Bu KHK’ların içinde eğitim ve yükseköğretim alanını ilgilendiren/etkileyen pek çok değişiklik yapıldı. Aşağıda yer alan değişikliklere göre MEB’in üst düzey yönetiminde görev yapmakta olan Müsteşar ve Müsteşar Yardımcılıkları kaldırılmıştır. Eğitim öğretim süreci ile ilgili Cumhurbaşkanlığı Sarayı’nda 3 kişiden mütevellit politika kurulu oluşturulmuştur. Ayrıca bilim, teknoloji ve yenilik politikaları kurulu adı altında bir kurulda bu kapsamda görev yapacaktır.
Teşkilat Kanunu Büyük Oranda Mülga Oldu!
44 maddeden oluşan MEB Teşkilat Kanunun üç veya dört maddesi dışında diğer tüm maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.
Sadece;
- Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü'nün görevlerini düzenleyen 13. madde,
- Yurtdışında okuyanlar ve çalışma izni bulunanların yurtdışında sözleşmeli öğretmen olarak çalıştırılmasını düzenleyen 31. maddenin 5. fıkrası,
- Öğretmenlerin Bakanlıkça belirlenen hizmet bölge veya alanlarında en az üç eğitim öğretim yılı görev yapmasının esas olduğunu, özür durumundan yer değiştiremeyen kadrolu öğretmenlerin aylıksız izinli sayılmasını, okul müdürlerinin 4 yıllığına görevlendirilmesini düzenleyen 37. madde,
- Özel eğitim giderlerini düzenleyen 43. madde
- Sözleşmeli öğretmenlerin 4+2 görev süresini düzenleyen ek 4. maddesi, yürürlükten kaldırılmamıştır.
KHK İle Yapılan Düzenlemenin Ardında,
Milli Eğitim Bakanlığı Hizmet birimleri
MADDE 303 - (1) Bakanlığın hizmet birimleri şunlardır:
a) Temel Eğitim Genel Müdürlüğü,
b) Ortaöğretim Genel Müdürlüğü,
c) Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü,
ç) Din Öğretimi Genel Müdürlüğü,
d) Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü,
e) Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü,
f) Özel Öğretim Kuramları Genel Müdürlüğü,
g) Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü,
ğ) Öğretmen Yetiştirme ve Geliştirme Genel Müdürlüğü,
h) Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü,
ı) Yükseköğretim ve Yurt Dışı Eğitim Genel Müdürlüğü,
i) Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü,
j) Personel Genel Müdürlüğü,
k) Hukuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü,
l) Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğü,
m) Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı
n) Teftiş Kurulu Başkanlığı,
o) Strateji Geliştirme Başkanlığı, ö) Bilgi İşlem Dairesi Başkanlığı,
p) İnşaat ve Emlak Dairesi Başkanlığı
r) Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği,
s) Özel Kalem Müdürlüğü.
Taşra teşkilatı
MADDE 327 - (1) Bakanlık, taşra teşkilatı kurmaya yetkilidir.
(2) Her ilde ve ilçede bir milli eğitim müdürlüğü kurulur. ilçe milli eğitim müdürlükleri, görev ve hizmetleri yürütürken il milli eğitim müdürlüklerine karşı da sorumludur. İl ve ilçelerin sosyal ve ekonomik gelişme durumları, nüfusları ve öğrenci sayıları göz önünde bulundurularak, bu müdürlükler farklı tip ve statülerde kurulabilir ve bunlara farklı yetkiler verilebilir. İş durumuna ve ihtiyaca göre milli eğitim müdürlüklerine bağlı olarak ayrı il ve ilçe birimleri de kurulabilir.
Yurtdışı teşkilatı
MADDE 328 - (1) Bakanlık, yurtdışı teşkilatı kurmaya yetkilidir.
(2) Türkiye'deki veya Yükseköğretim Kurulu tarafından denkliği kabul edilen yurt dışındaki üniversitelerin eğitim fakültelerinin ilgili bölümlerinden lisans düzeyinde eğitimini başarıyla bitirenlerden ilgili ülke vatandaşlığına sahip olanlarla süresiz oturma ve çalışma izni bulunanlar, Bakanlıkça mahallinden sözleşmeli statüde öğretmen olarak hizmet alınabilir.
