OZAN ÖMER KADÜKER / MİLLİYET
Her yıl yeni meslekler hayatımıza giriyor. 10 yıl önce ‘Geleceğin meslekleri’ diye önerilen bölümler dahi geçerliliğini yitirebiliyor. Özellikle yapay zekânın meslekler üzerindeki etkisi giderek artıyor. Peki, üniversite ve bölüm seçerken nelere dikkat etmeli? Adaylar hangi alanlara yönelirse iş bulmakta zorlanmazlar? “Geleceğin Meslekleri” kitabının da yazarı olan İstinye Üniversitesi Yönetim Bilişim Sistemleri Bölüm Başkanı Doç. Dr. Şebnem Özdemir, bu konudaki sorularımızı cevapladı:
Yıldızı parlayan meslekler neler olacak?
Üretici yapay zekâların ortaya çıkışıyla beraber en gözde yetenek makine ile iletişim kurabilmek ve düşünce zinciri oluşturmak olacak. Bu nedenle istem (prompt) mühendisliği, istem simyager, düşünce zinciri uzmanlığı gibi oldukça yeni meslekler parlayacaktır. Prompt mühendisliği Ocak 2023’ten beri oldukça kıymetli bir meslek olarak karşımıza çıkıyor. Bir üretici yapay zekâya yeterli bilgiyi verip ve doğru soruları sorarak ona bir problemi çözdürmek ya da bir işi yaptırmak gibi düşünebilirsiniz. Prompt mühendisliği Mayıs 2023’te güncellendi ve kapsamı genişledi, düşünce zinciri uzmanlığına evrildi. Çünkü karşımızdaki üretici yapay zekâlar gelişiyor, onlar geliştikçe bizim de onlardan bir problemin çözümünü alma şeklimiz gelişti. Görsel tasarım tarafında ise prompt simyagerliği ile karşı karşıyayız, görsel üreten üretici yapay zekâlarla çalışabilme becerisi bu mesleğin ana odağı. Eski ve bilindik mesleklerden de en ön plana çıkan veri bilimci, sistem analist, yönetim bilişim sistemleri uzmanı olacaktır. Bireysel çaba gerekiyor
Bu meslekleri yapabilmek için üniversitelerde hangi programları okumak gerekiyor?
Ülkemizde 1-2 üniversite dışında henüz üretici yapay zekâları programına entegre etmiş üniversite bulunmuyor. Dolayısıyla şu etapta üretici yapay zekâ alanındaki bu meslekleri yapabilmek için bireysel çaba gerekiyor. Eski müfredatlar; henüz hâlâ yok olmaya, istihdam oranı düşmeye mahkum mesleklere hazırlıyor. Örneğin web tasarımcılığı… Eski ancak geleceği hâlâ parlak meslekler için okunabilecek bölümler, matematik, matematik mühendisliği, istatistik, endüstri mühendisliği, yönetim bilişim sistemleri, donanım mühendisliği, veri bilimci yetiştiren programlar sayılabilir. Ancak bunların da müfredatları ve kendilerini yeni gelişmelere ne kadar adapte edebildikleri önemli.
Bölüm tercihi yapacak öğrencilere önerileriniz neler?
Şimdinin verisi ile 4-5 yıl sonrasının kararını vermeyin. Ekim 2022’de ChatGPT yoktu, Şubat 2023’te mahkemelerde hukuki danışman ve bilirkişi olarak kullanıldı, Mart 2023’te startup yöneticisi, iş fikri geliştirme uzmanı olarak çalıştırıldı, Mayıs 2023’te web programcısı olarak aktif şekilde devreye alındı, Temmuz 2023’te önemli bir firmanın müşteri ilişkileri çalışanlarının yüzde 90’ının yerini aldı. Görüldüğü gibi gelecek oldukça hızlı bir değişime girdi. Eskiden birkaç nesilde değişen meslekler, 4-5 yılda değişirdi, şimdi 2-3 yıl… Yani seçtiğiniz bölümü okurken, o bölümün kapsadığı meslek en az iki kez değişime uğrayacak. Bu nedenle seçimlerinizi müfredatlarını güncellemekten çekinmeyen, yeni dönemin becerileri/yetkinlikleri konusunda sizi aydınlatacak, vizyon kazandıracak bölümlerden yana yapmanızı tavsiye ederim.
Üniversite yeterli değil
Üniversite okumanın artık tek başına yeterli olmadığını belirten Doç. Dr. Şebnem Özdemir “Bireyin gelişmeleri takip etmesi için kendini güncellemesi şart. Bir kere şunu kabul etmek gerek, veri ve bilişimin olmadığı hiçbir iş kalmayacak. Bu nedenle veri okuryazarlığı ve bilişim alanındaki gelişmeleri takip etmek inanılmaz önemli” dedi. Doğru ve güncel bilgilerin öğrenilmesi gerektiğine dikkat çeken Özdemir “Kendimizi sürekli bir öğrenme döngüsündeyiz gibi düşünmeli, ne olursa olsun yeniden öğrenmeye açık olmalıyız” ifadelerini kullandı
