Yükseköğretim Kurulu Başkanı Erol Özvar, Türk yükseköğretim sisteminin, Avrupa Yükseköğretim Alanı (AYA) 2024 Bologna Süreci Uygulama Raporu’nda 18 temel göstergenin 9’undan tam puan aldığını belirtti. Özvar, tüm göstergelerden geçer not alan Türkiye’nin, 6 temel göstergeden de 5 üzerinden 4, 3 göstergeden ise 3 puan aldığını açıkladı.
Yükseköğretimle ilgili 18 temel göstergenin bulunduğu raporda bu göstergeler 5 puan üzerinden değerlendirildi. Bu göstergelerden 9’u, eğitim seviyeleri, tanıma ve kalite güvencesine ilişkin temel taahhütlerle ilgili; 8’i yükseköğretimin sosyal boyutu, 1’i ise uluslararasılaşmayı kapsadı.
Türkiye, Bologna göstergelerinde, “AKTS Uygulamalarının Dış Kalite Güvencesiyle İzlenme Durumu”, “Akademik Hedeflere Yönelik Otomatik Tanıma Durumu”, “Dış Kalite Güvence Sisteminin Gelişim Durumu”, “Uluslararası Hareketlilik Programına Katılan Savunmasız, Dezavantajlı veya Yetersiz Düzeyde Temsil Edilen Öğrenci Gruplarının ve Personelin Desteklenme Durumu”, “Diploma Eki Uygulanma Düzeyi”, “Ulusal Yeterlilikler Çerçevelerinin Uygulanma Düzeyi”, “Dış Kalite Güvence Sistemine Öğrencilerin Katılım Düzeyi”, “Dış Kalite Güvencesine Uluslararası Katılım Düzeyi” ile “İzleme ve Veri Toplama” olmak üzere 9 başlıkta 5 tam puan aldı.
“Kapsayıcı Hayat Boyu Öğrenme İçin Geliştirilen Uygulamalar”, “Yükseköğretimde Etkili Rehberlik ve Danışmanlık Hizmetinin Verilmesi Durumu”, “Yükseköğretimde Eşitlik, Kapsayıcılık ve Çeşitlilik İçin Sağlanan Sürdürülebilir Mali Destek Verilme Durumu”, “Yükseköğretim Sistemlerine Kapsayıcı Öğrenme Ortamları ve Kurumsal Kültüre İlişkin Düzenlemeler”, “Bologna Eğitim Seviyesinin Uygulanma Durumu” ile “Sosyal Boyut Kapsamındaki İlke ve Yönergelerin Uygulanmasına Yönelik İş Birliği” başlıkları Bologna Göstergelerinde 4 puan ile derecelendirildi.
Göstergelerde 3 puan ile yapılan derecelendirmelerde ise “EQAR'a Kayıtlı Ajansların Sınır Ötesi Kalite Güvencesine Açıklık Düzeyi”, “Yükseköğretimde Hayat Boyu Öğrenme Kapsamında Esnek Öğrenme Modellerinin Uygulanması”, ve “Kamu Destekli Bursların ve Kredilerin Taşınabilirlik Durumu” başlıkları yer aldı.
Özvar, AB Komisyonu resmi internet sitesinde Türkiye raporunu ilk kez Türkçe olarak yayımladığını ifade etti.
“Veriler Türk yükseköğretiminin sahip olduğu büyük kapasiteyi ortaya koyuyor”
Yükseköğretim Kurulu Başkanı Özvar, Bologna Süreci Uygulama Raporu’na ilişkin değerlendirmesinde verilerin Türk yükseköğretiminin sahip olduğu büyük kapasiteyi açıkça ortaya koyduğunu belirtti.
AYA içinde Türk yükseköğretim sisteminin son yıllarda büyük bir ivme kazanarak birçok alanda öne çıkmayı başardığını vurgulayan Özvar, “Türkiye, yükseköğretimle ilgili göstergelerde birçok ülkeyi geride bırakmış ve başarılı bir performans sergilemiştir. Türkiye’nin yükseköğretim sisteminde sağladığı ilerlemeler, uluslararası alanda daha güçlü bir konum elde etmesini sağlamaktadır” ifadelerini kullandı.
“Kapsamlı bir değerlendirme süreci yürütüyoruz”
Raporda yer alan tüm göstergelerle ilgili olarak kapsamlı bir değerlendirme süreci yürüttüklerini kaydeden Özvar, “Özellikle tam puan alamadığımız göstergelerle ilgili alınacak önlemlerle, önümüzdeki dönemde Türkiye’nin başarısının daha da arttırılması hedeflenmektedir. Bu sürecin sonunda Türk yükseköğretiminin performansını artırmak ve mevcut güçlü yönlerini koruyarak daha da geliştirmek amacıyla gerekli önlemler hızla hayata geçirilecektir” değerlendirmesinde bulundu.
