Geçenlerde Times Higher Education (THE), dünyanın en iyi üniversitelerini sıraladı. İlk 10’da yer alan üniversitelerin 7’si ABD’den, 3’ü ise İngiltere’dendi. Aslında malumun ilanı. Bu nedenle pek de şaşırtıcı bir durum değil.
Şaşırtıcı olan, Kıta Avrupası’ndan hiçbir kurumun ilk 10’da yer almaması! Yani koskoca Avrupa Birliği’nden tek bir üniversite bile ilk 10’a girememiş. Bence AB’nin şapkayı önüne koyup uzun uzun düşünmesinin zamanı geldi de geçiyor bile. Onlar düşüne dursunlar biz yelpazeyi biraz genişletip listenin ikinci onluk kısmına bakalım. İlk 11-20 arasındaki kurumlara baktığımızda hem Kıta Avrupası’ndan hem de Uzak Doğu’dan ülkelere rastlamak mümkün olabiliyor. 11-20 arasındaki kurumları, 6 üniversiteyle ABD domine ederken, İsviçre’den 1, Çin’den 2 ve Singapur’dan 1 üniversite oluşturuyor.
Gelelim listenin en tepesindeki kurumlara. İlk 5’e giren üniversiteler sırasıyla Oxford, Stanford, MIT, Harvard ve Cambridge Üniversitesidir. İlk 10’daki 7 kurum, ABD’den olmasına rağmen, en tepedeki ismin İngiltere’den (Oxford Üniversitesi) olması ise haklı olarak Birleşik Devletleri'nin keyfini kaçırıyordur.
Söz konusu kurumlar, dünyadaki en başarılı üniversiteler olarak gösterilmektedir. Bu üniversitelerden tek bir tanesi bile dünyadaki kimi ülkeleri geçebilecek düzeyde akademik başarıya sahiptir. Örneğin Harvard Üniversitesi, tek başına, İsrail, Yunanistan, Ukrayna ve Bulgaristan gibi bazı ülkelerin tamamının önüne geçebiliyor.
Times Higher Education listesinde en iyi üniversiteler sıralamasında, Türkiye’deki kurumlarımızın da yer aldığını görmek artık bizi şaşırtmıyor.
Bu listeye, Türkiye’den birinci sırada girmeyi başaran kurum, Sabancı Üniversitesi’dir. Kuşkusuz bu başarının altında yatan çok önemli faktörler vardır: “Vizyoner bir yönetim anlayışı”, “yetkin bir akademik kadro”, “başarılı öğrenciler” ve hem akademik kadroya hem de öğrencilere her alanda destek olan “güçlü bir idari kadro”.
Bir dünya üniversitesi olma yönünde ilerleyen ve “birlikte yaratmak ve geliştirmek” ruhuyla çalışan Sabancı Üniversitesi, adeta bir sinerji yaratarak başarısını her geçen yıl katlayarak yoluna devam ediyor.
Gelin şimdi bu listenin zirvesindeki ilk 5 üniversitenin ve bu listeye Türkiye’den birinci sıradan giren Sabancı Üniversitesi’nin arasındaki bağı görelim.
Aşağıdaki analizi, SciVal veritabanında yaptık. 2013'ten 2022'ye kadar olan veriler ışığında Sabancı Üniversitesi'yle ortak yayın yapan listenin en tepesindeki 5 üniversiteyi inceledik. Analizin daha iyi anlaşılabilir olması için bazı bilgileri önceden paylaşmamız yerinde olacaktır.
FWCI (Field Weighted Citation Impact) değeri, yani “Alan ağırlıklı Atıf Etkisi” 1 olan bir kurum, 'dünya ortalama etkisine' sahip olarak yorumlanmaktadır. 1'den büyük bir değer, benzer yayınlar için küresel ortalamaya dayalı olarak beklenenden daha yüksek alıntıları gösterir. Hal böyle iken aşağıdaki tabloyu incelediğimizde bazı enteresan bulgulara rastladık. Sabancı Üniversitesi’nin FWCI değeri, 1’in üzerindedir, tam olarak söylemek gerekirse, 1.31 değerine sahiptir. Değerlendirmeye tabi tutulan yıllara bakıldığında, ilk 5 üniversiteyle olan ilişkisi şu şekildedir. Kendisinin FWCI değeri 1.31 iken Oxford Üniversitesi’nin 2.29’dur. Buraya kadar her şey güzel. İşte tam da burada içimizi “merak” adlı bir kurt kemiriyor! Aşağıdaki verilere bakarak, acaba bundan sonra Oxford Üniversitesi’nin araştırmacıları, Sabancı Üniversitesi’nin araştırmacılarıyla ortak yayın yapmak ister mi ya da Sabancı Üniversitesi, Oxford Üniversitesi’yle ortak yayın yapmak ister mi, sorusunu soruyoruz. Yeşil ile gösterilen alandan da anlaşılacağı üzere her iki kurum da birbirleriyle yayın yapmaktan son derece mutlu görünüyorlar; çünkü birlikte yaratmış oldukları sinerji, 6.32’lik gibi büyük bir değeri ortaya çıkarmış. Peki sadece Oxford mu? Tabii ki hayır. Diğer 4 üniversite de seve seve Sabancı Üniverstesi’nin araştırmacılarıyla yayın yapmak ister. Sabancı Üniversitesi de onlarla yayın yapmayı pekala isteyecektir. Özellikle Stanford ile kurulan işbirliği ruhu, görüldüğü üzere diğerlerine nazaran tavan yaparak 10.37’ye yükselmiş.
Sinerji deyince şöyle bir örnek verilir. 1+1 eşittir 3 ya da daha fazlasıdır. Buna pozitif sinerji diyebiliriz. Bir de negatif sinerji var ki, işte o çok fena bir durumdur. Yani 2+2 eşittir 4 olacakken 3 veya daha az bir sayıya düşebilir. Konumuza dönecek olursak, eğer bu sinerji, negatif yönde olsaydı, diğer bir değişle negatif bir sinerji olsaydı durum değişirdi. Örneğin Sabancı Üniversitesi’nin ve Oxford Üniversitesi’nin FWCI değerlerinin, yeşil kısımda kesiştiği sayının her ikisinin değeri altında kaldığını görseydik (örneğin 1.11) bir kez daha düşünmeliydik ki, acaba bundan sonra Oxford’la ortak yayın yapılsın mı yoksa yapılmasın mı, diye.
Ortak yayın yaptığınız üniversitelerin, kurumunuza artı bir değer katıp katmayacağı çok önemlidir. Gördüğünüz üzere, 5 satırlık bir tabloda dahi neler çıkıyor. Elimizde bir sürü veri var. Önemli olan bu verileri okuyarak anlamlı bilgiler haline getirip geleceğe dair öngörülerde bulunmaktır.
