Çekoslavakyalılaştırılamayan bir yazar: Milan Kundera

Sabancı Üniversitesi Bilgi Merkezi bünyesinde gerçekleştirdiğim Kitap Kulübü etkinliğimizin dünkü oturumunda Paulo Coelho imzalı Veronika ölmek istiyor adlı kitap üzerine konuştuk. Brezilyalı bir yazarın Yugoslavya’dan ayrılıp yeni bir ülke olan Slovenya’da geçen bu ilgi çekici romanını tartıştıktan sonra, söz döndü dolandı Milan Kundera’ya geldi: 94 yaşında hayata gözlerini yuman Çek yazar Milan Kundera.

Pek çoğumuz onu “Varolmanın Dayanılmaz Hafifliği” adlı eseriyle tanır. 1979 yılında yazdığı “Gülüşün ve Unutuşun Kitabı” adlı eserin yayınlanmasının ardından, Çekoslovak hükümeti Kundera'yı vatandaşlıktan çıkardı. Usta yazara vatandaşlığı 2019 yılında iade edildi; ancak ülkenin adı önce Çek Cumhuriyeti sonra da Çekya’ya dönüştürüldüğü için maalesef Çekoslavakyalılaştıramadıklarımızdan biri oldu.

Kitap Kulübünün daha önceki oturumlarından birinde de Kundera’nın pek bilinmeyen bir eserini, Kimlik’i okutmuştum. Kitap Kulübünde okuduğumuz kitaplar sayesinde Afganistan’dan Mısır’a, Amerika’dan Rusya’ya, Japonya’dan Romanya’ya, İngiltere’den Lübnan’a kadar pek çok diyar gezdik. Kundera sayesinde de eskinin Çekoslavakya’sına bir yolculuk yapmıştık. Kulübün kıymetli kitap kurtları da bu kitabı çok sevmişlerdi. Bu vesileyle de Milan Kundera’yı anmış olduk.

Bugün de çok sevgili mesleki büyüğüm Serdar Katipoğlu, “Milan Kundera: Anti komünizmin felsefesini romanlaştırdı” başlıklı bir yazı paylaştı benimle. Milan Kundera’nın geçmişine dair güzel bilgiler içeriyor. Yazıda dikkatimi çeken husus ise kütüphanecilik mesleğini ilgilendiriyor. Vefat haberini en doğru kanaldan öğrenmek konusunda bize de örnek olacak bir bilgi var yazının satırları arasında:

“Moravya Kütüphanesi (MZK) Sözcüsü Anna Mrazova, "Milan Kundera, uzun süren bir hastalığın ardından dün Paris'te yaşamını yitirdi" açıklamasını yaptı.” Morovya da neredeymiş derseniz, Milan Kundera’nın 1929 yılında doğduğu şehir olan Brno’nun da içinde yer aldığı bölge imiş.

Bu açıklamadan sonra ise Milan Kundera'nın Fransa'daki yayıncısı Gallimard, yazarın 11 Temmuz Salı günü öldüğünü doğruladı.

Yani bir yazarla ilgili bilgi alınacaksa en doğru kanalın kütüphaneler olduğunu gösteriyor bu yazı bize. Kütüphane sözcüsü ifadesi de kütüphanecilik camiasının üzerinde düşünmesi gereken bir husus olması bakımından oldukça manidar. Üzerinde epey bir düşünmemiz gerekecek.

Son sözü yine usta yazar Kundera’ya getirelim. Şimdi düşünüyorum da çok iyi yazarlardan bahsedince, artık soyadıyla da tanınıyorsa o yazar artık topluma malolmuş demektir. Okuduğumuz yazarları bir de bu gözle değerlendirmekte fayda var. Evet, Kundera için çok şey yazıldı çizildi. Nobel edebiyat ödülünü de hak ediyordu diyenler var; ama eminim ki usta yazar böyle bir ödülün peşinde koşmayacak kadar büyük bir yazardı. Kendisi bu konuyu bizim kadar dert etmemiştir. O yüzden biz de üzülmeyelim. Ardından güzel eserler bıraktı. Kütüphaneler sayesinde de bu eserler ölümsüz olmaya hak kazandı. Hem okuru hem de toprağı bol olsun.