İstanbul Aydın Üniversitesi Ortadoğu ve Kafkasya Araştırma ve Uygulama Merkezi (ORKAM) tarafından düzenlenen “Ortadoğu’daki Gelişmeler” konulu panel 01 Aralık 2011 Perşembe günü 14.00-16.00 saatleri arasında Turuncu Salon’da gerçekleşti. Yoğun bir katılım ve medyanın da ilgisi çeken panele Emekli Büyükelçi Onur ÖYMEN, Gazeteci Hüsnü MAHALLİ ve İAÜ’den Prof. Dr. Firuz D. YAŞAMIŞ katıldı. ORKAM Müdürü Yrd.Doç.Dr.Sait YILMAZ’ın moderatörlüğünü yaptığı panelin açış konuşmasında Rektörümüz Prof.Dr. Yadigar İZMİRLİ; “Bu panelde Ortadoğu’ya ve özelde Suriye’ye odaklanarak Türk dış politikasına yön verecek önemli ipuçları edineceğimize inanıyorum” dedi. Panelde konuşmacılar tarafından gündeme getirilen konulardan bazıları aşağıda özetlenmiştir.
İlk sözü alan Prof.Dr.Firuz D. YAŞAMIŞ, Arap Baharı olgusunun ekonomik ve sosyal kökenlerine değindi. Dünya nüfusu hızla artarken, kaynaklarımız aynı oranda artmamakta yani pastadan düşen pay gittikçe azalmaktadır. Pek çok ülke, iç ve dış borçlarını karşılayamıyor, gelirlerini artıramıyor, kamu yönetimindeki yolsuzluk ve rüşvet olayları ile birlikte kaynakların adil dağılımı da sorun oluyor. Halkın tatminsizleşmesi ve beklenti içine girmesi tepkinin ana kaynağıdır. Ancak, tepkilerin altında sadece ekonomi değil, sosyal boyutlar da vardır. Küreselleşme ile iletişimin artması sonucu gizli kavramı kalmadı ve insanlar ortak ihtiyaçlarını artık tartışabiliyor. Toplumların beklentileri arttı ve artık insanları kandırmak mümkün değildir. Araplar ülkelerinde; ekonomik eşitsizlik, geri kalmışlık, insan hakları sorunları, otoriter rejimler, toplumsal katılımın az olması, işsizlik, gelir azlığı ve yolsuzluk görmektedir. Arap coğrafyasında muhalefeti doğuran ortak nedenler bunlardır. Demokrasi yaygınlaşacaktır çünkü bu toplumları otoriter bir yapı altında tutmak artık mümkün değildir.
Hüsnü MAHALLİ ise ortada Arap Baharı’nın olmadığını, çok ciddi bir oyun oynandığını ifade ettikten sonra bu coğrafyada İslamcılar 30 yıldır iktidarı ele geçirmek, Batılılar ise bugüne kadar kullandıklarını değiştirmek istiyorlar dedi. Amerikalıların şöyle bir hesabı var. Tüm dünyada 1.300.000 Müslüman var, bunların %1’i teröre eğilimli olsa 13 milyon kişi eder. Bunlara karşı kullanılacak tek vasıta ılımlı İslam’dır. Ilımlı İslamcıların da 30 sene kullanıldıktan sonra rafa kaldırılacağını söyleyen Mahalli, Arap Birliği’ni toplayan Suudi Arabistan ve Katar’da demokrasinin kırıntısının olmadığını söyledi. Mahalli’ye göre Amerika gerçekte demokrasi istememektedir. Amerika, 100 yıl önce bu coğrafyada ne yapıldı ise bugün de aynı şeyleri yapmak istemektedir. Suriye bu coğrafyanın en merkezi ülkesidir çünkü o çözülmedikçe Ortadoğu çözülemez. Suriye’nin çözülmesi Sünni-Alevi, Sünni-Şii, Türk-Kürt kavgası demektir ve Ortadoğu birbirine düşürülmek istenmektedir. Ortadoğu’da bloklaşma çok net, gençler birbirine kırdırılacak, böyle planlanıyor. Irak’ta Şii-Sünni kavgasında bir milyon kişi öldü. Bir milyon dul var, çocuklar okula gitmiyor, Irak diye bir ülke kalmadı.
