Dünya Pi Günü Matematik bilimcileri arasında Pi sayısının yaklaşık değerinin 3,14 olmasından dolayı her yıl 14 Mart tarihinde kutlanıyor.
BÜMED MEÇ Okullarında her sene 14 Mart Dünya Pi günü etkinlikleri kapsamında Matematik öğretmenleri önderliğinde tüm sınıf seviyelerinde etkinlikler düzenlenir. Her sınıf seviyesinin matematiksel alt yapısının birbirinden farklı olması sebebiyle düzenlediğimiz etkinlikler birbirinden farklılıklar gösterir. Birinci sınıflarla pi sayısının sembolü tanıtılır ve bu sayının çok fazla basamağı olmasına rağmen çok da büyük bir sayı olmadığından bahsedilir. Öğrencilere pi sayısının açınımının belirli bir kısmı gösterilir. Bu sayının ne kadar büyük bir sayı olduğu, bu rakamların arasında bir örüntü olup olmadığı tartışılır. Pi sayısının aynı zamanda bir sembolle de ifade edildiği ve bu sembolün Yunan alfabesinden bir harf olduğu öğretilir. Sonrasında yapılan boyama çalışmalarıyla, zihinlerinde oluşan pi sayısını yansıtmaları istenir. İkinci sınıflar birinci sınıflardan farklı olarak pi sayısını kod olarak kullanarak şehir siluetleri oluştururlar. Bu etkinlik ile hem bu sayıyı yakından tanır hem de kesir kısmının düzensiz bir şekilde ilerlediğini keşfederler. 3.sınıflar ile sayıyı ve sembolü tanımanın bir adım daha ötesine geçerek bu sayının nasıl elde edildiğini ve neden 3 ile 4 arasında olduğunu anlamalarını sağlayan bir etkinlik yaparlar. Farklı boyuttaki dairelerin çap ve çevrelerinin uzunlukları arasındaki ilişkiyi oyun hamurları yardımıyla keşfederler. Bütün, yarım ve çeyrek kavramlarından faydalanarak, bu oranın pi sayısını nasıl oluşturduğunu fark ederler. 4. Ve 5.sınıf öğrencileri yaptığımız çalışmada günlük hayatımızdan bir problem ile yola çıkar. “Kamp ateşinin etrafında ateşten hepimiz eşit uzaklıkta olacak şekilde sıralanmalıyız, ama nasıl?” Bu problem üzerinden çember kavramı üzerine konuşulur. Çemberin çevresi ve çapının birbirine bölümünün pi sayısını verdiği öğrenilir. 6.,7. ve 8.sınıf seviyelerinde pi sayısı, ondalık gösterim, kesir ve oran kavramları altında incelenerek derinleştirilir.
UNESCO tarafından onaylanmasıyla birlikte, 14 Mart tarihi artık Dünya Matematik Günü olarak kabul edilmiştir. Bu sebeple, bu sene planlayacağımız etkinliklerde öğrencilerin gelişim seviyelerine müfredatlarına uygun olarak bizler de yelpazeyi genişletmeye ve buna yönelik etkinlikler planlamaya karar verdik. Bu sene her sınıf seviyesinde farklı bir matematikçiyi ele alarak ilerleyeceğiz.
“Matematik bilgisini ve analitik düşünme becerisini” etkin bir şekilde kullanabilen bireyler yetiştirmek ;
2014-2015 eğitim öğretim yılından beri BÜMED MEÇ Okullarında “Dostum Matematik” projesi uygulanmaktadır. Bu proje kapsamında, ilkokul seviyesinden ortaokul seviyesine kadar tüm Matematik derslerinde öğretmenler Matematik dilinin kullanılmasına ve matematiksel yapının öğrencilere aktarılmasına özen gösterir. Öğrencilere matematiksel kavramlar ve bilgiler doğrudan verilmek yerine öğrencilerin bu kavramları, kavramlar arasındaki ilişkileri keşfetmelerine yönelik görevler planlanır. Öğrencilerin sınıf ortamında, ürettikleri fikirleri, keşfettikleri örüntüleri ve ilişkileri paylaşması ve arkadaşlarıyla bu fikirleri tartışması için ortam yaratılır. Bunun dışında, matematiği günlük hayat bağlamıyla, diğer disiplinlerle ilişkilendirmeye ve özellikle küçük yaş seviyesinde matematiği anlamlandırabilmek adına sanal ve somut araçlar kullanmaya önem verilir.
