Dijital Hastaneler ile Kağıt Tarih Oluyor

Sağlık kuruluşlarının da artık daha verimli, daha güvenli ve daha doğru yönetilebilmesi için Dijital Hastane konseptine geçmeleri bir tercih değil, zorunluluk. Pazarın henüz %20’lik bir kısmı bu alanda ciddi yatırımlar yapmış olsa da, geri kalan %80’lik kısım düşünce planından aksiyon planına önümüzdeki dönemde geçmeyi hedefliyor.

 

Sağlıkta Dönüşümün Üç Adımı

Yasin Keleş
Sağlık Bilişim Derneği Yönetim Kurulu Başkanı

Sağlıkta dönüşüm, gelişim ve sağlık geleceğinin şekillenmesi konularının her birisinde, süreçlerin yeniden dizaynı, süreçleri işletebilecek kanunlar ve teknolojinin en büyük yardımcı olarak kullanılması hep gündemde olmuştur. Fakat geçtiğimiz son 10 yılda ülkemiz çok ciddi gelişmelere sahne olmuş ve dünyadaki teknolojik gelişmeleri ilk uygulayan ülkeler arasında görülmeye başlamıştır. Ülkemizde ve dünyada yeni çıkan cihazlar ve gelişen altyapıların ciddi şekilde güçlenmesine olanak sağlayan yeni teknolojiler, kanunları ve süreçleri şekillendirip kamu ve özel kurumların liderlerinin yol haritasını belirlemeye başlamıştır.

Telekom alanında son 10 yılda 56k’lık internet bağlantı hızından 100 Megabayt bağlantı hızına ulaşmayı konuşuyoruz. Türkiye’de geniş bant internet kullanan kullanıcı sayısı 20 milyonu aştı. Bu durum, sağlık sektöründe halka hizmet ulaştırmaya çalışan kurumlar ve bu kurumlara hizmet veren teknoloji ve hizmet firmalarının iş yapış şekillerini ciddi oranda etkilemiştir. Bu etkilenme, yeni iş alanlarının oluşmasına da vesile olmuştur. Bu alanlar; tele-sağlık uygulamaları, uzaktan hastalık yönetimi, evde bakım ve akıllı hasta takip sistemleri gibi birçok alt sektörü oluşturdu. Kablosuz ağ (wireless) ve mobilitenin yaygınlaşması ise i-sağlık, mobil sağlık gibi alanların çıkmasına ve kişiselleşen sağlık hizmetinin gelişmesine olanak sağlamaya başladı. Evde bakım hizmetleri bu sayede çeşitlendi ve yaygınlaşması hızlandı. Bu sektörlerin olgunlaşması ve en önemli sonuç olan sağlık hizmetinin doğru, kaliteli ve hızlı şekilde vatandaşa ulaşılabilirliğinin sağlanması için sağlık bilişimi en büyük ve önemli araçlardan biri haline geldi. Sağlık bilişimi üzerinde yapılan çalışmaların neticesine baktığımızda, hastaya sağladığı faydalar ile birçok konuda büyük mesafeler alınmasına katkıda bulunmuştur. Bu noktada birkaç örnek sayabiliriz:

Ölüm oranlarında azalma
Risk bazlı ölüm oranında %7 azalma
Ortalama teşhis oranında %40 iyileşme
Hastanelerdeki yatış süresinde %22 azalma
Kaynakların daha efektif kullanımı ve verimliliğin %60’lara varan oranda artışı
Yukarıda bahsettiğimiz faydaların tamamını sağlık alanındaki kurumların bakanlıktan hastanelere kadar birçok kurumun koordineli çalışması neticesinde ortaya konulmuştur. Sağlık Bilişimine kurumlar açısından baktığımızda; kendilerini önceleri bu konunun bir paydaşı olarak değil yaptırımlar sebebi ile gereği kadar işin içine giren şeklinde konumlandırıyorlardı. Fakat son yıllarda sağlık kurumları odağına sağlık bilişimini alarak artık daha büyük hedeflere kilitlenme yolunda ciddi adımlar attı ve atmaya devam etmektedirler. Bu adımları “Dijital Hastane” başlığı altında 3 noktaya odaklarsak karşımıza “Akıllı Hastane”, “Yeşil Hastane”, “Kâğıtsız Hastane” alt başlıkları ve hedefleri ortaya koyulmaktadır. Bu farkındalık son birkaç yılda hastanelerin bu alanlardaki başarılı örnek çalışmalar vererek varmak istedikleri bir hedef haline aldı. Bu hedefi somutlaştırmak ve alt kırınımlarını oluşturmak adına başlattığımız STK inisiyatifi sayesinde Türkiye’de sağlık bilişimi alanında kongre ve zirveler yaparak konuyu tüm sektörün gündemine taşıdık. Bu yeniliklere üniversitelerimizin desteği ile işin teorik kısmıda eklenmeye başlayınca hedefler daha belirgin bir hal almaya başladı ve pratik kısmına da ışık tutmaya başlandı.