Irak’a petrol değil Bush’un da dediği gibi Haçlı zihniyeti ile nefret için geldiler. Saddam’ı ayartıp İran ile savaştıran da, Kuveyt’e sokan da, El Kaide ve Taliban’ı yaratan da Amerika’dır. Yaptıkları masrafın hepsini (630 milyar dolar) Suudi Arabistan’ın parasının tutulduğu ABD’deki fondan aldılar. Türkiye terör sorununu Barzani ile çözemez, Barzani Türkiye’ye gelmeden önce İran’a gidiyor. Irak ile birlikte bu coğrafya da mahvoldu. İsrail, Batının bu coğrafyadaki kilit ve tek stratejik ülkesidir. İsrail devleti ABD tarafından BM vasıtası ile kuruldu. İsrail asla barış yapmak istemez, barış yapmadığı ve Yahudi lobisi güçlü olduğu için ABD hep onu destekler. Türkiye’de kamuoyu şu anda Suriye operasyonuna hazırlanıyor. Çin ve Rusya, BM’de ilk defa birlikte Suriye kararını veto etti. Rusya, Libya ile birlikte 10 milyar dolar kaybetti. Çin, Afrika’ya giriş yaptığı Sudan’ı kaybetti, Sudan ikiye ayrıldı şimdi güneyi de bölmeye çalışıyorlar. Çin ve Rusya, Ortadoğu’da ancak İran ve Suriye ile tutunabiliyor. Libya mahvoldu, en az 500 milyar dolar zarar var ve bir daha asla bir ülke olmayacak, parçalanacak. Batının derdi sosyal ve ekonomik sorunlar değil, kendi adamlarını getirmektir. Libya’da artık sosyal ve ekonomik sorunları tartışan var mı? Batı bu coğrafyada oyunlar oynamaktadır.
Onur ÖYMEN, Dünya’da geçmişte yaşanan pek çok demokratikleşme dalgasına rağmen demokrasiye geçemeyen tek bölgenin Ortadoğu olduğunu söyledi. Wikileaks belgelerinden de anlıyoruz ki ABD, Ortadoğu’da üç kavramdan korkuyor; Kemalizm, laiklik ve milliyetçilik. Batının bugün Ortadoğu’da istediği demokrasi değil, daha fazla iktidarda tutamayacağı adamların yerine yenilerini getirmek. BOP ile demokrasi gelmez çünkü laiklik yoksa demokrasi de olmaz. Ortadoğu dünyadaki tüm merkezlerin bulunduğu bölgedir ve buranın kontrolü için seçilmiş ülke İsrail’dir. ABD, Atatürk gibi bağımsız politika üreten bir liderin kurduğu Türkiye’ye güvenmemekte, Türkleri tekin bulmamaktadır. Ortadoğu’nun içinde ise aşırı İslamcılar iktidarı ele geçirmeye çalışmaktadırlar. Bunların başında kendilerinden gayet emin Müslüman Kardeşler ve tüm Avrupa’yı Müslüman yapmak isteyen Selefiler geliyor. Mısır ve Suriye’de Müslüman Kardeşler ve diğer İslamcı gruplar tetikte bekliyor. Libya, şeriata geçeceğini açıkladı. Fas ve Tunus’ta AKP kazandı. Öte yandan demokratik olmayan pek çok Arap ülkesine tepki yok. Bahreyn ve Yemen’de de ayaklanma var ama kimse ilgilenmiyor. BM ile birlikte hareket etmezse itimat kaybeder. Türkiye önceliklerini belirlemeli, önceliği Irak’ın kuzeyi olmalıdır. ABD, Türkiye’ye yönelik terörün bitmesini istemiyor. Türkiye, Suriye’ye söylediklerinin onda birini Irak’a söylemiyor. Terör dış politikanın aracı haline gelmiştir. Tüm gemileri yakarak, yarını düşünmeden atacağı adımlar Türkiye’ye büyük zarar verir.
