TEOG'da tarih sorusuna itiraz

"2017 TEOG 8. sınıf 2. Dönem sınavında yer alan 27/04/2017 tarihinde gerçekleştirilen T.C İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersi sınavında ki;

   "I. İnönü Savaşının kazanılması, İtilaf Devletlerinin TBMM Hükümeti'ni Londra Konferansı'na çağırmalarını sağladı.
   Bu bilgiye göre TBMM Hükümetinin Londra Konferasnına çağrılmasında aşağıdakilerden hangisi etkili olmuştur.

            A) Siyasi başarı                                  B) Askeri başarı
            C) Ekonomik Başarı                              D) Hukuki başarı"

   Şeklinde yer alan TEOG sorusu; MEB tarafından yayımlanan cevap anahtarında (B) şıkkında ki "Askeri başarı" olarak doğru cevap olarak kabul edilmiştir.

   Bu husus ilk başta lafzi olarak bakıldığı zaman doğru gibi görünsede hem Konferansın taraflarında zikredilen ülkelerin sıfatları noktasında hatalı, hemde TBMM'nin davet edilmesinde sırf  askeri başarı olarak davet edildiği bilgisi hatalıdır.

   Şöyle ki;

   1-) I. İnönü Savaşı 6-11 Ocak 1921 tarihleri arasında yapılmış, Kurtuluş Savaşı içerisinde yer alan bir savaştır. 1. Dünya Savaşı ile ifadesini bulan İtilaf Devletleri; Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı Devleti'nin bulunduğu İttifak bloğunun karşı safhasındaki bloka verilen isimdir. Temel olarak savaş başlangıcında İtilaf yani Anlaşma Bloğu  Devletleri; İngiltere, Fransa, Rusya iken, İttifak (Bağlaşma) bloğunda; Almanya, Avusturya-Macaristan, İtalya idi. 

   I. Dünya savaşı sonunda yapılan aşağıda tarihleri verilen;
   a) Brest-Litowsk Barışı (3 Mart 1918)
   b) Versailles (Versay) Antlaşması (28 Haziran 1919)
   c) Saint Germain (Sen Jermen) (10 Eylül 1919)
   d) Neully (Nöyyi) Antlaşması (27 Kasım 1919)
   e) Trianon (Triyanon) Antlaşması (04 Haziran 1920)
   f) Sevres (Sevr) Antlaşması (10 Ağustos 1920)

   Antlaşmalarının hepsinin tarihi, Kurtuluş Savaşı içerisinde yer alan I. İnönü Savaşından  önceki tarihler olup, en sonuncusu 10 Ağustos 1920 tarihli olan Sevr Antlaşması ile bu devletlerin bir araya gelmesi ile verilen İtilaf Devletleri sıfatı sona ermiştir. Bu tarihten itibaren teknik olarak İtilaf Devletlerinden bahsetmek olanağı yoktur. Konferansa; İngiltere, Fransa, İtalya, Yunanistan katılmış olup, Yunanistan 1. Dünya Savaşında Temel İtilaf Devletleri arasında bile yer almamaktadır. Savaşın başlangıcında, devamında ve sonuçlanmasında hemen hiç bir aktif pozisyonu yoktur. Dolayısıyla teknik olarak İtilaf Devletleri ifadesinin kullanılamayacağı İnönü Savaşı sonrasında "İtilaf Devletlerinin TBMM Hükümeti'ni Londra Konferansı'na çağırmalarını sağladı"  ifadesi sorulan sorunun temelini sakatlamaktadır. Yanlış temele dayalı bilgi üzerine kurulan sorunun diğer tüm yönleri doğru olsa bile kabulü imkan dahilinde değildir. Dolayısıyla sorunun iptal edilmesi gerekmektedir. 

   2-) Londra Konferansı, Kurtuluş Savaşı sırasında; İngiltere, Fransa, İtalya, Yunanistan, Osmanlı Devleti arasında görüşülmeye çalışılmış bir konferanstır.

   Konferans’a ilk başta; İngiltere, Fransa, İtalya, Yunanistan ve Osmanlı Devleti katılmıştır. T.B.M.M’yi hukuken tanımak istemeyen İngilizler önce T.B.M.M’yi Konferansa çağırmayarak İstanbul Hükümetini çağırdılar. İngilizler, Konferans'ta ikilik çıkarmak amacıyla ve T.B.M.M’ye Sevr Antlaşması’nı kabul ettirmek için İstanbul Hükümeti’nden T.B.M.M adına Mustafa Kemal’in uygun göreceği bir temsilci getirmesini istediler. İngilizler, 26 Ocak’ta Sadrazam Tevfik Paşa’ya durumu bildirdiler. Tevfik Paşa ise konferans çağrısını 27 Ocak’ta M. Kemal’e iletti. Mustafa Kemal Paşa verdiği yanıtta, Türkiye’nin tek temsilcisi olarak T.B.M.M’nin bulunduğunu ve İstanbul’un, Türk ulusu adına karar verecek yerin T.B.M.M olduğunu kabul etmesi ve eğer diğer devletler hak ve adalet kurallarına göre bir çözüm arıyorlarsa T.B.M.M’yi doğrudan çağırmaları gerektiğini bildirdi. Sadrazam’a yolladığı özel mektupta ise, Padişah’ın T.B.M.M’yi resmen tanıdığını ilan etmesini ve İstanbul’un Ankara’ya katılmasını istedi. Fakat Tevfik Paşa, İstanbul Hükümeti’nin devamının gerekli olduğunu ve işbirliği yapılmasını önerdi.