Bu alanda halen başkanlığını sürdürmekte olduğum Sağlık Bilişim Derneği desteği ile düzenlenen ve Türkiye’deki tek sağlık bilişim zirvesi olma özelliğini taşıyan “Sağlık Bilişim Zirvesi” ile beraberinde Türkiye’de ve dünyada ilk defa 50 civarında sağlık sektörüne hizmet eden teknoloji firmasının birlikte kurgulayıp sağlık liderlerine gerçek zamanlı uygulama ile sundukları Dijital Hastane Platformu bu alanın geleceği hakkında yol göstermektedir.

Aynı zamanda sektördeki kurum ve çalışanların da dijital hastane yolundaki adımlarını desteklemek ve bu alanda onları yüreklendirip örnek kurum ve sağlık alanındaki profesyoneller olarak sektöre sunmak için her yıl “Altın Stetoskop” yarışmasını düzenlemekteyiz. Tüm bunlar, kurumların bu alanın ne kadar önemli olduğunu anlamasına ve kendi kurumlarına olan getirilerini daha net görebilmelerine sebebiyet verip bu alanın gelişmesi için daha fazla insan kaynağı ve teknoloji yatırım bütçesi ayırmasına vesile olmuştur ve olmaya devam etmektedir.

 

Sağlık Sektörünü Teknolojiye-Dönüşüm ile Tanıştırıyoruz

Bülent Kandemir – İSİS Genel Müdürü

Bilindiği üzere; Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 03.05.2010 tarihinde yayınladığı, elektronik fatura kullanımına ilişkin usul ve esasları belirleyen 397 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile birlikte, kurumlara faturalarını elektronik ortamda oluşturma, alıcısına elektronik ortamda iletme, elektronik ortamda muhafaza etme ve istendiğinde ibraz etme izni vermiştir.

Bu kapsamda, belirli şirketlere zorunluluk getirilerek, 01.01.2014 tarihinde 20.000 şirket Elektronik Fatura uygulamasına geçirilmiştir.  Maliye Bakanlığı onaylı Özel Entegratör olan ISIS, e-Dönüşüm alanında ülkenin önde gelen kuruluşlarının fatura süreçlerini elektronik ortama taşımıştır.

Regülasyonlar ile beraber zorunlu hale gelmeye başlayan Kağıtsız Hastane alanındaki dönüşümlere yönelik olarak ISIS, hastanelerin tüm fatura ve defter süreçlerini elektronik ortama taşıyor.

e-Dönüşüm alanında sunduğu ürün ve hizmetleri Akıllı Hastane ve Kağıtsız hastane teknolojileri ile birleştiren ISIS, diğer sektörlerde olduğu gibi, sağlık sektöründe de beklentilerin ötesinde çözümler üretmeye devam ediyor.

 

Sağlıkta Mobil İletişimin Önemi

Doğa Ünay – Turkcell Grup Strateji ve Stratejik Planlamadan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı

Mobil iletişim teknolojilerindeki gelişim ile sağlık sektörünün geleneksel teşhis-tedavi-takip süreçleri zenginleşiyor ve kalıplarının dışına çıkıyor. Akıllı telefonlardaki sağlık uygulamalarından, gittikçe küçülen ve neredeyse giyilebilir hale gelen medikal cihazlara, oluşan yeni sağlık dünyasını bir cümle ile özetlemek gerekirse; sağlık artık parmaklarımızın ucunda. Bunu sağlayan, öncelikle mobil internet altyapısının güçlü olması elbette. Mobil iletişim, sağlığa, aşağıdaki başlıklarda eskisinden çok daha fazla imkân tanıyor;

