Eğitim ReformuGirişimi, Çelikel Eğitim Vakfı işbirliğiyle, mesleki ve teknik Anadolu liselerindeokuyan genç kadınların yaşadığı toplumsal cinsiyet temelli eşitsizlikleri ve bueşitsizliklerin kadınların mesleki kimlikve becerilerine olan etkisini araştırdı.
Eğitim Reformu Girişimi(ERG) ve Çelikel Eğitim Vakfı’nın (ÇEV), Friedrich Ebert Stiftung DerneğiTürkiye Temsilciliği’nin finansal desteğiyle, iki mesleki ve teknik Anadolulisesinde gerçekleştirdiği, Meslek Liselerinde Toplumsal CinsiyetEşitliği: Ümraniye ve Şişli Mesleki ve Teknik Anadolu Liseleri Örneğibaşlıklı araştırmanın raporu yayımlandı.
Mesleki ve teknik Anadolu liselerinde eğitiminedevam eden genç kadınların yaşadığı toplumsal cinsiyet temelli eşitsizlikleriinceleyebilmek amacıyla yürütülen nitel çalışmada,Ümraniye Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi ile ŞişliMesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğrencisi 24 genç kadın, 14 genç erkek ve 9öğretmen ile odak grup görüşmeleri yapıldı. Özellikle toplumsal cinsiyet temelli eşitsizliğinkadınların mesleki kimlik ve becerilerine olan etkisinin ele alındığı raporda,bu durumun mesleki eğitimin kalitesi ile ilişkisi de değerlendiriliyor.
Toplantıda açışkonuşması yapan ERG Direktör Vekili IşıkTüzün araştırmayla ilgili olarak şunları söyledi; “Eğitimde toplumsal cinsiyet eşitliğini hedefliyorsak, sadeceokullulaşma oranlarıyla tatmin olamayız. Beklentimiz, eğitimin kadınlarınbireysel olarak güçlenmelerine ve kadının toplumsal konumunun iyileşmesinekatkıda bulunması olmalıdır. Oysa Türkiye’de eğitimde cinsiyetçi tutumlara veiçeriklere yaygın biçimde rastlıyoruz. Mesleki ve teknik eğitim de gelenekseltoplumsal cinsiyet rollerinin dönüştürülmek bir yana, pekiştirildiği alanlararasında. Araştırmanınbulguları da toplumsal cinsiyet temelli ayrımcılığın, meslek liselerinin önemlibir sorunu olduğunu ortaya koyuyor. Eşitlikçi ve içermeci bir eğitim sistemiiçin toplumsal cinsiyet eşitliğinin eğitimin tüm kademelerindeiçselleştirilmesi gerekiyor.”
Çelikel Eğitim Vakfı Kurumsal İletişim Yöneticisi Gökçe Babayiğit de yaptığı konuşmada; “Eğitimin niteliğinin iyileştirilmesineyönelik politikaların izlenmesi ve geliştirilmesinde toplumsal cinsiyeteşitsizliğine odaklanan kapsamlı çalışmalar sınırlı sayıda. Bu nedenle, buçalışmanın önemli bir rol oynayacağına inanıyoruz. Yapılan görüşmelerde işaretedilen konuların izlenebilmesi ve çözümü için eşitlik ekseninde kurgulanacakbir eğitim sisteminin gelişimine katkıda bulunabilmeyi hedefliyoruz.’’dedi.
Araştırma raporunun bulgularını sunan ERG Araştırma Asistanı Ayşegül Taşıtman,okullarda sunulan program türleri ilegeleneksel toplumsal cinsiyet rolleri arasındaki ilişkiye dikkat çekti. Taşıtman,“Okul ve sınıf ortamında erkeklerin yoğun olması, bazı genç kadınların motivasyonunu düşürebiliyor ve okula giderken mutsuzhissetmelerine neden olabiliyor. Motivasyon düşüklüğü, kimi zaman akademikbaşarıyla da paralel giderek, genç kadınların mesleki becerilerinigeliştirmelerinin önünde engel oluşturabiliyor. Özellikle genç kadınların erkeklerekıyasla uygulama ve staj aşamalarına daha az dahil oldukları yapılangörüşmelerde bir çok kez ifade edildi. Genç kadınların paylaştıkları deneyimlergöz önünde bulundurularak, okul ortamının, sınıf içi uygulamaların, okulortamının toplumsal cinsiyet eşitliği dikkate alınarak yeniden düzenlenmesigerekiyor” şeklinde konuştu.
Meslekive teknik liselerde özellikle kadınlar için nitelikli eğitime ve bunun meslekibecerilere ve istihdama dönüşmesine katkı sağlayacak bulguları içeren raporaerişmek için buraya tıklayınız.
Araştırmanın başlıca bulguları
· Mesleki ve teknik eğitimin niteliği açısından, öğretimprogramları ve sınıf içi uygulamaların toplumsal cinsiyet bakış açısıyla gözdengeçirilmesi gerekmektedir.
· Okul ortamlarında genç kadınların okuldaki varlığıdikkate alınarak, kullanılan alanlar toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlışekilde yeniden düzenlenmelidir.
· Genç kadınlar, genç erkeklere kıyasla, okul kültürü vemesleki eğitim konusunda yeterli yönlendirme ve bilgilendirme olmadan meslekliselerine yerleşmektedirler.
· Eğitim aldıkları alanda staj yapan ya da çalışan gençkadınların, çalışma alanlarının "kadın rolleri", "kadınmeslekleri" ile sınırlandığı ya da genç kadınlara pozitif ayrımcılıkyapıldığı düşünülerek kadınların gelişimini engelleyen yaklaşımların söz konusuolduğu görülmektedir.
· Okullarda giderek azalan rehberlik saatlerinin önemi veişlevi artırılarak, toplumsal cinsiyet eşitliğini dikkate alan uygulamalarla,özellikle genç kadınların mesleki gelişimi ve istihdamı için rehberlikhizmetleri güçlendirilmelidir. Bu hizmeti veren öğretmenlerin toplumsalcinsiyet eşitliği konusunda farkındalık kazanmış olmaları gerekir.
· Okullar ve işletmeler arasında yeterince ilişkikurulamamaktadır. Mevcut işbirliklerinin de toplumsal cinsiyet eşitliği bakışaçısıyla yeniden gözden geçirilmesinde yarar olacaktır.
· Okulda edinilen beceriler ile iş piyasasında talepedilen beceriler arasında uyumsuzluk söz konusudur.
· Öğretmenlerin ve idarecilerin mesleki gelişimetkinlikleri, okul ve sınıf içinde toplumsal cinsiyet eşitliğiningeliştirilmesine katkı sağlayacak biçimde yeniden düzenlenmelidir.
