Yaşar Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Candide Şentürk, son dönemde sıklıkla gündeme gelen çevrimiçi derslerin ve derslerdeki öğretmen ya da öğrencilerin görüntü ve konuşmalarının izinsiz olarak kaydedilip paylaşılmasının hukuki sorumlulukları da beraberinde getirdiğine dikkat çekti.
Dr. Öğretim Üyesi Candide Şentürk, pandemi sürecinde milyonlarca öğrencinin bilişim sistemleri aracılığıyla ders aldığını hatırlatarak, canlı ders ya da kayıtların içeriğinin herhangi bir şekilde izinsiz kaydedilerek sosyal medyada paylaşılmasının hukuki sorumluluklar doğuracağını söyledi. Şentürk, “Paylaşılan başkasına ait fotoğraf, görüntü ya da bilgiler, kişisel veri kapsamındadır. Eğer kişilerin izni olmadan paylaşım yapılırsa Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) kapsamında hapis cezasına varan cezai yaptırımları bulunmaktadır” uyarısında bulundu.
COVID-19 pandemisi nedeniyle dünyanın büyük bir kısmında olduğu gibi ülkemizde de eğitim ve öğretim faaliyetleri ağırlıklı olarak dijital ortamlar üzerinden bilişim sistemleri aracılığıyla yürütülüyor. Milli Eğitim Bakanlığı verilerine göre; Eğitim Bilişim Ağı ya da kısaca EBA, 23 Mart - 11 Aralık 2020 tarihleri arasında dünyada en çok ziyaret edilen eğitim web sitesi oldu. EBA internet sitesi bu süreçte yaklaşık 12,3 milyar kez tıklanırken mobil uygulaması da 27,3 milyon kez indirildi. Ayrıca, uzaktan eğitimde günde yaklaşık 3 milyon canlı ders yapılıyor.
Yaşar Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Candide Şentürk, pandemi sürecinde sistemin sağladığı avantajların oldukça fazla olmakla beraber, canlı ders ya da kayıtların içeriğinden görüntü alınması, fotoğraf çekilmesi ve izinsiz sosyal medyada paylaşılmasının hukuki ihtilaf yaratabileceğini vurguladı. Candide Şentürk, kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin isimden fotoğrafa kadar her türlü bilginin “kişisel veri” olarak tanımlandığını hatırlatarak, bunların izinsiz ele geçirilmesi ya da paylaşımının, cezai yaptırımları olduğunu söyledi.
İZİNSİZ PAYLAŞIM YAPANLARI BEKLEYEN CEZALAR
İzinsiz kaydetme ve izinsiz paylaşım durumunda nelerle karşılaşabileceğini anlatan Dr. Candide Şentürk, ”Canlı ders kaydındaki eğitmenlerin görüntüleri, kişisel veri niteliğinde olup KVKK tarafından koruma altına alınmıştır. Kişisel verinin işlenmesi, sistemde saklı kalabilmesi bir takım koşullara bağlı kılınmıştır. Kanun’un 4’üncü maddesi gereğince belirli, açık ve meşru amaçlar için ve işlendikleri amaçla bağlantılı, sınırlı ve ölçülü bir şekilde kişisel veriler sisteme işlenebilmektedir. Kişisel verinin aktarılması için Kanun’un 5/2 ve 6/3’teki koşullardan birinin gerçekleşmiş olması gerekmekle beraber, kişisel veriler açık rıza olmaksızın aktarılamaz. Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 135’inci maddesi hükmü gereği, hukuka aykırı olarak kişisel verileri kaydeden kimseye 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası verilebilir. TCK 136’ıncı madde gereği ise kişisel verileri, hukuka aykırı olarak bir başkasına veren, yayan veya ele geçiren kişi, 2 yıldan 4 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Yalnızca sosyal medyada değil kişisel verilerin elden ya da posta yoluyla verilmesi veya sanal ortamda taşınabilir bellek üzerine kaydedilerek ya da internet üzerinden elektronik posta ekinde gönderilmesi yoluyla verilmesi de suç kapsamındadır” dedi.
FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNU’NU DA HATIRLATTI
Ders içeriklerinin izinsiz kaydedilmesi ve paylaşılmasının doğurabileceği diğer hukuki durumlara da değinen Candide Şentürk, “5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu gereğince, derslerde ifade edilen görüşler, eğitmenin kendi kitabından ya da eserlerinden yaptığı aktarımlar eser niteliğinde olup kanunen koruma altına alınmıştır. Kanun’un 71’inci maddesi gereği ‘Bu Kanunda koruma altına alınan fikir ve sanat eserleriyle ilgili manevi, mali veya bağlantılı hakları ihlal ederek; bir eseri, icrayı, fonogramı veya yapımı hak sahibi kişilerin yazılı izni olmaksızın işleyen, temsil eden, çoğaltan, değiştiren, dağıtan, her türlü işaret, ses veya görüntü nakline yarayan araçlarla umuma ileten, yayımlayan ya da hukuka aykırı olarak işlenen veya çoğaltılan eserleri satışa arz eden, satan, kiralamak veya ödünç vermek suretiyle ya da sair şekilde yayan, ticari amaçla satın alan, ithal veya ihraç eden, kişisel kullanım amacı dışında elinde bulunduran ya da depolayan kişi hakkında 1 yıldan 5 yıla kadar hapis veya adli para cezasına hükmolunur’ denilmektedir. Bu kanun gereğince de izinsiz kayıt yapıp bunu yayanlar hakkında işlem yapılabilir” diye konuştu.
