Görme Engelliler, Teknolojiyi Kullanarak Daha Bağımsız Olabilirler mi?

Türkiye'nin de taraf olduğu B.M. Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme, engellilerin bağımsız yaşayabilmelerini ve yaşamın tüm alanlarına etkin katılımını sağlamak ve engellilerin diğer bireylerle eşit koşullarda fiziki çevreye, ulaşıma, bilgi ve iletişim teknolojileri ve sistemleri dahil olacak şekilde bilgi ve iletişim olanaklarına, hem kırsal hem de kentsel alanlarda halka açık diğer tesislere ve hizmetlere erişimini sağlamayı taraf devletlere ödev olarak vermektedir.

Emirgan Altı Nokta Görme Engelliler Rehabilitasyon Merkezi'nde hayata geçirilen, Görme Engelli Dostu Akıllı Rehabilitasyon Merkezi Projesi ile;
Görme engellilerin, akıllı telefonlarına yükleyecekleri bir uygulamayla, bina içerisinde gidecekleri yeri kimsenin yardımı olmadan bulabilmelerine olanak sağlayan sistemin, belediye binaları, AVM'ler, devlet kurum ve kuruluşları, hastaneler gibi kamusal alanların körcül hale getirilmesi konusunda bir örnek oluşturması hedeflenmektedir.

Ek olarak, görme engellilerin körcül teknolojilerinin kullanımı ile evde, okulda, çalışma yaşamında, bilgi ve iletişim olanaklarına erişimini kolaylaştıracak seçeneklerden haberdar olmalarını hedefleyen, aşağıda işlevleri açıklanan, araç ve gereçler Rehabilitasyon Merkezi altyapısına dahil edilmiştir.

Eye-Pal Kamera: Eye-pal kamera sistemi, total görme engelli bireylerin kitap, dergi benzeri matbu ortamdaki içeriğe erişebilmesini sağlamaktadır. Cihaz kamerasının altına yerleştirilen yazılı materyalin fotoğrafını aldıktan sonra metne dönüştürüp bilgisayar ekranında görüntülenmek üzere yazılımına transfer eder. Kamera tarafından alınan fotoğraf görüntüsü, OCR teknolojisi yardımıyla metne dönüştürülerek bilgisayar ekranında görüntülenir. Ekranda görüntülenen metinsel içerik "Ekran Okuma Yazılımı" adı verilen bilgisayar uygulamalarıyla sesli olarak görme engelli bireyin kullanımına sunulur. Kullanıcının bilgisayarında gerekli donanımın bulunması durumunda söz konusu metinsel içerik kabartma ortamda da okunabilir.

Elektronik Büyüteç Sistemi: CCTV olarak da bilinen sistem, kısmi görme yetisi bulunan fakat görme yetileri standart yazılı materyali okumaya yetmeyen kimselerin okuma engelini ortadan kaldırmak üzere tasarlanmıştır. Kullanıcılar okumak istedikleri yazılı materyali cihazın kamerasının altına yerleştirdikten sonra, kendi görme şartlarına uygun olarak kamera altındaki materyal içeriğinin punto büyüklüğünü, ön ve arka plan renklerini seçtikten sonra monitöre yansıyan görüntüden faydalanarak rahat okuma keyfini yaşarlar. Az gören kimseler ön ve arka plan renklerinin yüksek kontrast oluşturduğu durumlarda daha rahat gördüklerinden, cihaz söz konusu renk kombinasyonlarına imkan tanıyacak şekilde tasarlanmıştır.

Dokunsal Grafik Cihazı: Körlükten kaynaklanan dezavantajın kompanse edilmesinde dokunma hissinin payı oldukça büyüktür. Dolayısıyla görsel öğelerin dokunularak hissedilebilir formatlara dönüştürülmesi görme engellilerin eğitiminde kullanılan önemli bir yöntemdir. Dokunsal grafik cihazı resim, harita, grafik benzeri görsel öğeleri kabartarak dokunularak hissedilebilir materyallere dönüştürür. Dokunularak hissedilebilir formata dönüştürülecek materyalin yazıcı çıktısı cihaz tarafından algılanır ve içerik Isı ile şekil kazanabilen özel kâğıda kabartılmış olarak aktarılır.

