Tüm Dünyadan Yasaya Tepki

Tür­ki­ye­’de­ki tar­tış­ma­lı in­ter­net ya­sa­sı­na eleş­ti­ri ya­ğı­yor. ABD Dı­şiş­le­ri Ba­kan­lı­ğı, “Ö­ne­ri­len ted­bir­le­rin ifa­de öz­gür­lü­ğü ko­nu­sun­da­ki ulus­la­ra­ra­sı stan­dart­la­ra uyum­lu ol­ma­dı­ğı­na da­ir kay­gı­la­rı pay­la­şı­yo­ru­z” der­ken, dün­ya­nın ön­de ge­len in­san hak­la­rı ör­güt­le­ri ve ulus­la­ra­ra­sı ba­sın ku­ru­luş­la­rı, “Çağ­dı­şı­” di­ye de­ğer­len­dir­dik­le­ri ya­sa için Cum­hur­baş­ka­nı­’na ve­to çağ­rı­sı yap­tı.

Türk ka­mu­oyan­da uzun sü­re­dir tar­tı­şı­lan ve ön­ce­ki gün TBMM’­den ge­çen in­ter­net dü­zen­le­me­si­ne tep­ki­ler gi­de­rek ar­tı­yor. Ulus­la­ra­sı ba­sın ör­güt­le­ri, si­vil top­lum ku­ru­luş­la­rı­nın ya­nı sı­ra ABD Di­şiş­le­ri Ba­kan­lı­ğı da bir açık­la­ma ya­pa­rak ya­sa­ya tep­ki gös­ter­di. Dış ba­sın ise ya­sa­nın, yol­suz­luk skan­da­lı­nın ar­dın­dan ge­len bir ham­le ol­du­ğu­na vur­gu yap­tı.

AGİT: DEĞİŞİKLİK HA­YAL KI­RIK­LI­ĞI

Av­ru­pa Gü­ven­lik ve İş­bir­li­ği Teş­ki­la­tı (AGİT) Ba­sın Öz­gür­lü­ğü Tem­sil­ci­si Dun­ya Mi­ya­to­viç, in­ter­net ya­sa­sın­da ya­pı­lan son de­ği­şik­li­ğin ser­vis ve hos­ting sağ­la­yı­cı­la­rı­na oran­tı­sız bir yük ge­ti­re­ce­ği­ni be­lirt­ti. Ko­nuy­la il­gi­li e-pos­ta ile açık­la­ma ya­pan Mi­ya­to­viç, “Ye­ni ön­lem­ler, yö­ne­ti­min in­ter­ne­te kap­sam­lı şe­kil­de mü­da­ha­le et­me­si­ne ve Tür­ki­ye­’de­ki tüm in­ter­net kul­la­nı­cı­la­rı­nın bil­gi­le­ri­ni mah­ke­me gö­ze­ti­mi ol­mak­sı­zın el­de et­me­si­ne im­kan ta­nı­yo­r” de­di. Ki­şi­sel hak­lar ve özel ha­ya­tın giz­li­li­ği­nin ko­run­ma­sı ama­cıy­la çı­ka­rıl­dı­ğı be­lir­ti­len ya­sa­nın, yö­ne­ti­me kon­trol­süz bir tak­dir hak­kı ve­re­rek in­ter­ne­ti en­gel­le­me­ye da­ir ye­ni yön­tem­le­re yol aça­bi­le­ce­ği uya­rı­sı­nı ya­pan Mi­ya­to­viç, “Par­la­men­to­nun, tav­si­ye­le­ri­mi dik­ka­te al­ma­dan, ka­mu­oyu ve pay­daş­lar­la is­ti­şa­re et­me­den ya­sa­yı ge­çir­me­si ha­yal kı­rık­lı­ğı­na yol aç­tı­” diye konuştu.

