TEOG Türkçe'de "unutmak" ile ilgili soru için tartışmalar büyüyor

Merhaba Abbas Bey,

25.11.2016 tarihli ve 'Sınavlar bitti yarışa devam mı, yoksa yeni arayışlar mı?' konu başlıklı köşe yazınızda aşağıda alıntılandırdığım kısımlarla ilgili kızım ve binlerce başarılı çocuğun çektiği sıkıntılı bir soru hakkında bilgi vermek isterim.   

"Dün akşam saatlerine kadar iptali gerektiren soru şikâyeti olmadı. Biri Fen’de olmak üzere birkaç tartışmalı soru var o kadar.

Eğer bugün ve yarın da bu yönde yeni bir iddia ortaya atılmaz ve iptal gelmezse, MEB’i kutlamak gerekir.

Demek ki, yanlışsız sınav da yapılabiliyormuş!"

Kızım Ankara Bahçeşehit Koleji İncek Kampüsü 8. sınıf öğrencisi olup %100 başarı bursu ile okuluna okul birincisi olarak devam etmektedir. Türkiye genelindeki birçok sınavda (TÖDER, ÖZDEBİR, Final, TUDEM vb..) derece yapan bir öğrencidir. Ayrıca kendisi Ankara Yasemin Karakaya Bilim ve Sanat Merkezi (BİLSEM) Matematik Özel Yetenek kısmına da devam etmektedir. Son olarak 2012-2013 yılında düzenlenen Antalya Çocuklar Satranç Şampiyonası'nda Milli Takım Havuzuna girmeyi de başarmıştır.

25 Kasım 2016'da gerçekleştirilen TEOG sınavının Türkçe kitapçığında A1-B4-C6-D2 nolu soru bizim ve bizim gibi aynı şekilde çok çalışkan ve hedefleri çok yüksek olan başarılı çocuklarımızın ve ailelerinin içinin 'cız' etmesine neden olmuştur. Çünkü hergün yaklaşık 500 soru çözerek ve hemen her kaynağı tarayarak hazırlandığımız, yazın yatmadığımız ve hayalini kurduğumuz yüksek hedeflerimize ulaşacağımızı umduğumuz bu sınavda böylesine muğlak ve teknik olarak hatalı bir soruyla karşılaşmak varsa gerçekten çok ciddi bir üzüntü, yıkım ve stres altında kalmamanız imkansız. En kötüsü de kızınızın doğru yaptığını bildiğiniz halde onun tarif edilemez acısını dindirmeye çalışmanız. Şunu da belirtmekte yarar var; kızım bu soru hariç tüm soruları doğru yanıtlamıştır. 

Soruyu teknik olarak anlatmaya çalışayım. 23 Kasım 2016 tarihli TEOG sınavı Türkçe testinde, “unutmak” kelimesinin verilen cümlelerde hangi anlamlarıyla kullanıldığını sorgulayan A1-B4-C6-D2 nolu soru ikilemlere sebep olmuştur. 

“Bana verdiğin kitabı metroda unutmuşum.” Cümlesindeki unutmak sözcüğü Türk Dil Kurumunun Büyük Türkçe Sözlüğü’ndeki 2. Anlamı olan “Bir şeyi dalgınlıkla bir yerde bırakmak” anlamında 

“Şimdiye kadar biz senin ne haylazlıklarını unuttuk.” Cümlesindeki unutmak sözcüğü Türk Dil Kurumunun Büyük Türkçe Sözlüğü’ndeki 2. Anlamı olan “Bağışlamak” anlamlarında  kullanılmıştır.

“Yoğunluktan dolayı kitap okumayı da unuttuk.” cümlesi; “yoğunluk sebebi ile sözü edilen kitabı okumaya vakit ayırmayı unutmak, yapmayı hatırlamamak” olarak yorumlanabilir. Bu durumda, buradaki “unutmak” kelimesi sınava giren öğrencilerin bir kısmı tarafından “hatırlamamak” anlamıyla kullanıldığı düşünülerek sorunun cevabı “bir şeyi yapamaz duruma gelmek”  seçeneği olarak işaretlenmiştir.

Yayınlanan cevap anahtarı incelendiğinde  anlaşılan şudur ki; “Yoğunluktan dolayı kitap okumayı da unuttuk.”  cümlesinde “unutmak” kelimesi Türk Dil Kurumunun Büyük Türkçe Sözlüğü’ndeki 3. Anlamı olan “Bir şeyi yapamaz duruma gelmek” anlamında kullanıldığını kabul ederek, doğru cevabın “hatırlamamak” olduğunu göstermiştir. Türk Dil Kurumunun Büyük Türkçe Sözlüğü’ndeki 3. anlamını açıklayan örnek cümle “Onu da bilirdim eskiden memleketteyken amma sonradan unuttum” dur. Buradaki anlam önceden bilinen bir becerinin zamanla, yapılmaya yapılmaya unutulması anlamına gelebilmektedir. Mesela “Yabancı dil konuşmanın unutulması” buna örnek olarak verilebilir. “Kitap okumak” ise unutulacak bir yetenek veya eylem değildir. Bu nedenden dolayı, bu sorudaki unutmak kelimesi “bir şeyi yapamaz duruma gelmek” anlamı ile örtüşmemektedir. 

Bu bilgiler doğrultusunda farklı görüş açıları ile bakıldığında; sözü edilen soru için her iki cevaba da ulaşılabileceği görülmektedir. Diğer bir deyişle “unutmak” kelimesinin sorudaki  “Yoğunluktan dolayı kitap okumayı da unuttuk.” cümlesi içinde, hangi anlamda kullanıldığına dair bir açıklık yoktur ve  birden fazla anlama gelmektedir. Kısaca sorulan soru açıklık ilkesine uymamaktadır. 

Bu nedenlerden dolayı sorunun iptali ile ilgili itirazımızı (çocuğumuzun da moralini bozmamak adına, TEOG FİS sınavından sonra, ayrıca MEB 24 Kasım 14:00'te cevapları açıkladığı için) Cuma günü 25 Kasım 2016'da MEB Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Müdürlüğü'ne ilettik. Yanı sıra 'https://www.change.org/p/meb-teog-2016-2017-1-dönem-unutmak-sorusu-iptal-edilsin' sitesinde bu sorunun iptalini isteyen an itibariyle 17.500 destekçi bulunmaktadır. Ayrıca birçok Türkçe öğretmeni ve okul zümre başkanı da bu sorunun ne denli tartışmalı ve hatalı bir soru olduğunu vurgulamıştır. Bilfen Türkçe Zümresi Başkanı http://www.egitimajansi.com/haber/teogda-mervenin-babaannesi-belirleyici-olacak-haberi-55549h.html sitesinde 'unutmak' sorusuyla ilgili düşüncelerini açıklamıştır. 

Teşekkür eder, saygılar sunarım."