Kadrolar
MADDE 330 - (1) Kadroların tespiti, ihdası, kullanımı ve iptali ile kadrolara ilişkin diğer hususlar, Genel Kadro ve Usulü Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi hükümlerine göre düzenlenir.
(2) Bakanlığa tahsis edilmiş bulunan serbest kadrolar; Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığının görüşü alınarak Bakanlık tarafından hazırlanan yönetmelikte belirlenen norm kadro sayılarına uygun olarak öğretmen kadroları dışındaki kadrolar merkez ve taşra birimlerine, öğretmen kadroları ise branşlar esas alınarak okul ve kurumlara dağıtılır. Dağıtım cetvellerinin vizesine ilişkin usül ve esaslar yönetmelikte düzenlenir. İl milli eğitim müdürlüklerine, 25/8/2011 tarihli ve 652 sayılı Özel Barınma Hizmeti Veren Kurumlar ve Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararname 37 nci maddesi uyarınca aylıksız izne ayrılma talebinde bulunan öğretmenlerin izin verilmeden önce atamalarında kullanılmak amacıyla yeterli sayıda boş öğretmen kadrosu tahsis edilir. Kapatılan veya norm kadro sayısı azalan okul ve kurumların ihtiyaç fazlası boş öğretmen kadroları il milli eğitim müdürlüklerine aktarılır.
Öğretmenlerin emekliliği
MADDE 331- (1) Öğretmenlerin emeklilik işlemleri Haziran ve Temmuz ayları içinde yapılır. Bu aylar dışında emeklilik işlemi yapılabilmesi, görev yapılan il sınırları içinde emeklilik talebinde bulunan personelin sınıf ve branşında öğretmen fazlasının bulunması ve işlemin Bakanlıkça uygun görülmesine bağlıdır.
Uzman istihdamı
MADDE 332 - (1) Bakanlık merkez teşkilatında; 657 sayılı Kanunun ek 41 inci maddesine göre Milli Eğitim Uzmanları ve Milli Eğitim Uzman Yardımcıları istihdam edilir.
Geçici görevlendirme
MADDE 335 - (1) Bakanlıkta 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 25 inci maddesi uyarınca geçici personel istihdam edilebilir. İstihdam edilen yardımcılara, merkez teşkilatı kadroları için; yeterlik sınavı sonrasında müfettiş, denetmen, denetçi, kontrolör, aktüer kadrolarına atanabilmek için yabancı dil şartı aranmayacak. Taşra teşkilatı kadrolarında ise yabancı dile ilave olarak tez şartı da aranmayacak.
Hali hazırda uygulamada, 657 sayılı Kanunun ek madde 41 uyarınca, uzman yardımcıları yabancı dil şartı ve teze tabi tutulmaktadır.
Diğer taraftan, Milli Eğitim Bakanlığının bu madde kapsamındaki yardımcılık kadrolarına, ayrıca yapılacak yarışma sınavında başarılı olmak kaydıyla, öğretmen olarak en az sekiz yıl hizmeti bulunanlar arasından da atama yapılabilir.
İşte 703 sayılı KHK'da yer alan hüküm:
Müfettiş, denetmen, denetçi, kontrolör, aktüer istihdamı
EK MADDE 24- Bakanlıklar ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının teşkilatlanmasına ilişkin Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde öngörülmesi kaydıyla bakanlık, kurum ya da birim düzeyinde müfettiş, denetmen, denetçi, kontrolör, aktüer ile müfettiş yardımcısı, denetmen yardımcısı, denetçi yardımcısı, aktüer yardımcısı ve stajyer kontrolör istihdam edilebilir.
Bu madde kapsamında merkez teşkilatına ait kadro veya pozisyonlarda istihdam edilecekler hakkında, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun ek 41 inci maddesinin ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkraları ile yabancı dil şartı hariç olmak üzere beşinci fıkrasında yer alan hükümler kıyasen uygulanır.
Bu madde kapsamında taşra teşkilatına ait kadro veya pozisyonlarda istihdam edilecekler hakkında, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun ek 41 inci maddesinin ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkraları ile yabancı dil ve tez şartı hariç olmak ve yeterlik sınavı yazılı ve sözlü aşamalardan oluşmak üzere beşinci fıkrasında yer alan hükümler kıyasen uygulanır.