Dostum Matematik projesi ;
Dostum Matematik projesi okulumuzda 2014-2015 eğitim ve öğretim yılında uygulanmaya başlamıştır ve hala çalışmalarımız devam etmektedir. Proje temelinde öğrencilerin matematiksel düşünme becerilerini geliştirmeyi ve öğrencilerin matematiğin felsefesini içselleştirmesini hedeflemektedir. Bu hedef doğrultusunda ilerlerken öğrencilerin matematiği problem çözmeyle iç içe bir disiplin olarak tanımaları, sadece sonuç odaklı değil süreç odaklı öğrenmenin gerçeklemesi önemsenir. Öğrenme ortamının da çocukların soru sorduğu, matematik yaptığı ve kararlar verdiği bir şekilde düzenlemek önceliğimizdir.
Proje kapsamında akademisyenler ve öğretmenler bir arada çalıştı. Ders içeriği ve görevler üretilirken öğretmenler hem kendi arasında hem de akademisyenlerle fikir paylaşımında bulunarak içeriklerini zenginleştirdiler. Projenin ilk senelerinde, üretilen içeriklerin uygulama aşaması da gözlemlenmiş ve değerlendirilmiştir. Daha sonraki yıllarda sadece ders içeriklerinin değil ödev ve ek çalışmaların düzenlenmesi kısmında da Boğaziçi Üniversitesi öğretim görevlisi Doç. Dr. Engin Ader ile birlikte çalışmalar yapılmıştır. Hatta diğer branşlarla da bir araya gelerek disiplinler arası çalışmalar üretilmiştir. (Ader & Şeker, 2017)
Projemizin bir ürünü olarak da Doç. Dr. Engin Ader ve Vuslat Şeker tarafından Dostum Matematik Projesi el kitabı yazılı ürün olarak basılmıştır. Projenin içeriği ve amacı ile ilgili yukarıda bahsettiğim tüm bilgileri, projenin yürütülme süreci ve uygulama örneklerini bu el kitapçığında görebilirsiniz.
Okul öncesi dönemde matematiği sevdirmek için yapılabilecek aktiviteler;
Problem çözme matematik disiplininin temelini oluşturmaktadır. Problem çözme basamakları üzerinden geçilerek öğrencilerin meraklanmasını, düşünmesini, tahmin yürütmesini ve deneme yanılma yöntemlerini kullanmasını sağlayan problemler sunmak faydalı olacaktır.
Tahmin etme diğer önemli bir beceridir. Küçük yaş grubunun genellikle uzunluk ve ağırlıkla ilgili tahminleri gerçek değerlerinden oldukça uzaktır. Bu sebeple, öğrencilere bu alanlarda deneyim kazandırılması değerli olacaktır. Bu tarz çalışmaların temelinde deneyimleme ve keşfetmeye yönelik olduğu için öğrencilerin eğlenirken öğrenmesini sağlayacaktır. (Akman, 2002)
Evde matematik gelişimi nasıl desteklenmeli;
İlkokul düzeyindeki öğrencilerin matematik kazanımları günlük hayat becerilerine dayanır. Bu sebeple, öğrencilerin gerçek hayatta deneyim kazanmaları bakış açılarını ve anlamlandırma süreçlerini geliştirecektir. Market alışverişi sürecine dahil olmaları, harçlıklarını harcama ve biriktirme süreçlerini kendileri yönetmeleri, alınan meyve ve sebzelerin ağırlıklarını hissetmeleri ve uzunluk ölçüleri hakkında çevrelerinde bulunan cisimler üzerinden hissiyat kazanmaları çok faydalı olur. Bununla birlikte, çocukların çevreleri geometrik şekiller ve cisimlerle çevrili. Öğrencilerin etrafında bulunan geometrik cisim ve şekilleri incelemeleri, özelliklerini keşfetmeleri ve bu özellikleri tanımlamaları için ortamlar yaratılabilir. Öğrencilerin son dönemlerde yaptıkları kodlama çalışmaları, günlük hayattaki aşamalı işlemler (kek yapmak, çay demlemek gibi) algoritmik düşünme becerilerini geliştirir. Matematik yaparken de öğrencilerin belirli algoritmaları takip etmeleri gerekir. Günlük hayatlarında da insanlar birçok işi aşamalı olarak yapar ama farkında olmaz. Bu farkındalığı arttırmak matematiksel düşünme becerisini geliştirmek adına faydalı olur.
