ÖSYM ile Milli Eğitim Bakanlığı arasında eğitim kurumlarına yöneticilerin seçimi yazılı sınavının yapılması konusunda protokol imzalanmıştı. Bu konuyla ilgili daha önce yazdığım yazıda eğitim kurumları yöneticilerinin seçimi sınavının (EKYS) ÖSYM’nin yapmasının olumlu bir adım olduğunu yazmıştım. Yazıda bu olumlu adımın yönetici atama yönetmeliğinde yapılacak değişiklikle anlam kazanacağı da ifade edilmişti.
Milli Eğitim Bakanlığı 9 Şubat 2019 tarihli Resmi Gazeteyle söz konusu yönetmelikte değişikliğe gitti. Yönetmeliği incelediğimizde, kariyer ve liyakat esasları açısından anlamlı bir değişikliğin yapılmadığı görülmektedir.
Milli Eğitim Bakanlığı Vizyon 2023 belgesi incelendiğinde, eğitim kurumları yöneticiliğinin profesyonel bir meslek olarak görüldüğü, kariyer ve liyakat esasları çerçevesinde değişiklikten söz edilmektedir. Bakanlığın gerek yönetmelik, gerekse sınav esaslarında yaptığı değişikliye baktığımızda yazılı sınavın ÖSYM tarafından yapılması, sınavın daha objektif kriterler göre yapılması açısından önemli ancak, daha önceki yazıda da ifade edildiği gibi ikinci bir değerlendirme olarak mülakat sınavının yapılması tüm yapılan değişikliğin objektif kriterlerini önemsizleştirmektedir. Ayrıca yönetmelikte mevcut müdürlere Ek1 ile sınavsız yer değiştirme ve görevini uzatma hakkı verirken daha önce müdürlük yapmış ancak, görev süresi uzatılmamış yöneticilere bu hakkın vermemesi de hukuki sorun doğurmaktadır.
Daha önceki yazıda da ifade edildiği gibi Milli Eğitim Bakanlığı çıkardığı yasayla bir anda yaklaşık 20.000 eğitim yöneticisinin görevini sonlandırmıştır. Bu yöneticilerin bazıları yargı kararlarıyla geri döndüyse de birçok yöneticinin hukuki süreçleri devam etmektedir. Yönetici görevlendirme takvimi konusunda da sendikalar ve Milli Eğitim Bakanlığı arasında memnuniyetsizlik var. Sendikaların birçoğu önceliğin ilk defa görevlendirmelere verilmesi gerektiği yönündedir. Sendikaların ileri sürdükleri gekçelere bakıldığında her sendikanın görevlendirmeleri kendi lehinde değerlendirdikleri, kariyer ve liyakati göz ardı ettikleri görülmektedir.
Milli Eğitim Bakanlığı eğitim konularında geleceğimiz olan çocuklarımızı yarınlara daha iyi hazırlamak için eğitim yönetimi biliminin esaslarına göre; eğitim liderliğini öne plana çıkaran, kariyer ve liyakat esasları çerçevesinde, profesyonel eğitim yöneticilik sistemini geliştirmesi kaçınılmazdır. Ancak ÖSYM’nin yapacağı sınavın ücreti değerlendirildiğinde, ayrıca EKYS tarihinin ilanından hemen sonra piyasaya sürülen EKYS hazırlık kitaplarının ücreti yan yana getirildiğinde bu sınavında ayrı bir sektöre hizmet edeceği, sınav ile eğitim kurumları yönetici görevlendirme yönetmeliğinin birlikte değerlendirildiğinde kariyer ve liyakat kriterleriyle bağdaşmadığı görülmektedir.
Eğitim kurumlarına nitelikli yönetici seçmek, teste sorularının çözümünden daha fazla nitelikler gerektirmektedir. Bu konuda Üniversitelerin Eğitim Bilimleri bölümleriyle protokoller imzalanıp, eğitim yöneticiliği sınavı yerine eğitim yönetimi yüksek lisans yapma zorunluluğu getirilmelidir. Eğitim Yönetimi ve planlaması yüksek lisans programını tamamlayanlar yönetici olarak atanmalıdır. Yöneticilikte aday yönetici ve kadrolu yönetici aşamaları olmalıdır. Eğitim sistemleri gelişmiş ülkelerdeki yönetici seçme süreçleri incelenerek, ne yaptıklarına bakılarak, ülkemize uygun daha etkili eğitim kurumları yönetici seçme sistemi geliştirilebilir. Sonuç olarak Milli Eğitim Bakanlığı Vizyon Belgesindeki Kariyer ve liyakat sisteminin sözde değil eğitim bilimlerinin esaslarına göre hayata geçirilmesi ülkemizin eğitim sistemini geliştirilmesi ve iyileştirilmesi açısından önem arz etmektedir.
Ali GÜNGÖR
