Okul, 1914’de Erenköy Ġnas Numune Mektebi, 1916 yılında ise Erenköy Ġnas Sultanisi oldu, 1924’de Erenköy Kız Lisesi adını aldı. Erenköy Kız Lisesi, bu yıl lise eğitiminde 100 yılı geride bırakıyor.
100. Yıl münasebetiyle “100 Yüze” projesi için Erenköy Kız Liseliler Derneği tarafından yapılan çalışmalar kapsamında bir kitap, belgesel film ve özel sergi hazırlanıyor.
Türkiye'de kadın eğitimi üzerine ilk çalışmaları yapan öncü kadınlardan biri olan Aziz Haydar Hanım’ın kurduğu Ana Mekteplerinin temelleri üzerinde yükselen Erenköy Kız Lisesi, 2.Meşrutiyetten itibaren toplumda öne çıkan kadınların eğitim alarak sosyal hayata katılabilmesi gereksinimini karşılamak üzere 1911 de İnas İdadisi temelleri üzerinde kurulmuştu. Kadınların haklı eğitim alma talepleri genişledikten sonra 1916’da Sultani olarak eğitim vermeye devam etti.
Cumhuriyet döneminde de nadir kız okullarından biri olarak hizmet vermeyi sürdüren Erenköy Kız Lisesi, 24 Nisan 2016’da okul bahçesinde yapılacak Geleneksel Mezunlar Buluşması ile 100.yılını kutlayacak. Lisenin 100.yılı kutlamalarını Erenköy Kız Liseliler Derneği yürütüyor.
1945 yılında kurulan dernek, aynı zamanda Türkiye’deki en eski Sivil Toplum Kuruluşları arasında bulunuyor. “100 YÜZE” PROJESİ Erenköy Kız Lisesi’nin 100.yıl kutlamaları için hazırlanan projenin adı “100 Yüze”.
Belgeleme çalışmaları, mezunlarla sözlü tarih yöntemi kullanılarak yapılan niteliksel araştırma çalışması ve Erenköy Kız Anadolu Lisesi’nin eğitim-öğretimle ilgili arşivinde geçmiş 100 yıldan izlenimler verecek doküman, fotoğraf ve eğitim öğretim araç gereçlerinin tespit edilmesini kapsıyor. Çalışmalar; belgesel sinema yönetmeni, Maltepe Üniversitesi öğretim üyelerinden Yrd. Doç. Dr. Hakan AYTEKİN ve aynı zamanda dernek yönetim kurulu üyelerinden Öğretim Görevlisi Elif SUNGUR başkanlığında üniversitenin İletişim Fakültesi öğrencilerinin katılımı ve dernek üyelerinin katkılarıyla yürütülüyor.
Projenin ilk meyvesi olan etkileşimli sergi 24 Nisan 2016’da Erenköy Kız Lisesi bahçesinde açılacak. Bu çalışma ile Erenköy Kız Lisesi Mezunları Derneği, şimdiki öğrencilere ve gelecek kuşaklara Erenköy Kız Lisesi’nin öğrenci ve öğretmenlerinin bizzat oluşturdukları tarihi aktarmayı hedefliyor. “100 Yüze” sergisi ile okul tarihinde bilinmeyen detaylar ilk defa kamuoyu ile paylaşılacak. Sergi, eski ve yeni mezunların kendi fotoğrafları ve anılarını da ekleyebileceği “etkileşimli bir sergi “ olacak.
ERENKÖY KIZ LİSESİ ARŞİVİNDE ÇALIŞMALAR
"100 Yüze" projesi çalışmalarının bir ayağı da, Erenköy Kız Lisesi’nin arşivinde yürütülüyor. Dernek, 2015 yılında arşivin yenilenmesini gerçekleştirerek binlerce öğrenci sicil dosyası, diplomalar, mezuniyet defterleri, öğretmen sicil defterleri gibi belgelerin sağlıklı bir ortamda saklanabilmesine katkıda bulundu. Modernizasyon çalışmasının bitmesinin ardından 2016’da okul arşivindeki en eski belgelerden başlayarak inceleme başlatıldı. Şimdiye kadar ulaşılan en eski belgeler, eski yazı ile düzenlenmiş 1921 tarihli öğrenci nakil belgeleri oldu.
OSMANLI’DAN CUMHURİYET’E
Erenköy Kız Lisesi, Osmanlı'nın son dönemi ile Cumhuriyet Dönemi'nin tarihi panoramasını kendi tarihinde barındıran 100 yaşını aşmış nadir okullardan biri. 1928-1929 yılı Diploma Sicil Defterlerinde Erenköy Kız Lisesi’nden mezun olan hanımefendilerin doğum yerleri incelendiğinde Osmanlı’nın son döneminde Balkanlar, Afrika, Ortadoğu ve Anadolu'nun her yerinden İstanbul'a, Erenköy Kız Lisesi’ne eğitim için pek çok genç kadının geldiğini görülebiliyor.
1991’e kadar yatılı okul olarak her kesimden kız öğrencinin iyi eğitim almasına aracılık eden okul, daha sonra sadece gündüzlü olarak hizmet vermeye başlamış yatılı binası ile bahçesinin bir bölümü Avni Akyol Güzel Sanatlar Lisesi’ne tahsis edilmişti.
