YAPABİLİRİZ, YAPABİLİRİM
Bu yıl kansere karşı sloganımız "Yapabiliriz, yapabilirim" dir. Bu sloganla önlemeden tedaviye, bireyden topluma, sivil toplumdan resmi kuruluşlara kadar herkesin kansere karşı yapılabilecek her türlü şeyi yapabileceği mesajı verilmektedir.
Dünya Kanser Gününde insanlar –birlikte grup olarak ya da bireysel olarak- üzerine düşeni nasıl yaptıklarını keşfedecektir.
Kanser farklı şekillerde herkesi etkilemektedir. Tüm insanların birey, aile ve toplum üzerindeki kanserin etkilerini azaltmaya yönelik tedbir alacak gücü vardır.
Dünya Kanser Günü "Ne yapabiliriz" için harekete geçmede ve söz vermede önemli bir fırsattır.
"Yapabiliriz, yapabilirim" seçeneklerini gerçekleştirmek için tercihiniz ne olursa olsun kansere karşı mücadelede bir fark yaratabiliriz ve yaratabilirsiniz.
Kanser, günümüzde gittikçe önem kazanan ve ölüm nedenleri arasında 2. sırada olan bir hastalık. Bu artış hızıyla, dünya nüfusunun artışı ve yaşlanmasına da bağlı olarak 2025 yılında toplam 19,3 milyon yeni kanser vakası olacağı ön görülüyor. Yapılan çalışmalar, kanser vakalarının (yüzde 56.8) ve kanserden kaynaklı ölümlerin (yüzde 64.9) yarısından fazlasının az gelişmiş ülkelerde olduğunu işaret ediyor.
Türk Tıbbi Onkoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Ahmet Özet, 4 Şubat Dünya Kanser Günü nedeni ile yaptığı açıklamada, kanserden korunmak için 7 öneride bulundu:
1) Sigara, savaşılması gereken kanser nedenlerinin başında geliyor. Kanserden ölümlerin yüzde 30’ undan, akciğer kanseri vakalarının yaklaşık yüzde 90’ından sigara sorumlu. Ağız, gırtlak, yemek borusu, karaciğer kanserlerine de yol açan sigaradan uzak durun.
2) Alkol ağız, boğaz, gırtlak, yemek borusu, karaciğer, kalın bağırsak, pankreas ve meme kanserine neden olabiliyor. Özellikle sigara ile beraber alkol kullanmak bu kanserlerin riskini daha fazla artırıyor.
3) Güneş ışığına yani ultraviyole B ışınlarına uzun süre maruz kalmak da deri kanserine yol açabiliyor. Bununla birlikte, uzun süre solaryuma girmek de kanser riskini artırabiliyor. Yaz aylarında 10.00-16.00 saatleri arasında doğrudan güneş ışığına maruziyetten uzak durulmalı ve koruyucu kremler kullanılmalı.
4) Güvenli bir cinsel yaşam ve aşılanma gibi korunma yöntemleri ile HPV, HBV ve HİV gibi kronik enfeksiyonlardan ve neden oldukları kanserlerden korunulabilir.
5) Kanserden korunmada en önemli noktalardan birisi de sağlıklı beslenme. Kanser riskini artıran gıdalardan uzak durmak, kısa zamanda yüksek ateşte ve ateşe yakın pişirme gibi yöntemlerden kaçınmak önemli. Fast-food tarzı beslenme, hazır ve işlenmiş gıdalardan kaçınma, sebze ve meyveden zengin Akdeniz usulü beslenme herkesin yapabileceği basit korunma yöntemleri. Kanseri önleyici besin öğeleri olan mevsimsel taze meyve ve sebze içeren gıdalar tüketilmeli, günde en az 2-2.5 litre su içilmelidir. Fazla miktarda sucuk, salam, sosis gibi işlenmiş et ürünlerinden uzak durulmalı, günde 2-3 gramdan fazla tuz tüketilmemeli. Fazla kırmızı et tüketimi, kalın bağırsak kanseri riskini artırdığı için haftada en fazla yarım kilo kırmızı et tüketilmeli, bunun yerine beyaz etler tercih edilmeli. Şeker ve yağ tüketimine de dikkat edilmeli, günde en az 5 porsiyon sebze ve meyve yenilmelidir. İşlenmiş tahıl ürünleri yerine tam buğday, tam çavdar, tam yulaf tercih edilmeli.
6) Ayrıca besinlerin saklama koşullarına da gerekli özenin gösterilmesi gerekir. Plastik kaplar yerine cam kaplar, nemli sıcak ortamlar yerine serin kuru ortamlar tercih edilmeli.
7) Düzenli olarak günlük en az 30 dakika egzersiz yapanlarda; meme, kalın bağırsak, rahim ve prostat kanseri daha az görülmekte. Aşırı kilolar başta meme kanseri olmak üzere; kalın bağırsak, rahim, yemek borusu, böbrek, pankreas, prostat ve yumurtalık kanseri ile çok yakın ilişkili. Kilo vermek ile kanser riski belirgin olarak azalmaktadır.
VÜCUDUNUZU İYİ TAKİP EDİN
Kişinin bedenini iyi tanıması ve zaman zaman kendini incelemesi gerekir. Kanser türlerinin önemli bir kısmı sessizce ilerlese de birçoğu erken dönemde belirti vermekte. Bu nedenle vücutta meydana gelen şu değişiklikler dikkate alınmalı:
• Vücutta ele gelen kitleler ve şişlikler
• Deri de fark edilen değişiklikler
• İyileşmeyen yaralar
• Bağırsak ve idrar alışkanlıklarındaki değişiklikler
• Beklenmedik, anormal kanamalar ve akıntılar
• Yutma güçlüğü ve hazımsızlık
• Ses kısıklığı
• Açıklanmayan kilo kaybı
• Ateş, halsizlik ve ağrı”
ERKEN TEŞHİS ÖNEMLİ
Prof. Dr. Ahmet Özet, erken tanının önemine dikkat çekerek şunları söyledi: “Tüm bu önlemlere rağmen kanser bazen kaçınılmaz olabilir. İşte bu noktada erken tanı büyük önem kazanır. Erken tanı bireyle sağlık çalışanının el ele yapacağı bir şeydir. Kanserde erken tanı kanseri bulunduğu doku içindeyken yakalanmasıdır. Bu evre de hastalık henüz etrafa yayılmamıştır. Bu evre de tanı konulup tedavi edilen hastaların kanserden tamamen kurtulma şansı daha yüksektir. Meme de saptanan sertlik, dışkı alışkanlıklarında değişiklik, kanama, istemsiz kilo kaybı, ısrarlı baş ağrısı, kanlı balgam, kronik öksürük gibi şikayetler bizi kanser açısından araştırılması gereken bulgulardandır. Ama erken tanı ve kanserden korunmanın en önemli yolu taramadır.