Milli Eğitim Bakanlığının bu madde kapsamındaki yardımcılık kadrolarına, ayrıca yapılacak yarışma sınavında başarılı olmak kaydıyla, öğretmen olarak en az sekiz yıl hizmeti bulunanlar arasından da atama yapılabilir.
Bu madde kapsamında istihdam edilen yardımcı veya stajyerlerden verilen ilave süre içerisinde tezlerini sunmayan veya ikinci defa hazırladıkları tezleri de kabul edilmeyenler, ikinci sınavda da başarı gösteremeyen veya sınav hakkını kullanmayanlar, yardımcı veya stajyer unvanını kaybederler ve kuramlarında durumlarına uygun kadro veya pozisyonlara atanırlar.
Bu madde kapsamında istihdam edileceklerin mesleğe alınmaları, yetiştirilmeleri, yarışma ve yeterlik sınavları, çalışma usul ve esasları, hizmetin gerektirmesi halinde birim veya görev yeri itibarıyla yer değiştirme esasları ile diğer hususlar Devlet Personel Başkanlığının görüşü alınarak kuramlarınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Denetime tabi gerçek ve tüzel kişiler, denetim için gereken gizli dahi olsa bütün belge, defter ve bilgileri talep edildiği takdirde ibraz etmek, para ve para hükmündeki evrakı ve ayniyatı ilk talep halinde göstermek, sayılmasına ve incelemesine yardımcı olmak zorundadır. Müfettiş, denetmen, denetçi, kontrolör ve aktüerler ile bunların yardımcı ve stajyerleri, görevleri sırasında tüm resmi daire, kurum, kuruluş ve kamuya yararlı demeklerle, gerçek ve tüzel kişilerden gerekli yardım, bilgi, evrak, kayıt ve belgeleri istemeye yetkili olup, kanuni bir engel olmadıkça bu isteğin yerine getirilmesi zorunludur.
Cumhurbaşkanlığı bünyesinde yer alacak Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları, Eğitim ve Öğretim Politikaları, Ekonomi Politikaları, Güvenlik ve Dış Politikalar, Hukuk Politikaları, Kültür ve Sanat Politikaları, Sağlık ve Gıda Politikaları, Sosyal Politikalar ve Yerel Yönetim Politikaları Kurulları kuruldu.
Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkındaki 1 No'lu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, bugünkü Resmi Gazete'de yayımlandı.
Buna göre, Cumhurbaşkanlığı bünyesinde, Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Kurulu, Eğitim ve Öğretim Politikaları Kurulu, Ekonomi Politikaları Kurulu, Güvenlik ve Dış Politikalar Kurul, Hukuk Politikaları Kurulu, Kültür ve Sanat Politikaları Kurulu Sağlık ve Gıda Politikaları Kurulu, Sosyal Politikalar Kurulu, Yerel Yönetim Politikaları Kurulu oluşturuldu.
Kararname ile kurul başkanları, başkanvekilleri, üyeler ile kurulların genel görev ve yetkileri de belirlendi.
Cumhurbaşkanı, kurulların başkanı olacak, kurullar en az üç üyeden oluşacak ve kurul üyeleri Cumhurbaşkanınca atanacak. Cumhurbaşkanı kurul üyelerinden birini başkanvekili olarak görevlendirecek.
Kurullar, Cumhurbaşkanınca alınacak kararlar ve oluşturulacak politikalarla ilgili öneriler geliştirecek, geliştirilen politika ve strateji önerilerinden Cumhurbaşkanınca uygun görülenler hakkında gerekli çalışmaları yapacak, küresel rekabetin getirdiği ani değişimlere karşı strateji ve politika önerileri geliştirecek.
Görev alanlarına giren konularda kamu kurum ve kuruluşlarına görüş verecek kurullar, görev alanlarına giren konularda Bakanlıklar, kurum ve kuruluşlar, sivil toplum ve sektör temsilcileri, alanında uzman kişiler ve ilgili diğer ilgililerin görüşünü alarak uygulanan politikaları ve gelişmeleri izleyecek, yapılan çalışmalarla ilgili Cumhurbaşkanına rapor sunacak.