İLK’LER…
Erenköy Kız Lisesi’nden mezun olan öğrenciler bazı alanlarda Türkiye’de ilk kadın olma özelliğini taşıyor. 1920’lerde mezun olan Kevkep hanım kimya alanında ilk makalelere imza atmış, 1928 yılında mezun olan Belkıs Derman Türkiye’de ilk kadın eczacı. Türkiye’nin ve dünyanın ilk kadın Yargıtay üyesi Melahat Ruacan, ilk kadın radyolog Dr. Saadet Gören, ilk kadın müfettiş Nebahat Kunt, İlk kadın astronom ve dekanı Prof. Dr. Nüzhet Gökdoğan, ilk kadın mimarlar Leman Tomsü ve Münevver Belen, Türkiye’nin ilk kadın antropoloji profesörü Prof. Dr. Semiha Tunakan, ilk kadın arkeolog Prof.Dr.Jale İnan, ilk kadın bakan Prof.Dr.Türkan Akyol, bu isimlerden bir kaçı. Değerli sanatçılar Ayten Alpman, Macide Tanır, Nisa Serezli, Sevim Emre, Aysel Gürel, Hale Soygazi, Gülper Savaşçı Refiğ, Betül Arın, Mehru Ensari, Bennu Yıldırımlar, Demet Akbağ, Güner Özkul, Şebnem Özinal, Yasemin Kumral, Deniz Çelik, ressam Leyla Gamsız Sarptürk, yazarlar Halide Nusret Zorlutuna, İsmet Kür, Çiğdem Anad, Ayfer Tunç’da EKL mezunu isimlerden. Okul, Türkiye, Avrupa ve Dünya Güzelleri de çıkarmış; Feriha Tevfik, Mübeccel Namık, Günseli Başar ve Yeşim Palandüz. Değerli yazar Reşat Nuri Güntekin ise 1927-28 döneminde lisede Edebiyat öğretmenliği yapmış, Çalıkuşu romanındaki Feride karakterinin ilhamını bu okuldaki öğrencilerinden almış.
TARİHİ OKUL BİNASI BİR YANGINLA YOK OLDU
Şehremini Rıdvan Paşa Köşkü İtalyan mimarisi örneklerindendi. Duvarları, boy aynaları, salonları, heykelleri ile ünlü olan bu köşkün tavanları nakışlı avizelerle süslüydü. Paşanın bir cinayete kurban gitmesinin ardından köşk Mabeyinci Faik Bey’e satılır. Köşkü 7500 altına Faik Bey’den alan Maarif Nezareti 1911’de İnas İdadisi’ni açar. Okul 1916’dan itibaren Erenköy İnas Sultanisi adıyla (kız lisesi) olarak hizmet verir. Okulun yatakhane binası olan Topçu Reisi Hacı Hüseyin Paşa Köşkü de Maarif Vekilliği tarafından son sahibi 5. Murad’ın kızlarından Hatice Sultan’dan satın alınarak okulun yatılı kısmına eklenir. Okul 22 Şubat 1945’de çıkan yangın sonrasında eğitimine geçici binalarda devam eder, 1955’te yangın sonrası inşa edilen şimdiki lise binasında eğitime başlar.
KÜLLERİNDEN DOĞDU
1945 yılında yaşanan talihsiz yangınla beraber yanıp kül olan ancak öğrencilerinin bağlılığı ve sevgisi ile küllerinden yeniden doğan Erenköy Kız Lisesi’nin 1944 yılı mezunlarından ve Türkiye’nin ilk kadın doktorlarından Mutlu Urcun, anılarında o geceyi şöyle anlatıyor: “22 Şubat gecesi çıkan yangından haber alır almaz hemen okula koştum. Yangın kalıntılarının arasında büyük üzüntüyle gezindim. Köşkün gösterişli avizelerinden bir parça buldum.” Yangının çıktığı gün Erenköy Kız Lisesi Mezunları Derneği’ni kurma kararını aldıklarını anlatan Urcun, 22 arkadaşıyla beraber 71 yıllık derneğin temellerini atar. Amerika’da emekli doktor olarak yaşamını sürdüren Mutlu Urcun, yangında bulduğu avize parçasını bugüne kadar hep başucunda sakladı. Bu avize parçası artık Erenköy Kız Liseliler Derneği’nde saklanıyor. Dr. Mutlu Urcun, 2011 yılında düzenlenen mezunlar gecesinde yaptığı konuşma ile Erenköy Kız Lisesi’nin dönem Türkiye’sinde kız öğrencilerin eğitimi açsından ne kadar önemli yer tuttuğunu şöyle anlatıyor: “ Yüz yıl dile kolay… Bu okul Meral, Melda, Mutlu, biz üç kardeşe eğitim verdi. 1934-1944 yılları arasındaki bu eğitimle bizi hayata hazırladı. Ben doktor, ablalarım avukat oldular. Erenköy Kız Lisesi bize anneliği, hayat mücadelesini öğretti. Aldığımız diploma, zorlukların kapılarını açan anahtar oldu. Ben 13 yaşında beş gün beş gece sadece Melda ablamla, trenle, Sarıkamış’tan İstanbul’a gelmiştim. Sırf Erenköy Kız Lisesi’nde okumayabilmek için.”
100.YIL KUTLAMALARI SONBAHARDA DA SÜRECEK
Erenköy Kız Liseliler Derneği Başkanı Gülay Şarlak, EKL’nin 100. Yılı için 23 Nisan’da Marmara Yelken Kulübünde düzenlenen balo ile kutlamalara başladıklarını, 24 Nisan Pazar günü Geleneksel Mezunlar günü buluşmasında “100Yüze” sergi açılışının yapılacağını bildirdi. Yaz boyu belgesel film ve kitap çalışmalarına devam edecek olan dernek, Güz döneminden belgesel film çalışmalarını, yıl sonunda ise kitap çalışmasını kamuoyu ile paylaşacak.
