Meclis Bilişim ve İnternet Araştırma Komisyonu Başkanı Necdet Ünüvar'a son yasal düzenlemeyi sorduk.
İşte 10 soruda doğruları ve yalanlarıyla yeni internet düzenlemesi:
1-5561 sayılı kanunda yapılan son düzenlemenin gelişmiş ülkelerle değil Kuzey Kore ve İran gibi ülkelerle kıyaslanacak düzeyde olduğunu söyleyen bazı medya kuruluşları var. Bu itirazlar hakkında ne düşünüyorsunuz?
Bazı çevreler buna benzer ifadeleri, 2011 yılında kişilerin isterlerse kullanabilecekleri aile ve çocuk paketlerini içeren "Güvenli İnternet paketi" yayına girerken de söylemişti. Türkiye'yi internetin bile olmadığı ülkelerle kıyas etmek büyük haksızlık.
Kanunların zaman içerisinde, toplumun ihtiyaç ve beklentileri çerçevesinde, bunlara cevap verebilecek şekilde değişebilmesi kaçınılmazdır.
Erişim engelleme fonksiyonu benzer yapıya İngiltere'de "Internet Watch Foundation (IWF)" örnek verilebilir. Almanya ve İrlanda'da internet servis sağlayıcıların kurduğu ve işlettiği ihbar merkezleri mevcut olup, çocuk pornosu kapsamında çalışmalar yürütmektedirler.
2-Bu düzenlemenin bir sansür olduğunu düşünüyor musunuz?
Aksine, sansür sorununa bir çözüm olarak geliyor. "Sansür" diyenlerin atladığı bir nokta var. Site kullanıcılarının mağdur olma dönemi sona eriyor. Kişilik hakkı ihlali ya da özel hayatın gizliliğinin ihlali durumunda sulh ceza hakimi "mağdur" kişiyi haklı bulursa, artık bir siteyi tümüyle engelleme yerine sadece ilgili içerik engellenecek, site yine diğer yayınlarına devam edecektir. Halbuki 2007'deki kanunda mahkeme kararıyla sitenin bütünü erişime engelleniyordu.
3- Hırsızlık, özel hayata müdahale, pornografi, hakaret gibi gerçek hayatta işlenen suçların internette de suç olarak kabul edilmesi özgürlüklerin ihlali olarak kabul edilebilir mi?
Kişilerin haysiyetiyle onuruyla oynanması, Anayasanın 20. Maddesi ile güvence altına alınmış özel hayatının gizliliğinin ihlali hangi ortamda yapılırsa yapılsın suçtur. Bazı çevreler sanal hayatta işlenen suçları ısrarla önemsiz gösterme eğiliminde.. Halbuki suç sanal hayatta da, gerçek hayatta da işlense suçtur. Kuralsızlığın bir alışkanlık haline gelmesinden daha önemli bir sorun olarak önümüzde duran şey bu kötü alışkanlığa yapılacak her müdahalenin "hayati" gibi gösterilerek engellenmesi. .
4-Daha önce DNS ayarları değiştirilerek yasaklı sitelere girilebiliyordu. Yeni düzenleme ile bu mümkün olacak mı?
Eğer bir içerik gerçekten engellenmesi gereken içerikse ve hakim kararıyla karara bağlanmışsa herhalde bunun kişiyi korumak adına bütün platformlarda olması gerekir. Aksi takdirde engellenen içeriğe girilebiliyorsa düzenlemenin ne anlamı var ki ?
5-Özel hayatın gizliliği ihlal edilmesi durumunda, bu hakkı ihlal eden site mahkeme kararı olmadan TİB tarafından kapatılabilecek. Yasadışı dinleme kayıtlarına çok sık yer veren bir medya grubunun bu konuda itirazı var.
Özel hayatın gizliliği ihlali incelendiğinde belki de her gün yapılan bir eylem. TİB'in devreye girmesi için 3 şartın varlığı gerekiyor: 1- Özel hayatın gizliliğinin veya kişilik haklarının ihlali, 2- Mağdur olan kişinin başvurması, 3- Veya mağdurun yakınının başvurması.. TİB burada sadece yasal süreç ilerlerken kişinin mağduriyetinin artmasını önleyecek, aldığı engelleme kararı tedbir kararıdır, konuyla ilgili nihai kararı verecek olan Suh Ceza Hakimidir. Hakim, erişimin engellenmesi kararlarını esas olarak, yalnızca kişilik hakkının ihlalinin gerçekleştiği yayın, kısım, bölüm ile ilgili olarak verebilecek, zorunlu olmadıkça internet sitesinde yapılan yayının tümüne yönelik erişimin engellenmesine karar veremeyecektir. Erişimin engellenmesine konu içeriğin yayından çıkarılmış olması durumunda ise hakim kararı kendiliğinden hükümsüz kalacaktır.
