip etmiyor. Birçok aile çocuğu okula atıp bırakıyor. Eğitim ve öğretimin önemine inanmış ailelerde bu olmaz ama ekonomik sıkıntılar yaşayan aileleri zorunlu eğitime alıştıramadık. Bu tür aileler çocukları çalıştırmak ister. Anne-babanın şuuruyla ilgili bir olay. Çocuğun tarlada, dükkanda, sokakta çalışmasına ihtiyacı olan aileler var. Özellikle kırsalda bu oran fazla. Temel sebep aile ve ekonomik durumdur. Türkiye'de sağlam ve adil bir gelir dağılımı olmadığı sürece zorunlu eğitim de olsa bu problemleri yaşayacağız.Habertürk