Cumhurbaşkanı programına uygunluk açısından, bakanlıklar ile kurum ve kuruluşların uygulamalarını izleyecek ve Cumhurbaşkanına rapor sunacak kurullar, bakanlıklar, kurum ve kuruluşlar, sivil toplum ve sektör temsilcileri, alanında uzman kişiler ve ilgili diğer ilgililerin davet edilmesi suretiyle genişletilmiş kurul toplantıları gerçekleştirecek.
Görev alanlarına giren konularda talep, ihtiyaç ve etki analizi yapacak veya yaptıracak kurullar, Cumhurbaşkanınca verilen diğer görevleri de yapacak.
Doğrudan Cumhurbaşkanı ile çalışacaklar
Kurullar, alanlarında doğrudan Cumhurbaşkanı ile çalışacak ve Cumhurbaşkanının talimatlarını yerine getirecek.
Görev alanına giren konularda bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve kamu kurumu niteliğindeki kuruluşlar ile yakın iş birliği içinde bulunacak kurullar, kendi görev alanlarıyla ilgili olarak her türlü bilgi ve belgeyi ilgili bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarından talep edebilecek, söz konusu talepler kurum ve kuruluşlarca öncelikle değerlendirilecek.
Kurulların görev alanlarıyla ilgili toplantı ve çalışmalara, bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları, sivil toplum ile özel sektör temsilcileri, akademisyenler ve yerli veya yabancı uzmanlar davet edilebilecek. Kurullar, görev alanlarına giren konularla ilgili olarak çalışma grupları oluşturabilecek, birden fazla kurulun görev alanına giren hususlar genişletilmiş kurul toplantılarında ilgili kurullar tarafından müştereken çalışılacak ve görüşler müştereken oluşturulacak.
Personel ve sekretarya
Kurullarda yeteri kadar personel bulunacak. Kurulda görevlendirilen her türlü personele yapılacak ödemeler Cumhurbaşkanlığı bütçesinden karşılanacak. Personel görevlendirme yazıları bilgi ve gereği için Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığına gönderilecek.
Her Kurulun sekretarya hizmetleri Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı tarafından yerine getirilecek. Kurul personelinin özlük işlemleri Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığınca yürütülecek.
Bütçe
Kurulların giderleri için her yıl Cumhurbaşkanlığı bütçesine yeterli ödenek konulacak. Cumhurbaşkanlığına bağlı kurulların üyelerine, (100.000) gösterge rakamının memur maaş katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda her ay ek ödeme yapılabilecek.
Bu ek ödemede, yapılacak işin niteliği, çalışma süresi ve üstlenilen görev dikkate alınarak her bir üye için farklı tutarlar belirlenebilecek. Bu ödemeler hakkında aylıklara ilişkin hükümler uygulanacak ve damga vergisi hariç herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmayacak. Bu ödeme, ilgili mevzuat uyarınca ödenmekte olan zam, tazminat, ödenek, döner sermaye ödemesi, ikramiye, ücret ve her ne ad altında olursa olsun yapılan benzeri ödemelerin hesabında dikkate alınmayacak.
Bilgi toplama ve sır saklama yükümlülüğü
Kurullar, görevleri ile ilgili olarak gerekli olan bilgileri bütün kamu kurum ve kuruluşlarından istemeye yetkili olacak. Kurumlar, kendilerinden bilgi istenen bütün kamu kurum ve kuruluşları bu bilgileri vermekle yükümlü olacak. Bu şekilde elde edilen bilgilerden ticari sır niteliğinde olanların gizliliğine uyulacak.
KHK’larda Yer Alan Yükseköğretim Düzenlemeleri!
Kurulların başkan ve üyeleri ile personeli, görevlerini yerine getirmeleri sırasında edindikleri, kamuya, ilgililere ve üçüncü kişilere ait gizlilik taşıyan bilgileri, kişisel verileri, gizlilik taşıyan bilgileri, ticari sırları ve bunlara ait belgeleri, bu konuda mevzuat gereği yetkili kılınan mercilerden başkasına açıklayamayacak, kendilerinin veya üçüncü kişilerin yararına kullanamayacak. Görevlilerin bu yükümlülükleri görevden ayrılmalarından sonra da devam edecek. Bilindiği üzere, 29 Ekim 2016 tarihinde yayımlanan 676 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile üniversitelerde rektörlük seçimleri kaldırılarak atama yetkisi Cumhurbaşkanına verilmişti.