Birçok verinin kaydedilerek, bulut ve büyük veri sistematiğinden analizler yapılabilmesi. Toplum sağlığının yetkili kurumlar tarafından uzaktan izlenebilmesi, trendlerin izlenerek önlem alınabilmesi,
Tedavi süreçlerinin; hasta, hasta yakını ve hekim arasındaki süreçlerin tekrar dizayn edilebilmesi,
Özellikle gelişmekte olan ülkelerde sağlık hizmetlerine erişimin çok daha ucuz ve kolay hale getirilmesi, yaygınlaşması,
Önleyici bakımın sağlık alanındaki yaygınlığının artması ile, pahalı, çok fazla kaynak gerektiren geleneksel sağlık ekonomisinin sürdürülebilir hale getirilmesi,
İlaç sektöründe ve yaşam bilimleri alanında hizmet sunumunun ağırlıklı olarak önleyici tedaviye yönelebilmesi.
Turkcell’de biz, 2012 yılından bu yana sağlıkla ilgili çözüm önerileri sağlayacak teknolojik ürünler geliştiriyor ve müşterilerimize sunuyoruz. İlk çalışmalarımız, belli sağlık konularında içerikleri uzman işbirlikleri ile hazırlanmış SMS tabanlı bilgi paketleriydi. Gebelik, çocuk bakımı, sağlıklı beslenme gibi çeşitli alanlarda bilgi veren bu paketlerde, toplam 1 milyon abone gibi bir sayıya ulaştık ki bu bize sağlık konusunda insanların kaliteli içerik ve doğru bilgiye ne kadar ihtiyaç duyduğunu gösterdi. Günün nerdeyse tamamında 1 metre yakınımızda bulunan cep telefonunun da, sağlık konusunda kısa ve aydınlatıcı bilgileri göndermek konusunda kullanılabilecek bir mecra olduğunu ispatladı.

Bugün SMS tabanlı sağlık bilgi paketleri, hala önemini koruyor. Yakın zamanda diğer mobil sağlık projelerimizi desteklemek üzere müşterilerimize kronik hastalara yönelik bilgi paketleri de sunacağız.

Bir başka uygulamamız da aile hekimlerine yönelik. Bir iş ortağımızın Aile Hekimliği Bilgi Sistemi’ni mobil ortama taşıyarak, aile hekimlerinin beğenisine sunduk. Ardından doktorların mesleki yaşamlarında el altında bulundurmak isteyecekleri bazı yararlı uygulamalardan oluşan Doktorlar Kulübü uygulamasını hazırladık. Bu uygulama, doktorlarla yapılan odak grubu çalışmaları sonunda onların bize aktardıkları ihtiyaçlar temel alınarak hazırlandı. Uygulamada ilaç ansiklopedisi, kongre takvimi, hatalı tedaviye dair hukuki bilgiler gibi geniş bir içeriğe ve eğitim videolarına yer verdik.

Diğer yandan, hastanelere yönelik olarak dijital sağlık alanında Turkcell olarak neler yaptığımızı sıralarken şu üç başlığı özellikle vurgulamak isterim:

 

Tablet üzerinden hastane enformasyon sisteminin mobile taşınmasını; yer bağımsız olarak doğru ve güncel bilginin doktorlar, hemşirelerin parmak uçlarında bulunmasını sağlıyoruz.
Akıllı telefonların yetenekleri ile gelişmiş hemşire çağrı sistemlerinin sağlanması; bu sayede hasta güvenliği ve hizmet kalitesinin arttırılmasına katkıda bulunuyoruz.
NFC (yakın alan iletişimi) ile desteklenmiş akıllı telefonlar sayesinde hastane içerisindeki komplike süreçlerin çok daha şeffaf ve verimli bir şekilde takip edilmesi, gerekiyorsa yeniden dizayn edilmesini sağlıyoruz.
 

Kronik hastalıkların uzaktan yönetilebilmesi gibi iletişim teknolojileri sayesinde, hastalar evlerinde ya da iş yerlerinde iken yaptıkları şeker, tansiyon gibi ölçümleri anında doktorları ile paylaşabiliyorlar. Bu sayede sağlık hizmetinin alındığı alan tanımı tamamen değişebiliyor. 4G mobil sağlık alanında bu işlemlerin çok daha kısa sürelerde yapılmasını sağlarken, sağlık sektörünün de dönüşmesinde itici güç olacak ve yepyeni çözümlerin hayatımıza girmesini sağlayacak.

 

Siber Suçluların Yeni Hedefi Sağlık Sektörü mü?

Derya Aksoy
Fortinet Bölge Satış Direktörü

Günümüzde karaborsaya dönüşmüş olan hasta bilgileri, perakende sektöründeki güvenlik açıkları nedeniyle çalınan kredi kartı bilgilerinden 20 kat daha değerli. Hastayla ilgili tıbbi bilgiler, siber suçluların kimlik hırsızlığı ve sahtecilik işlemlerinde kullanabileceği kadar ayrıntılı veriler içeriyor. Daha da önemlisi, hastaların bilgilerinin ele geçirildiğini anlaması çok daha uzun sürüyor. Genellikle hastalar, bilgi gizliliğinin ihlal edildiğini bir yıl ya da daha uzun bir sürede fark ediyor. Kredi kartı çalındığında, finans sektöründeki belirli algoritmalar sıradışı işlemleri hemen fark edip çoğu zaman otomatik olarak hesap koruması sağlıyor. Fakat sağlık sektöründe henüz benzer koruma yöntemleri yaygın bir şekilde kullanılmıyor.

