Stanford kömüre “hayır” dedi

Son örnek olan Stanford Üniversitesi, bu alanda en büyük yatırım bütçesine sahip eğitim kurumu olarak aralarından sıyrılıyor.

Soma’da yaşananları pek çok kişi farklı şekillerde algılıyor: kader, ihmal, cinayet, katliam. Çoğu kişinin olaya bakış açısı ne yazık ki siyasi zeminden kurtulup tamamen insani ve çevresel bir boyuta gelemiyor. Bir yanda yas, diğer yanda veriler… Bu veriler arasında dikkat çekenlerden biri de Soma’da çıkarılan kömürün kalitesine ve kullanım alanına işaret ediyor. En son resmi açıklamaya göre 301 kişiye mezar olan madenden çıkarılan kömür devlet tarafından satın alınıyor ve büyük bir bölümü termik santrallerde yakıt olarak kullanılıyor. Yani bu kömürle elektrik üretiliyor. Üstelik olabilecek en kirli yöntemlerden biriyle… Öte yandan, çevre dostu bir alternatif olarak lanse edilmeye çalışılan nükleer santraller de gündemde. Ekonominin acımasız çarkları hızla dönüyor. Kimse bunun dışında kalmak istemiyor. Daha doğrusu, hemen hemen hiç kimse diyelim çünkü bazı istisnalar var. ABD’deki Stanford Üniversitesi gibi.

Üniversite, enerji üretimi amaçlı kömür çıkaran halka açık şirketlerin hisselerine artık yatırım yapmayacağını açıkladı. “Üniversitenin yatırımından ne olur ki?” demeyin. Stanford Üniversitesi 18,7 milyar ABD doları tutarında bir servetin sahibi. Üniversite, bu tür şirketlerin hisselerine yeni yatırım yapmamanın ötesinde, mevcut yatırımlarını da başka fonlara aktaracak.

Üniversitenin rektörü John Hennessy, alınan bu kararı şöyle açıklıyor: “Stanford bir dünya vatandaşıdır, dolayısıyla sürdürülebilirliği teşvik etme konusunda sorumluluğumuz olduğuna inanıyoruz. Araştırma faaliyetlerimizi, eğitim programlarımızı ve kampüslerimizdeki operasyonları da bu bilinçle yürütüyoruz. Kömür, enerji üretiminde en fazla karbon salımına neden olan kaynaklardan biri ve kömür yerine kullanılabilecek başka kaynaklarımız var. Stanford Üniversitesi olarak sürdürülebilir ve verimli enerji çözümleri geliştirmek üzere yapılan çalışmalara da katılıyoruz. Bu bağlamda kömür şirketlerinin hisselerine yatırım yapmama kararımız küçük ama yapıcı bir adımdır.”

ABD’nin en önemli eğitim kurumlarından birinin aldığı bu karar geniş yankı uyandırdı ama Stanford Üniversitesi bu konuda ne ilk ne de tek örnek. College of the Atlantic, Green Mountain College,   Hampshire College, San Francisco State University gibi başka pek çok okul benzer kararları bir süredir uyguluyor. Dünyanın en büyük eğitim kurumlarından Harvard Üniversitesi’nin de bu tür bir girişime imza atması ise hem kamuoyu hem de öğrenciler tarafından dört gözle bekleniyor.

Konuyla ilgilenenlere bir de ek bilgi verelim: Enerji üretiminde kömür kullanımı iklim değişikliğine yol açmanın yanı sıra hava kirliliği de yaratıyor. Hava kirliliğinin de insan sağlığı üzerindeki etkileri malum. Harvard Medical School tarafından yapılan bir araştırmaya göre kömürden kaynaklanan akciğer hastalıkları, kalp hastalıkları ve su kirliliğinin ABD’ye yıllık maliyeti 500 milyar dolara yaklaşıyor.