Söz konusu düzenleme çerçevesinde; Rektör adaylığı için müracaatlar Yükseköğretim Kurulu tarafından alınarak Yükseköğretim Kurulunca belirlenen adaylar Cumhurbaşkanı tarafından atanıyordu. Ayrıca, bir aylık sürede önerilenlerden birisinin atanmaması ve Yükseköğretim Kurulu tarafından, iki hafta içinde yeni adaylar gösterilmemesi halinde Cumhurbaşkanı doğrudan atama yapma yetkisine haizdi.
Ancak, bugün yayımlanan 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede düzenlemeye gidilerek, Yükseköğretim Kurulunun aday gösterme süreci ortadan kaldırıldı. Devlet üniversitelerine Rektör atama yetkisi doğrudan Cumhurbaşkanına verildi. Vakıf üniversitelerinde ise atama mütevelli heyetin teklifi üzerine yapılacak.
Diğer taraftan, rektörlerin 4 (dört) yıllık olan görev süreleri, süresi bitenlerin yeniden atanması ve aynı devlet üniversitesinde iki dönemden fazla rektörlük yapılamayacağına ilişkin düzenlemeler ile Rektör olabilmek için profesör olarak üç yıl görev yapma şartı da yasadan kaldırıldı.
2547 SAYILI YÜKSEKÖĞRETİM KANUNUNUN ESKİ HALİ
MADDE 13-
Devlet üniversitelerinde rektör Yükseköğretim Kurulu tarafından önerilecek, profesör olarak en az üç yıl görev yapmış üç aday arasından Cumhurbaşkanınca atanır. Bir aylık sürede önerilenlerden birisinin atanmaması ve Yükseköğretim Kurulu tarafından, iki hafta içinde yeni adaylar gösterilmemesi halinde Cumhurbaşkanınca doğrudan atama yapılır. Rektörün görev süresi 4 yıldır. Süresi sona erenler aynı yöntemle yeniden atanabilirler. Ancak aynı Devlet üniversitesinde iki dönemden fazla rektörlük yapılamaz. Rektör, üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü tüzel kişiliğini temsil eder. Vakıflarca kurulan üniversitelerde rektör, mütevelli heyetinin Yükseköğretim Kuruluna teklifi ve Yükseköğretim Kurulu’nun olumlu görüşü üzerine Cumhurbaşkanı tarafından atanır.
2547 SAYILI YÜKSEKÖĞRETİM KANUNUNUN YENİ HALİ
MADDE 13-
a)"Devlet ve vakıf üniversitelerine rektör, Cumhurbaşkanınca atanır. Vakıflarca kurulan üniversitelerde rektör ataması, mütevelli heyetinin teklifi üzerine yapılır. Rektör, üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü tüzel kişiliğini temsil eder.
Sonuç olarak, üst düzey bürokratların Cumhurbaşkanı kararıyla görevlendirilmesi örneğin bakan yardımcıları, daha alt düzey bürokratların örneğin genel müdür, ya da daire başkanı bakanın veya Cumhurbaşkanının yardımcısının teklifi Cumhurbaşkanının onayı ile görevlendirilmesi, üst düzey bürokratların görev sürelerinin Cumhurbaşkanının görev süresi ile sınırlandırılması gibi düzenlemelerde eğitim ve üniversite alanını etkileyecek değişiklikler olarak yasallaşmıştır. Üst düzey bürokratlardan emekliliğine üç yıl kalanların ikramiyelerini yüzde 30,6 yıl kalanların yüzde 40,altı yıldan fazla kalanların yüzde 50 arıtımlı olarak ödenmesi de bu yasal değişiklikler arasında yer almıştır. Bir tür emekliliğe teşvik mahiyeti taşıyan bu değişikliğinde hem MEB hem üniversiteler ve ÖSYM ile YÖK’te görev yapmakta olan üst düzey bürokratları etkilemesi söz konusu olabilecektir. Tüm bu değişikliklerle birlikte başka değişikliklerinde önümüzdeki günlerde gündeme gelebileceği siyaset ve bürokrasi kulislerinde konuşulmaktadır.