Matematik öğretiminde kavram öğreniminin, ilişkilendirme ve problem çözme becerisinin çok önemli olduğunu vurgulamamıza rağmen belirli bir düzeyde işlem becerisine öğrencilerin sahip olması gerekir. Yeterince hızlı işlem yapamayan ya da dört işlem yapamayan öğrencilerin daha üst kazanımları anlamlandırmada ve ilişkileri yakalamada çok zorlandığı gözlemlenir. İşlem kısmında çok zorlandıkları için bağlamdan koparlar. Bu sebeple, her öğrencinin kendi sınıf seviyesine uygun düzeyde işlem yapabilmesi gerekmektedir. Bu sebeple, öğrencilerin evde pratik yaparak hız kazanması faydalıdır.
Matematikte başarıyı artırmanın yolları;
Matematik dersinde başarılı olmak için problemlerle ve görevlerle uğraşmak ve üzerinde düşünmek gerekir. Öğrencilerin bu disipline zaman ayırmaları gerekir. Zaman ayırmaları için de öncelikli olarak bu alana ilgi duymaları, sevmeleri ve merak etmeleri gerekmektedir. Bu sebeple, özellikle öğretmenlerin derse başlarken öğrencilerin yaşantılarını dikkate alması ve öğrencilerin kendilerini kavramlarla bütünleştirmesi için ortam yaratmaları gerekir. Bu şekilde öğrenciler motive olmuş bir şekilde öğrenmeye başlayabilirler.
Planlanan derslerde öğrencilerin kafasında oluşabilecek “Neden?”, “Ne?” ve “Nasıl?” gibi sorulara cevap verilmesi ve öğrencilerin matematiği anlamlandırması gerekir. Matematik sadece dinlenerek öğrenmesi oldukça zor olan bir disiplindir, bu nedenle öğrencilere ders içinde ve ders dışında uygulama alanları tanınmalı ve bu uygulama alanları aşamalı olarak öğrencilerin ihtiyaçlarına göre belirlenmelidir. (Peker, Mirasyedioğlu, & Yalın, 2003)
Matematiği sadece ders kitaplarında ve müfredatta olduğu kadar ezber ve tekrar yöntemiyle öğretirsek, öğrenciler disiplin olarak anlamlandıramaz. Matematiğin tarihinden bahsetmek, yaşa uygun olarak belli ispat yöntemlerini tanıtmak, tahmin ve sayı hissi çalışmaları yapmak, öğrencilerin düşüncelerini, fikirlerini ve çözüm yöntemlerini yargılanmadan paylaşabilecekleri özgür ortamlar yaratmak bu disipline olan bakış açısını olumlu yönde geliştirebilir. Matematiğin ne kadar heyecanlı ve eğlenceli bir disiplin olduğunu bu şekilde keşfedebilirler. Keyifle meşgul oldukları, neden-nasıl ilişkisi içinde anlamlandırabildikleri için başarı elde etmek de çok uzak olmaz.
Kaynaklar
Ader, E., & Şeker, V. (2017). BÜMED MEÇ Okulları Matematik Öğretimi Projesi: Dostum Matematik.
Akman, B. (2002). Okulöncesi Dönemde Matematik. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 244-248.
Peker, M., Mirasyedioğlu, Ş., & Yalın, İ. (2003). Öğrenme Stillerine Dayalı Öğretimde 4MAT Öğretim Modeli. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi.