Daisy formatında sesli kitap çözümü: Daisy "Digital Accessible Information System" ifadesinin baş harflerinden oluşan bir kısaltma ve kavramdır. Görme engelliler için oluşturulan kütüphaneler, büyük bir çoğunlukla kitapların görme engeli bulunmayan okuyucular tarafından sesli kayıtlarının aktarılmasıyla meydana gelmiştir. Ancak klasik yöntemlerle oluşturulan sesli kitapları dinleyen görme engelli kimseler bu kitapları sayfalar ve başlıklar halinde tarama imkânından mahrum bulunmaktadırlar. Daisy teknolojisi bu soruna çözüm olarak geliştirilmiştir. Daisy formatında üretilen sesli kitapları matbu kopyalarında olduğu gibi sayfalar ve başlıklar halinde taramak, istenen sayfa ve başlığa komutlarla hızlı bir şekilde ulaşmak mümkündür. Dünyada yaygın olarak kullanılan ve ülkemizde ilk defa merkezimiz tarafından uygulanacak olan bu teknolojinin yaygınlaştırılması amaçlanmaktadır.

Altı Nokta Körler Vakfı hakkında
Körlerin eğitilmesi, rehabilite edilmesi, işyerlerine yerleştirilmesi ve iş hayatında verimli hale getirilmesi, körlüğün önlenmesi ve sorunları doğrultusunda kamuoyu oluşturulması amacıyla çalışmalar yapmak üzere 1972 yılında kuruldu.
Kurucuları arasında Altı Nokta Körler Derneği, İstanbul Valiliği, İstanbul Belediyesi, Milliyet Gazetesi, Lions Yönetim Çevresi ve bazı Lions Kulüpleri, önemli iş insanları, Türkiye'de bulunan yabancı misyon mensupları bulunuyor. Altı Nokta Körler Vakfı, Milliyet gazetesinin açtığı kampanyadan elde edilen bağışın da katkısıyla Altı Nokta Körler Derneği'ne İstanbul Belediyesi'nce tahsis edilen arazi üzerine Altı Nokta Körler Rehabilitasyon Merkezi'ni inşa etmiş ve Sağlık Bakanlığı ile yapılan bir protokolle, Türkiye'nin yetişkin görme engellilere yönelik ilk rehabilitasyon merkezi, hizmete açılmıştır.

Emirgan Altı Nokta Görme Engelliler Rehabilitasyon Merkezi
Bugün, Emirgan Altı Nokta Görme Engelliler Rehabilitasyon Merkezi, Altı Nokta Körler Vakfı ile Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı arasındaki bir işbirliği protokolü çerçevesinde, yetişkin görme engellilere temel ve mesleki rehabilitasyon eğitimi hizmeti veriyor. Eğitimden yararlanmak isteyen görme engelli bireylerin bulundukları ilin Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüklerine dilekçe ile başvurmaları gerekiyor.

5,5 ay süresince yatılı olarak verilen Temel Rehabilitasyon Eğitimi, görme engelli kişinin günlük yaşamını bağımsız sürdürmesini amaçlıyor. Bu kapsamda görme engelli kursiyerlere bağımsız hareket, kişisel idare, kabartma yazı, abaküs, iş atölyesi, santral operatörlüğü, bilgisayar dersleri veriliyor.

"Körler gerekli alt yapı sağlandığında her türlü iş kolunda istihdam edilebilirler. Bunun için gerekli eğitim olanaklarının sağlanması ise toplumsal sorumluluğumuzdur."
Mesleki Rehabilitasyon Eğitim programında yer alan Masaj Eğitimi ile de görme engellilere mesleki formasyon kazandırılarak ekonomik bağımsızlıklarını sağlamalarının yolu açılıyor.
Masaj Eğitim ve Uygulama Bölümü'nde 6 ay teorik ve pratik eğitim alan kursiyerler hastanelerin fizik tedavi ünitelerinde, güzellik merkezlerinde, turistik tesislerde istihdam olanağı bulabiliyor.
Rehabilitasyon Merkezi bünyesinde faaliyet gösteren Perihan Esen Minkari Dijital Kütüphanesi bünyesinde 6000 den fazla sesli kitap kaydı bulunuyor. Kütüphane hem eğitimlere devam eden görme engelli kursiyerlerimize hem de Vakfımızdan sesli kitap talebinde bulunan tüm görme engellilere hizmet veriyor.

Rehabilitasyon Merkezi'mizde eğitim gören kursiyerlerimizin toplumsal yaşama katılımlarını güçlendirmek amacıyla müze gezileri, tiyatro ve sinema, seminerler ve benzeri etkinlikler düzenleniyor. Bunlara ek olarak Bowling Turnuvası, Olta Şenliği gibi kamusal alanlarda yapılan aktivitelerle de görünürlük sağlamayı amaçlayan çalışmalar de yapılıyor.
Altı Nokta Körler Vakfı son senelerde sağladığı fonlarla hizmetlerine toplumun körlük ve körlerle ilgili konulardaki yaklaşımlarında Avrupa standardını yakalamasını hedefleyen yeni ve çağdaş bir anlayış getirdi.