Türkiye’ye özgü, Türkiye’nin bulduğu ve hatta yabancı eğitim araştırmalarından orijinal bir örnek olarak gösterilen en önemli eğitim reformlarımızdan biriydi.
17 Nisan 1940 yılında, 3083 sayılı yasayla, Hasan Ali Yücel’in Milli Eğitim Bakanlığı yaptığı dönemde ve İsmail Hakkı Tonguç’un önderliğinde kuruldu Köy Enstitüleri…
Sağduyulu, sanatı bilen, aklı başında, özgürlükçü, vatan sevgisiyle dolu gençler yetiştiren kurumlardı. Gool piyeslerinin oynandığı, merdivenlerinde kemanların çalındığı, Shakespeare eserlerinin duvarlarında yankılandığı eğitim yuvalarıydı.
Hasan Ali Yücel'den sonra Milli Eğitim Bakanı Olan Reşat Şemsettin Sirer zamanında Köy Enstitüleri Öğretmen Okullarına dönüştürülmüştür. Bu okullar da 27 Ocak 1954'te kapatılmıştır. Kapatıldığı 1954 yılına kadar Köy Enstitülerinde 1.308 kadın ve 15.943 erkek toplam 17.251 köy öğretmeni yetişmişti.
Fakir Baykurt, Ümit Kaftancıoğlu, Talip Apaydın, Mahmut Makal, Mehmet Başaran, Pakize Türkoğlu, Hatun Birsen Başaran, Ali Dündar, Mehmet Uslu, Dursun Akçam gibi adı eğitim ve edebiyat dünyasına yazılmış çok sayıda insan bu altı yılda yetişti. Kapatılmasaydı ülkemiz eğitim sisteminin kat edeceği mesafeyi hayal dahi edemiyoruz bugün.
Hasan Âli Yücel ve İsmail Hakkı Tonguç'a (Tonguç Baba) saygıyla...
Köy Enstitülerinin 78.kuruluş yıl dönümü kutlu olsun!
KÖY ENSTİTÜLERİ MARŞI
Sürer, eker, biçeriz güvenip ötesine.
Milletin her kazancı, milletin kesesine.
Toplandık baş çiftçinin Atatürk'ün sesine
Toprakla savaş için ziraat cephesine.
Biz ulusal varlığın temeliyiz, köküyüz.
Biz yurdun öz sahibi, efendisi, köylüyüz.
İnsanı insan eden, ilkin bu soy, bu toprak
En yeni aletlerle, en içten çalışarak,
Türk için, yine yakın dünyaya örnek olmak,
Kafa dinç, el nasırlı, gönül rahat, alın ak.
Biz ulusal varlığın temeliyiz, köküyüz.
Biz yurdun öz sahibi, efendisi, köylüyüz.
Kuracağız öz yurtta dirliği, düzenliği.
Yıkıyor engelleri ulus egemenliği.
Görsün köyler bolluğu, rahatlığı, şenliği.
Bizimdir o yenilmek bilmeyen Türk benliği
Biz ulusal varlığın temeliyiz, köküyüz.
Biz yurdun öz sahibi, efendisi, köylüyüz.