6-Özel hayata müdahale ucu açık bir tanım değil mi? TİB bu konuda nasıl karar verecek?
Özel hayata müdahale ye TİB geçici bir süre karar verecek, asıl kapatmayı, engelleme kararında hakimin kararı geçerlidir.
7-Geçmiş yıllarda Anadolu'da bir ilçe mahkemesinde verilen bir kararla Youtube gibi milyonlarca ziyaretçisi olan bir site aylarca kapatılabiliyordu. Günümüzde de internet kullanıcılarının böyle bir endişesi var.
İşte yasa tam da dediğiniz soruna çözüm getiriyor. Eskiden başlıca sosyal ağlar,video paylaşım siteleri kapatılma durumuna düşebilirken şimdi sadece ilgili kısayol erişime engellenerek sorun çözülüyor. Türk internet kullanıcısı belki Youtube örneğine aşina fakat eski yasa çok daha büyük sorunlarla da başa çıkmak durumunda kalıyordu. Artık sadece ilgili kısayol engelleneceği için bu faaliyetlerin de internet yoluyla yürütülmesinin önüne geçilebilecek. Yeni yasa bu noktada sosyal ağ kullanıcıları da kazanım getiriyor.
8- TİB bütün internet sitesini değil, sadece özel yaşamın ihlal edildiği sayfayı kapatabilme teknolojisine sahip mi?
Erişimin engellenmesi kararlarının uygulanmasını sağlamak üzere, özel hukuk tüzel kişiliğini haiz Erişim Sağlayıcılar Birliği kurulmaktadır. Erişim sağlayıcılar birliği, erişimi engelleme konusunda tek merkez olarak düşünülmüştür. İnternet servis sağlayıcılarının faaliyetlerini sürdürebilmeleri için, erişim sağlayıcılar birliğine üye olmaları gerekmektedir. Birliğin faaliyetini sürdürmesi için yasaların gerekli gördüğü tüm yazılım ve donanım erişim sağlayıcıların kendileri tarafından karşılanacaktır.
9-5651 sayılı kanunu servis sağlayıcı firmalara ne tür yükümlükler getiriyor?
Daha önce tam bir düzenlemeleri yoktu. Kendi gelirleri ile öncelikle servis sağlayıcılar birliği kurulacak, Trafik bilgilerini saklama zaten her sağlayıcı kendi çapında yapıyordu, bu düzenlemeyle bu verilerin nasıl saklanacağı, süresi gibi yasal bazı sorumluluklar getiriyor. Birlik en azından servis sağlayıcıları tek bir noktada toplayacak ve ortak hareket etmesini sağlayacak
Avrupa Birliği ülkelerinde olduğu gibi ülkemizde de ses hizmetlerine ilişkin trafik
bilgileri belirli sürelerle saklanmaktadır. Bu madde uyarınca saklanacak olan içerik bilgisi
değil, trafik bilgisidir. Trafik bilgisi, IP numaralarının hangi tarih ve saatte irtibat
kurduklarına ilişkin bilgidir, herhangi bir şekilde içerik verisi bulundurmamaktadır.
10-Sosyal medyada her internet kullanıcısının e-mail hesaplarının, Twitter, Facebook gibi sosyal paylaşım siteleri sayfalarının takibe alınacağı düşünüyor.
Bu tarz önyargılar güvenli internet paketinden sonra da olmuştu. Sorunsuz bir şekilde o süreç geçirildi. Ne yazık ki burada insanların siyasi pozisyon alması için kitlelere farklı şeyler olacakmış imajı verenler var.
Zaten iletişim trafiği servis sağlayıcılar tarafından kanunda bir düzenleme olmadan saklıyor ve isterse paylaşabiliyor. Bu düzenleme aslında bu konuda sisteme bir çeki düzen veriyor. Saklanan şey içerik değil, trafik bilgisidir.
