Yaşar Üniversitesi İşletme Fakültesi Lojistik Yönetimi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yücel Öztürkoğlu ve Meslek Yüksekokulu Lojistik Programı Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Selin Gençtürk, Covid-19 döneminde çevrimiçi alışverişin artmasından yola çıkarak, yeni nesil e-perakendecilik anlayışıyla ilgili bir araştırma yaptı. Araştırma kapsamında 350 kişiyle yapılan anket, Türkiye’de Covid-19’un yayılmasını azaltmak amacıyla özellikle genç ve orta yaşlı kişilerin, e-market hizmetlerine yöneldiğini ortaya koydu. Araştırma sonucuna göre; genç ve orta yaştaki kişiler, ev wede kalma zorunluluğu ve hastalık bulaşma korkusu nedeniyle market alışverişlerini internet üzerinden gerçekleştirirken, 55 yaş üstü kişiler ise geleneksel yaklaşımları nedeniyle bu hizmetleri öncelikle tercih etmedi.
Yaşar Üniversitesi akademisyenleri Prof. Dr. Yücel Öztürkoğlu ve Dr. Öğretim Üyesi Selin Gençtürk, Covid-19 döneminde marketten eve teslim konsepti ile çalışan firmaların önemini, tüketicilerin bu e-market uygulamalarını kullanım nedenlerini ve düzeylerini araştırdı. Araştırma kapsamında oluşturulan anket, Türkiye’de ilk resmi COVID-19 vakasının teşhis edildiği 11 Mart 2020 ve vaka sayısının bini geçtiği 26 Mart 2020 tarihleri arasında, 350 kişiyle yapıldı. Ankete katılanların yüzde 15’inin 24 yaş ve altında, yüzde 13’ünün 25-34 yaş aralığında, yüzde 14’ünün 35-44 yaş aralığında, yüzde 18’inin 45-54 yaş aralığında, yüzde 40’ının ise 55 yaş ve üzerinde olduğu belirtildi. Ankete katılanların, marketten kapıya internet alışverişi yapma sıklıkları incelendiğinde; yüzde 28’inin ayda bir kez, yüzde 26’sının ayda ikiden fazla, yüzde 18’inin üç ayda bir, yüzde 6’sının yılda bir kez, yüzde 5’inin ise altı ayda bir ve yüzde 11’inin ise hiç kullanmadığı görüldü.
’55 YAŞ ÜZERİ KİŞİLER UYGULAMALARA UZAK DURDU’
Kullanıcıların güven konusunda çekinceleri olmasına rağmen, Covid-19 döneminde genç ve orta yaşlı kesimden birçok insanın e-market uygulamalarından faydalandığı görüldü. Araştırmanın sonuçlarını anlatan Dr. Öğretim Üyesi Selin Gençtürk, “Olağanüstü durumlarda dışarıda alışveriş yapmanın tehlikeli olduğu ve internet alışverişinin tüketici açısından avantajları olduğu ortaya çıktı. Marketten eve internet üzerinden alışveriş hizmetini kullanan kullanıcılar, bu sitelere karşı gerek fiyat bilgisine gerekse kendi şahsi verilerinin şirket tarafından kötü amaçla kullanamayacaklarına inandıkları için bu siteleri tercih ettikleri görüldü. Ancak özellikle salgının ilk zamanları olması nedeniyle de 55 yaş ve üzeri, bu yeni nesil marketten eve hizmet inovasyonuna daha geleneksel yaklaşmakta ve uygulamaya daha uzak durmakta. Sipariş hızı, ödeme kolaylığı, sipariş takibi, zamanında teslimat ve 24 saat sipariş verebilme kriterleri kullanıcıların bu uygulamalara yönelmesini sağlamakta. Salgın gibi sokağa çıkmanın tehlikeli olduğu durumlarda marketten kapıya alışveriş kaçınılmaz hale geldi ve araştırmayı yaptığımız süreçten bugüne baktığımızda, e-market uygulamaları, artık yaş fark etmeksizin, hayatımızın bir parçası haline gelmiş durumda” dedi.
ÇEVİRİMİÇİ SATIŞLAR ARTTI
Dr. Gençtürk, “COVID-19 sürecinde bu konuda yapılan araştırmaları incelediğimizde; salgınla birlikte online satışların ve müşteri sayısının büyük oranda arttığını gördük. En çok alışveriş yapılan ürünler tahıl, taze meyve ve sebze ve dondurulmuş gıdalar oldu. E-ticaret platformlarında satılan ürün çeşitliliğinin salgın sırasında arttığını ve satış yoğunluğunun çevrimiçi platformlara daha fazla tüketici çekebildiği de kanıtlandı” diye konuştu.
E-MARKETİ TERCİH NEDENLERİ
Araştırmanın sonuçlarına göre; kullanıcıların e-market alışverişini tercih etme nedenleri ise psikoloji, güven ve müşteri hizmetleri olmak üzere üç ana faktör altında toplandı. Psikoloji faktöründe, kişilerin bu uygulamaları kullanma nedenlerinin başında; evde kalma zorunluluğu, kalabalığa girmek istememek, hastalık bulaşma korkusu ve paketlemeye olan güven, kriterleri yer aldı. Güven faktöründe ise marketten eve internet hizmetini kullanan kişilerin, bu sitelere karşı gerek fiyat bilgisi gerekse kendi şahsi verilerinin şirket tarafından kötü amaçla kullanmayacaklarına inandıkları görüldü. Müşteri hizmeti faktöründe ise kişilerin; siparişin hızı, ödeme kolaylığı, sipariş takip, zamanında teslimat ve 24 saat sipariş verebilme kolaylıkları nedeniyle e-market uygulamalarını tercih ettiği görüldü.
