TV Reytingleri Ne Kadar Adil?

Reklamların saniye ücretleri ona göre belirleniyor, programların devamı ya da kaldırılmalarına da yine ona göre karar veriliyor.
Keşke biraz da adil olunabilinse!..
Yapılan yanlışlığın daha iyi anlaşılabilmesi için eğitimden örnekler vererek konuyu biraz daha açmak istiyorum.
Örneğin Anadolu liseleri ve üniversite giriş sınavlarında, Türkiye’nin en iyi okullarıyla üç sınıf bir arada eğitim yapan ya da derslerinin çoğu boş geçen okullar, aynı sınava sokuluyor ve yüz yıllık okullar ile 30 bin lira yıllık öğrenim ücreti olanlar derece aldık diye kasım kasım kasılıyorlar. Tıpkı, kaplumbağa ile tavşanı aynı kategoride yarıştırıp, sonrasında, tavşanın en hızlı benim diye böbürlenmesi gibi...
Üniversitelerin reyting sıralamaları, daha önce, eski-yeni, tıp fakültesi olan olmayan fark etmeksizin, tek liste halinde yapılır ve listenin en başında da hep eski üniversitelerle, tıp fakültesi olanlar yer alırdı. Çünkü öğrenci ve öğretim üyesi sayısında olduğu gibi yayın avantajı da hep onların lehine olurdu.
Şimdi, son 10 yılda kurulanlar, tıp fakültesi olanlar ayrı bir kategoride değerlendiriliyorlar. Hatta pek çok ülkede, fakülte ya da bölüm bazında değerlendirmeler yapılıyor.
Doğru olan da zaten bu, yoksa sapla saman karışmış olur!..

Televizyon reytingleri?
Televizyonlar 24 saat yayın yapıyorlar. Ama ortada tek bir reyting listesi var. Yani gündüz, akşam, gece yarısı demeden tüm programlar, aynı kategoride değerlendiriliyor.
Oysa çok farklı yayın kuşakları oluşturulup, hepsinin kendi içinde sıralanması en doğrusu olacaktır.
Örneğin sabah ve öğlenden sonrası kuşaklarının yanı sıra akşam ve gece yarısı kuşaklarının da ayrı ayrı değerlendirilmeleri daha adil sonuçlar ortaya çıkaracaktır.
Bunu yapmadan, en fazla izleyicinin olduğu akşam kuşağında yayınlanan programlarla neredeyse hemen herkesin uyumaya başladığı saatlerdeki gece yarısı programlarını aynı listede, aynı koşullarda değerlendirmek haksızlıkların en büyüğüdür.
Ve bu haksızlığı, sanki bir marifetmiş gibi sunanları ise anlamak  mümkün değil...

Böl parçala listeye gir
Reyting sıralamalarında en dikkat çeken konulardan birisi de aynı programın aynı listede iki, üç kez yer alması. Kimi programı ikiye, üçe bölüyor, kimi de özeti, tekrarı, öncesi, sonrası diye uzattıkça uzatıyor. Bu da bu konuda yaşanan kandırmacaların en sık rastlananı...
Keşke çok daha adil yarışlar yapılsa ve çok daha ayrıntılı bilgilendirmeler gerçekleşse. İşte o zaman taşlar çok daha iyi yerli yerine oturmuş olur...
Çok merak ediyorum, o en çok izlenen diziler, gece yarısından sonraya konulsa yine aynı şekilde izlenir mi?
Ertesi gün erkenden işe, güce gidenler, yine oturup saatlerce onları izler mi?..
Şimdi bu eleştiriyi getirdik diye öküzün altında buzağı arayanlar mutlaka çıkacak, olayı farklı noktalara çekeceklerdir. Boşuna hiç uğraşmasınlar, sadece mevcut sıralama içlerine siniyor mu, sinmiyor mu onu yazsınlar yeter.

Kim daha çok izleniyor?
Kim daha çok izleniyor, kim daha çok satıyor, kim daha çok okunuyor? Bütün bunlar dün olduğu gibi bugün de yarın da hep merak edilecek. Edilmeli de...
Peki en çok izlenen program ya da en çok satan gazete en iyi olan mı? Ya da en çok okunan yazar iyi de daha az okunan vasat mı? Benzeri örnekleri daha da artırabiliriz. Çünkü bu tartışma hep vardı, olmaya da devam edecek...
Popüler kültürün egemen olduğu bir çağda, çok satmak, çok izlenmek, çok oy almak, her ne kadar sabun köpüğü gibi gelip geçici de olsa elbette önemli. Aksini savunmak, sadece savunana zarar verir o kadar...
Peki bu konuda adil ve doğru olan ne?
İşte buna sizler karar vereceksiniz. Ama nasıl? İşte bu konuda bu zor görev, bu işe soyunanlara düşüyor.
Ölçme ve değerlendirme, eğitimin en zor alanı. Eğer adil olunmazsa, öğrencinin sisteme olan güveni sarsılır. O yok olduğunda ise gerisi teferruattır.
Yayıncılıkta da yapılan her derecelendirmenin aynı titizlikte gerçekleşmesi gerekir ki, kafalar karışmasın!..
Özetin özeti: Ölçülebilir olmayan hiçbir başarı, başarı değildir. Ama bir o kadar önemli olan bir başka konu, ölçme ve değerlendirmenin adil olmasıdır!..

Milliyet