Sağlık sektörü çalışanlarından yalnızca çok küçük bir kısmı tehlikenin farkında; birçoğu sağlık sistemlerinin büyük bölümünün siber saldırılara karşı ne denli korunmasız olduğunu bilmiyor.

Fortinet’in tehdit araştırma ekibi FortiGuard Laboratuvarları, hackerların son zamanlarda Nesnelerin İnterneti (IoT) gibi geleneksel olmayan hedefler üzerinde denemeler yaptığını tespit etti. Bugüne kadar IoT’a yönelik siber saldırıların sayısı çok fazla olmasa da, önümüzdeki aylarda ciddi bir artış bekleniyor. Hackerlar da bunu fırsata dönüştürebileceklerinin farkındalar çünkü herhangi bir saldırı anında yama geliştirebilen ve IoT güvenlik sorunlarını çözebilen uzman bilişim güvenliği ekiplerinin olmaması işlerini kolaylaştırıyor. Siber saldırıların etkisi de doğal olarak uzun sürüyor ve ciddi maliyet sorunlarına yol açıyor.

Sağlık sektörü, tıbbi kayıtlar siber suçlular tarafından ele geçirilmeden önce, proaktif bir şekilde gerekli güvenlik önlemlerini almalı; hem ağ hem de uygulama seviyesinde güvenlik sistemlerinin kurulumunu planlamalıdır. Çünkü güvenlik riskleri daha fazla bekleyemeyecek kadar fazla ve hepimizi kuşatmış durumda.

Biz Fortinet olarak uyarlanabilir ve ölçeklenebilir savunma araçları ve tehdit zekâsı sistemlerimizle, çeşitlenen tehditlere karşı siber saldırıları gerçek zamanlı tespit eden sistemlerden, kolaylıkla yönetilebilen sistem günlüğü raporlama çözümlerine kadar pek çok yenilikçi çözüm ile kurumsal müşterilerimize destek olacağız.

 

Sağlık Kurumlarının İhtiyaçlarına Yönelik Çözümler

Pınar Yıldız Budakoğlu – Cisco Türkiye İşbirliği Çözümleri Satış Yöneticisi

Önümüzdeki yıllarda sağlık kuruluşlarının ve sağlayıcılarının hayati sağlık konsültasyonları gibi konularda gittikçe daha fazla uzaktan tedavi teknolojileri ile Türkiye’deki hastaları farklı ülkelerdeki doktorlarla görüştürdüğünü göreceğiz.  Bu teknolojiler artık birer hayal ürününden ibaret değil. Bu uygulamalar şu anda mevcut. Sadece kullanım alanları daha fazla genişleyecek ve daha etkin olmaya başlayacaklar.

Cisco Connected Health çözümleri daha yüksek bir tedavi kalitesi sağlarken sağlık ekiplerinin iş birliği yapmasını ve kuruluşların etkinliğini de artıracak. Cisco birlikte çalışabilen farklı teknolojilerden oluşturduğu ağ ile hastaların doktorlarla, sağlık ve sigorta kurumları ile iletişim kurmasını sağlıyor. Cisco çözümleri hayati bilgileri, insanları ve bilgiyi daha iyi bir sağlık deneyimi için birbirine bağlıyor. Cisco’nun vizyonu sağlık hizmetlerindeki sınırları ortadan kaldıran bir dünya yaratmak.

Cisco birçok ülkede devlet birimleri ve sağlık bakanlıkları ile örnek Tele-Sağlık projeleri gerçekleştirmek için yakın bir çalışma sürdürüyor. Tele-Sağlık projelerinde yüksek çözünürlüklü video, gelişmiş ses, üçüncü parti medikal cihazlar ve ağ üzerinden iletilen medikal verilerin bir araya getirildiği Cisco HealthPresence çözümü kullanılıyor. Bu çözüm ile uzaktan teşhis ve tedavinin etkin bir şekilde yapılması sağlanıyor. Cisco HealthPresence sağlık kuruluşlarına ya da bazı uzman doktorlarla erişim imkanı olmayan hastalara uzaktan tedavi ve uzman bilgisini ulaştırmayı amaçlayan bir video teknolojisi.

İşbirliği video çözümleri sağlık profesyonellerinin lokasyondan bağımsız bir şekilde birlikte çalışabilmelerini ve hizmet sürelerini ve kalitesini iyileştirmelerini sağlıyor. Video teknolojilerine ve uygulama potansiyellerine baktığımızda özellikle sağlık alanında yapılabilecekler oldukça heyecan verici. Türkiye’de sağlık sektörü daha fazla internet bağlantısı bulunan bir çevreden gittikçe daha çok faydalanacak.