“Türkiye Değerlendirme Raporu’nu kamuoyuyla paylaşıyoruz”
Yükseköğretim Kurulu Başkanı Özvar, tarafsız ve dışarıdan bir göz tarafından hazırlanan Bologna Süreci Uygulama Raporu’nu son derece mühim bulduklarını belirterek bu anlayışla, raporun Türkiye ile ilgili bütün kısımlarını “2024 Bologna Süreci Türkiye Değerlendirme Raporu” adıyla Türkçe olarak hazırladıklarını ve tam bir şeffaflık ve hesap verebilirlik anlayışıyla kamuoyu ile paylaşma kararı aldıklarını duyurdu.
Özvar, konuya ilişkin şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bu durum, hem yükseköğretim sistemimizin performansına duyduğumuz güvenin hem de mükemmelliğe ulaşma hedefimizin açık bir tezahürüdür. Yükseköğretim Kurulu olarak yükseköğretimimizin son yıllarda gösterdiği performanstan ve güçlü görünümünden memnuniyet duyuyoruz. Ancak, Türk yükseköğretiminin tüm paydaşlarıyla birlikte gelişmeye açık yönlerimizi doğru ve objektif bir şekilde tespit etmemizin ve bunlar üzerinde hep birlikte çalışmamızın gerekli olduğuna inanıyorum. Yükseköğretim Kurulumuz bu yönde her türlü gayreti bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da göstermeye devam edecektir.”
-Türkiye erişilebilirlik ve kapsayıcılıkta Avrupa’da önde gelen ülkelerden-
Raporda Türkiye’nin yükseköğretimde eşitlik, çeşitlilik ve kapsayıcılık gibi sorunları çözebilecek üst düzey koordinasyon yapılarına veya mekanizmalara sahip Avrupa ülkelerinden biri olduğu vurgulandı.
Ayrıca Türkiye, eşitlik, kapsayıcılık ve çeşitliliği sağlamak için sürdürülebilir mali destek sunma konusunda güçlü bir taahhüt sergileyerek yükseköğretimde sosyal boyutun güçlendirilmesine yönelik uygulamalarda öne çıkan ülkelerden biri oldu.
Yükseköğretim Kurulu Başkanı Özvar, “Ülkemizin tüm kesimleri için nitelikli yükseköğretime adil erişimi sağlamayı amaçlıyoruz.” dedi.
2024 Bologna Süreci Uygulama Raporu’nda yer alan “Avrupa yükseköğretim alanına ilişkin temel veriler” başlığına göre, Türkiye, AYA ülkeleri arasında en yüksek yükseköğretim öğrenci sayısına sahip ülke. Akademik personel sayısı açısından da Türkiye, yüzde 15,1’lik bir artış kaydetti ve akademik personelin yaş ortalaması bakımından üye ülkeler arasında en genç topluluklardan birine sahip ülke oldu. Türkiye’de kadın akademik personel oranı da AYA ülkeleri ortalamasına yaklaştı.
-Avrupa Yükseköğretim Alanı (AYA) nedir?-
Avrupa’da yükseköğretimi uluslararası düzeyde standartlaştırmayı ve ülkeler arasında iş birliğini artırmayı amaçlayan bir girişimdir. AYA, yükseköğretimde kalite güvencesi, Avrupa Kredi Transfer ve Biriktirme Sistemi (AKTS) ve akademik derecelerin karşılıklı tanınması gibi ortak standartlar geliştirerek üye ülkeler arasında öğrenci ve öğretim elemanı hareketliliğini kolaylaştırmayı hedeflemektedir. Bu hedefler doğrultusunda, 1999 yılında başlatılan Bologna Süreci günümüzde 49 ülke tarafından uygulanmaktadır. Türkiye ise 2001 yılında katıldığı Bologna Süreci çerçevesinde AYA’ya uyum çalışmalarını sürdürmektedir.
-Bologna Süreci Uygulama Raporu nedir?-
Bologna Süreci Uygulama Raporu, AYA üyesi ülkelerin yükseköğretim sistemlerindeki gelişimi veya gerilemeyi gösteren ve sürece dahil tüm ülkelerin performansını ortaya koyan önemli bir belgedir. Yükseköğretim sistemlerine bütüncül bir yaklaşım sunan rapor, kapsamlı içeriğiyle dikkate değer bir kaynak olarak öne çıkmaktadır.
2024 Bologna Süreci Uygulama Raporu’nda, “Avrupa yükseköğretim alanına ilişkin temel veriler”, “eğitim seviyeleri, tanıma ve kalite güvencesine ilişkin temel taahhütler”, “temel değerler”, “sosyal boyut”, “öğrenme ve öğretme” ile “uluslararasılaşma” olmak üzere 6 ana başlık bulunmaktadır. Önceki raporlardan farklı olarak, bu yıl ilk kez temel değerler ve öğrenme ve öğretme başlıklarına da yer verilmiştir.