   Mustafa Kemal Paşa, katılan Devletlerin TBMM'yi doğrudan çağırmadıkları takdirde konferansa katılmamak kararındaydı. Mustafa Kemal’in kararlı tutumu karşısında ilgili Devletler, İtalya'nın siyasi ve diplomatik aracılığı ile T.B.M.M’yi de konferansa çağırdılar. Bekir Sami Bey başkanlığındaki Türk heyeti Antalya üzerinden bir İtalyan gemisiyle Brendizi’ye ve oradan de Roma’ya vardı. Konferansta Türk delegeleri arasında ikilik çıkarmak isteyen bu Devletler ilk konuşma hakkını Tevfik Paşa’ya verdiler. İtilaf Devletleri’nin oyununu bozmak isteyen Tevfik Paşa; “söz milletimin asıl temsilcilerinindir, sözün Anadolu Kurulu’na verilmesini rica ederim” dedi.

   Heyet, Türkiye sorununda tek yetkili yerin TBMM olduğunu ve doğrudan çağırılmaları gerektiğini bildiren bir nota verdi. Bunun üzerine Llyod George, Ankara’yı konferansa çağırdı.

   Yukarıda ki bilgiler göstermektedir ki TBMM ilk başta kazanmış olduğu savaş dolayısıyla direkt Londra Konferansına davet edilmemiştir. Dolayısıyla TEOG'da sorulan sorunun lafzında ki sırf "askeri başarı" olarak kabul cevabı yalnız başına mutlak doğru kabul edilemez niteliktedir. TBMM kazanmış olduğu askeri başarıya rağmen teknik olarak Konferans2ta muhatap kabul edilmemiş, ancak ve ancak hem Osmanlı Hükümeti nezdinde ki siyasi çabalar ve diğer katılan ülkeler nezdinde ki siyasi ve diplomatik çabalar sonucunda İtalya'nın arabulucu olarak siyasi ve diplomatik çabaları ile Konferans'a kabul edilmiştir.

   Şimdi sırf soru cümlesinde ki lafızdan hareketle; savaş  sonrasında konferansa çağrıldı yaklaşımı yukarıda ki tarihi gerçekle bağdaşmamaktadır. Burada verilen bilgi doğrultusunda cevap verilmesi gerektiği yaklaşımı TEOG'da araştıran, sorgulayan öğrenci profilini öteleyen bir anlayışa sürükleyecektir. Ayrıca tarihsel gerçeklik karşısında sırf faraziyeler üzerinden cavap verilmesi de kabul edilemez bir gerçeklikte karşımızda durmaktadır. Soruda ki sırf savaştaki başarı ve akabinde konferansa davet edilmesi yaklaşımı tarihsel gerçekliğin önüne geçemeyecektir. Ortada siyasi ve diplomatik temele dayalı bir çağrılma ve başarı söz konusu olan tarihsel gerçeklik bilgisine sahip olan öğrencinin hakkının haleldar olmasına sebebiyet vererek hakkaniyete aykırı bir durum doğuracaktır. Çünkü TBMM savaş sonrası Konferans'a direkt çağrılmıyor. Konferans'ın muhatabı olarak görülmüyor. Ancak ne zamanki Mustafa Kemal'in hem Osmanlı Hükümeti nezdinde hemde diğer ülkeler nezdinde siyasi ve diplomatik manevraları etkili oluyor, ondan sonra Konferans'a davet ediliyor. Dolayısıyla TBMM'nin Konferans'a davet edilmesindeki siyasi ve diplomatik başarı askeri başarının önüne geçiyor. Bu durum göz ardı edilemeyecek tarihsel bir gerçeklik ve bilgi olarak karşımızda duruyor. Bu nedenle bu sorunun cevabının yalnızca "Askeri Başarı"  olduğunu iddia etmek imkan dahilinde değildir. Bu sorunun cevabı bu yönüyle siyasi ve diplomatik başarı olarak görülmesi daha öncelikli olmakla birlikte iki cevaplı bir duruma sebebiyet verecek bir nitelik taşımaktadır.

Bu hususta gerekli iptal değerlendirmesinin yapılmasında ve kamuoyuyla konun paylaşımında yardımlarınızı rica ederim. Selam ve saygılarımla..."