ABD: KAY­GI­LA­RI PAY­LA­ŞI­YO­RUZ

ABD Dı­şiş­le­ri Ba­kan­lı­ğı Söz­cü­sü Jen Psa­ki: De­mok­ra­si­le­rin, halk­la­rın fark­lı ses­le­riy­le güç­len­di­ği­ne ina­nı­yo­ru­z. A­GİT’in, yasanın ifa­de öz­gür­lü­ğü ko­nu­sun­da­ki ulus­la­ra­ra­sı stan­dart­lar­la uyum­lu ol­ma­dı­ğı­na da­ir kay­gı­la­rı­nı pay­la­şı­yo­ruz. İfa­de öz­gür­lü­ğü­nü, araş­tır­ma ga­ze­te­ci­li­ği, ga­ze­te­ci­le­rin kay­nak­la­rı­nın ko­run­ma­sı­nı, in­ter­netten bil­gi­ye eri­şim ve si­ya­si tar­tış­ma­la­rı önem­li öl­çü­de et­ki­le­me po­tan­si­ye­li­ne sa­hip. Tür­ki­ye­’nin in­ter­net kul­la­nı­mı­na ya­sak­lar ge­ti­ren mev­zu­at du­ru­mu­nu iz­li­yo­ruz. Dün­ya ge­ne­lin­de ifa­de öz­gür­lü­ğü­nü güç­lü bi­çim­de sa­vu­nu­yo­ruz.

HRW: Gül veto etmeli

İn­san Hak­la­rı İz­le­me Ör­gü­tü­’nün (HRW) Tür­ki­ye araş­tır­ma­cı­sı Em­ma Sinc­la­ir-Webb “Şu an­da Tür­ki­ye­’nin en son ih­ti­yaç duy­du­ğu şey, da­ha faz­la san­sür ola­ca­k” der­ken ya­sa­yı ve­to et­me­si için Cum­hur­baş­ka­nı Ab­dul­lah Gü­l’­e çağ­rı­da bu­lun­du. Sinc­la­ir-Webb, “Tür­ki­ye­’nin bil­gi­ye eri­şim hak­kı, ifa­de öz­gür­lü­ğü ve özel ha­ya­tın giz­li­li­ği hak­kı­na say­gı gös­ter­me yü­küm­lü­lü­ğü­nü ih­lal et­me­me­si için Cum­hur­baş­ka­nı Gül bu ye­ni dü­zen­le­me­yi ve­to et­me­li­” de­di­ği açık­la­ma­sın­da ay­rı­ca “Za­ten kı­sıt­la­yı­cı olan in­ter­net ya­sa­sı­nın de­ğiş­ti­ril­me­si, Tür­ki­ye­’de ifa­de öz­gür­lü­ğü ve özel ha­ya­tın giz­li­li­ği­nin eroz­yo­na uğ­ra­tıl­ma­sı yö­nün­de atı­lan ye­ni bir adım­dı­r” gö­rü­şü­nü di­le ge­tir­di.

Ör­güt, za­man­la­ma dik­ka­te alın­dı­ğın­da, bu ye­ni dü­zen­le­me­ler­le, “sa­vun­ma­ya ge­çen bir hü­kü­me­tin, eleş­ti­ri­le­ri sus­tur­mak ve si­ya­si açı­dan za­rar­lı ola­cak her tür mal­ze­me­yi key­fi ola­rak kı­sıt­la­mak için yet­ki­le­ri­ni ar­tır­ma­ya ça­lış­ma­sı­nı­n” kay­gı uyan­dır­dı­ğı­nı kay­det­ti.

Hiçbir yasak sürekli Kılınmamıştır

CHP Ge­nel Baş­ka­nı Ke­mal Kı­lıç­da­roğ­lu, İs­tan­bu­l’­da YAR­SAV ta­ra­fın­dan dü­zen­le­nen “Kuv­vet­ler Ay­rı­mı, Yar­gı Ba­ğım­sız­lı­ğı ve Yar­gı Yük­sek Ku­rul­la­rı­” baş­lık­lı ulus­la­ra­ra­sı sem­poz­yu­ma ka­tıl­dı. Top­lan­tı­nın ar­dın­dan ga­ze­te­ci­le­rin so­ru­la­rı­nı ya­nıt­la­yan Kı­lıç­da­roğ­lu, TBMM’­de ka­bul edi­len in­ter­net dü­zen­le­me­siy­le il­gi­li so­ru üze­ri­ne “İs­te­dik­le­ri ya­sak­la­rı ge­tir­sin­ler mil­let kı­ra­cak bu ya­sak­la­rı. Hiç­bir ya­sak sü­rek­li kı­lın­ma­mış­tır. Ke­nan Ev­ren de­ne­di ol­ma­dı. Apo­let­siz bir dik­ta­tör ya­sak ge­tir­me­ye ça­lı­şı­yor bu da ol­ma­ya­ca­k” de­di. Kı­lıç­da­roğ­lu, bir ga­ze­te­ci­nin Cum­hur­baş­ka­nı Gü­l‘­den bir ve­to bek­le­yip bek­le­me­di­ğiy­le il­gi­li so­ru­su üze­ri­ne şöy­le ko­nuş­tu:

“Sa­yın Cum­hur­baş­ka­nı­nın öz­gür­lük­ten ve de­mok­ra­si­den ya­na ta­vır koy­ma­sı ge­re­kir. Sa­yın Cum­hur­baş­ka­nı­’nın ta­raf­sız­lı­ğı baş­ka bir an­lam­da­dır. ‘A­na­ya­sa­’ya ay­kı­rı dü­zen­le­me­ler ge­lir, açık açık ben bu­nu gö­rü­rüm ama ben ta­raf­sı­zım bun­la­rı im­za­ları­m’ de­mek Cum­hur­baş­kan­lı­ğı ma­ka­mı­nı yıp­ra­tır. Cum­hur­baş­ka­nı Ana­ya­sa­’ya sa­da­kat ye­mi­ni iç­miş­tir, onun ge­re­ği­ni yap­mak zo­run­da­dır. Ya­sak­la­rı sa­vu­na­maz bir ül­ke­nin cum­hur­baş­ka­nı. “Öz­gür­lük­le­ri kı­sıt­la­ya­ca­ğı­m’ di­ye ge­len bir hü­kü­me­tin ge­tir­di­ği ya­sal dü­zen­le­me­le­ri sa­vu­na­maz bir cum­hur­baş­ka­nı. Cum­hur­baş­ka­nın ta­raf­sız­lı­ğı, onun ba­ğım­sız­lı­ğı ve gü­cü­nü Ana­ya­sa­’dan al­dı­ğı ko­nu­mu­nu Sa­yın Cum­hur­baş­ka­nı­’nın unut­ma­ma­sı ge­re­kir.”

“Türkiye’de sansür gelenek haline geldi”

Sı­nır Ta­nı­ma­yan Ga­ze­te­ci­ler Ör­gü­tü (RSF) Ba­sın Söz­cü­sü Chris­toph Dre­yer, in­ter­net ya­sa­sı­nı “san­sü­rü ge­niş­le­ten bir adı­m” ola­rak ni­te­ler­ken “Tür­ki­ye­’de san­sür ge­le­nek ha­li­ni al­dı­” eleş­ti­ri­sin­de de bu­lun­du. “Bu du­ru­mu çok prob­lem­li bu­lu­yor, Tür­ki­ye­‘de in­ter­ne­tin san­sür­len­me­si ve kon­trol edil­me­si im­kan­la­rı­nı bü­yük öl­çü­de ge­niş­le­ten bir adım ola­rak gö­rü­yo­ru­z” di­yen Dre­yer şöy­le de­vam et­ti: “Zi­ra bir yan­dan in­ter­net say­fa­la­rı­nın içe­rik­le­ri ne­de­niy­le ka­pa­tıl­ma­sı müm­kün ha­le ge­li­yor, ör­ne­ğin si­ya­si çağ­rı­da bu­lu­nan say­fa­lar. Çün­kü ay­rım­cı­lık ya da ha­ka­ret içer­me­si in­ter­net say­fa­la­rı­nı ka­pat­ma kri­te­ri ola­rak gö­rü­lü­yor. Di­ğer yan­dan bir hu­kuk dev­le­ti­ne uy­gun kon­trol kal­dı­rı­lı­yor ve bu, ha­kim­ler ta­ra­fın­dan de­net­len­me­si çok zor bir ku­ru­ma dev­re­di­li­yor.”

Özel­lik­le Ge­zi ey­lem­le­rin­den bu ya­na Baş­ba­kan Er­do­ğa­n’­ın “in­ter­ne­te kar­şı al­dı­ğı tu­tu­mu­” de­ğer­len­di­ren Dre­yer, ön­ce­ki yıl­lar­da fark­lı ne­den­ler­den do­la­yı eri­şi­mi en­gel­le­nen Yo­utu­be say­fa­la­rı­na da dik­kat çe­ke­rek, “San­sü­r Tür­ki­ye­’de bir ge­le­nek ha­li­ne gel­di­” de­di. Tür­ki­ye­’de­ki ye­ni in­ter­net ya­sa­sı­nın yol­suz­luk skan­da­lı son­ra­sı­na denk gel­me­si­nin te­sa­düf ol­ma­dı­ğı­nı sa­vu­nan Dre­yer, “So­run yal­nız­ca bu san­sür de­ğil. Bun­la­rın hep­si Er­do­ğa­n’­ın ve AK­P’­nin in­ter­net­te­ki ege­men­lik sa­ha­sı­nı ge­niş­let­me­ye ça­lış­tı­ğı bir bağ­lam içe­ri­sin­de mey­da­na ge­li­yor. Bu da hü­kü­me­tin, in­ter­ne­tin ka­mu­oyu oluş­tur­ma ko­nu­sun­da ne gi­bi bir gü­ce sa­hip ol­du­ğu­nu an­la­dı­ğı­nı ve in­ter­net üze­rin­de kon­trol kur­ma­ya ça­lış­tı­ğı­nı gös­te­ri­yo­r” di­ye ko­nuş­tu.

Af örgütü: Hedeflenmiş sansürü kolaylaştıracak

Ulus­la­ra­ra­sı Af Ör­gü­tü­’nün Tür­ki­ye araş­tır­ma­cı­sı An­drew Gard­ner, ya­sa ile in­ter­net üze­rin­de­ki kon­tro­lü, yar­gı de­ne­ti­min­den uzak­laş­tı­rıp da­ha çok hü­kü­me­tin el­le­ri­ne bı­ra­ka­ca­ğı­nı sa­vu­nur­ken “he­def­len­miş san­sü­rü ko­lay­laş­tı­ra­ca­ğı­nı­” vur­gu­la­dı. Gard­ner, in­ter­net ya­sa­sı­na iliş­kin “Ya­sa­nın, in­ter­net üze­rin­de­ki kon­tro­lü da­ha faz­la hü­kü­me­tin el­le­ri­ne ve­rir­ken yar­gı de­ne­ti­min­den uzak­laş­tır­ma­sı kay­gı ve­ri­ci­” di­ye ko­nuş­tu.”Za­ten hü­kü­met, dü­şün­ce ay­rı­lı­ğı­na ve mu­ha­lif gö­rüş­le­re çok az to­le­ran­sı­nın ol­du­ğu­nu gös­ter­miş­ti­” ifa­de­si­ni kul­la­nan Gard­ner, ya­sa­nın “bi­rey­sel Twit­ter pro­fil­le­ri­” san­sü­rü gi­bi “he­def­len­miş san­sü­rü ko­lay­laş­tı­ra­ca­ğı­nı­” söy­le­di.

TÜRKONFED: AB süreci yara alacak

Türk Gi­ri­şim ve İş Dün­ya­sı Kon­fe­de­ras­yo­nu (TÜR­KON­FED), dü­zen­le­meyi “Bu du­ru­mu ne ken­di in­sa­nı­mı­za ne de dün­ya­ya an­la­ta­bi­li­riz” şeklinde değerlendirdi. Süleyman Onat­ça, şu görüşleri dile getirdi: “Da­ha faz­la de­mok­ra­si­ye, da­ha faz­la şef­faf­lı­ğa ve da­ha faz­la öz­gür­lü­ğe, da­ha faz­la ino­vas­yo­na, Ar-Ge’­ye ve tek­no­lo­ji­ye sa­hip ol­ma­mız ge­re­ken sü­reç­te böy­le­si bir kı­sıt­la­ma Tür­ki­ye­’ye ya­kış­maz. Yar­gı ka­ra­rı ol­ma­dan in­ter­net si­te­si ka­pat­ma yet­ki­si yü­rüt­me­ye dev­re­di­le­mez. İn­ter­ne­ti et­kin kul­la­nan, sos­yal med­ya­da ‘in­ter­net­te her­kes öz­gür ol­ma­lı­’ içe­rik­li me­saj­la­rı­nı oku­du­ğu­muz Sa­yın Gü­l’­ün bu ka­nu­nu­nu onay­la­ma­ya­ca­ğı­nı umu­yo­ru­z. Ka­nu­nun yü­rür­lü­ğe gir­me­si du­ru­mun­da Av­ru­pa Bir­li­ği sü­re­ci­ de ya­ra ala­ca­k.

TÜSİAD’dan Gül’e sansür mektubu

TÜSİAD Başkanı Muharrem Yılmaz, yeni iternet yasası ilgili eleştirilerini bir mektupla Cumhurbaşkanı Gül’e iletti. Düzenlemelerin temel hak ve özgürlükler ile internet ekonomisi açısından yaratabileceği sakıncaların dile getirildiği mektupta ifadelere yer verildi: “Kamuoyunda ciddi tepkilere yol açan düzenleme ile ilgili sivil toplum örgütleri, bilişim hukuku uzmanları ve diğer kesimlerin eleştiri ve öneriler maalesef dikkat alınmamıştır. Düzenlemenin olumlu yönde hiçbir değişiklik yapılmadan kabulü, hem katılımcı demokrasinin işleyişi hem de düzenlemenin doğurabileceği sakıncaların önlenmesi açısından beklentileri boşa çıkarmıştır. Ülkemizde internet düzenlemesi denilince hemen yasaklama refleksinin devreye girmesi kabul edilebilir bir durum değildir. Bu bağlamda, söz konusu kanunun, AİHM ve diğer uluslararası antlaşmaların tanımladığı ifade özgürlüğü de dâhil temel insan hakları kriterlerini içerecek şekilde düzenlenmesi gerektiğine kuvvetle inanıyoruz.”

TGF: Çağdışı bir düzenleme

Tür­ki­ye Ga­ze­te­ci­ler Fe­de­ras­yo­nu (TGF) Ge­nel Baş­ka­nı Atil­la Ser­tel, ile­ti­şim ve tek­no­lo­ji ça­ğın­da böy­le­si­ne bir dü­zen­le­me­nin “çağ­dı­şı­” ol­du­ğu­nu vur­gu­la­yarak, ak­tif bir in­ter­net kul­la­nı­cı­sı olan Cum­hur­baş­ka­nı Gü­l’­ü ya­sa­yı ve­to et­me­ye ça­ğır­dı. Ser­tel, ya­zı­lı açık­la­ma­sın­da şöy­le de­di: “­Bu ya­sa ik­ti­da­ra in­ter­net ha­ber­leş­me­si­ne di­rekt mü­da­ha­le yet­ki­si ver­mek­te­dir. Böy­le­ce ik­ti­da­rın san­sür­cü uy­gu­la­ma­la­rı­na bir ye­ni­si da­ha ek­len­miş­tir. Ga­ze­te­ci­ler ola­rak son yıl­lar­da var­lı­ğı­nı sık­ça sor­gu­la­dı­ğı­mız ‘ba­sın ve ifa­de öz­gür­lü­ğü­ne ağır bir dar­be da­ha vu­rul­muş­tur. An­cak dik­ta re­jim­le­rin­de gö­rü­le­bi­le­cek bu uy­gu­la­ma­yı ka­bul et­me­di­ği­mi­zi bil­di­rir­ken, ya­sa­nın ip­ta­li için baş­ta Sa­yın Cum­hur­baş­ka­nı Gül ol­mak üze­re tüm ku­rum­la­rı gö­re­ve da­vet edi­yo­ruz. Hal­kın ha­ber al­ma öz­gür­lü­ğü­nü kı­sıt­la­ma­ya yö­ne­lik bu ya­sa der­hal kal­dı­rıl­ma­lı­dır.”

ÖZGÜRLÜĞE AĞIR DARBE

Ser­tel, ya­zı­lı açık­la­ma­sın­da şöy­le de­di: “­Bu ya­sa si­ya­si ik­ti­da­ra in­ter­net ha­ber­leş­me­si­ne di­rekt mü­da­ha­le yet­ki­si ver­mek­te­dir. Böy­le­ce ik­ti­da­rın san­sür­cü uy­gu­la­ma­la­rı­na bir ye­ni­si da­ha ek­len­miş­tir. Ga­ze­te­ci­ler ola­rak son yıl­lar­da var­lı­ğı­nı sık­ça sor­gu­la­dı­ğı­mız ‘ba­sın ve ifa­de öz­gür­lü­ğü­ne ağır bir dar­be da­ha vu­rul­muş­tur. Ba­sın mes­lek ör­güt­le­ri ola­rak an­cak ve an­cak dik­ta re­jim­le­rin­de gö­rü­le­bi­le­cek böy­le bir uy­gu­la­ma­yı ka­bul et­me­di­ği­mi­zi bil­di­rir­ken, ya­sa­nın ip­ta­li için baş­ta Sa­yın Cum­hur­baş­ka­nı Ab­dul­lah Gül ol­mak üze­re tüm ku­rum ve ku­ru­luş­la­rı gö­re­ve da­vet edi­yo­ruz. Hal­kın ha­ber al­ma öz­gür­lü­ğü­nü kı­sıt­la­ma­ya yö­ne­lik bu ya­sa der­hal kal­dı­rıl­ma­lı­dır.”